VANLEERBERGHE
OUDERENZORG: VAN FOCUS NAAR TEKORTEN, NAAR FOCUS OP COMPETENTIES
- Vergrijzing stijgende levensverwachting + dalende geboortecijfers
o Steeds meer aandacht op betaalbaarheid zorg
- OUDER WORDEN
o Vroeger (segregatie)
Deficitair denken opeenstapeling tekorten en gebreken
Disengagement theorie uit samenleving onttrekken
Institutionele zorg zorg in instituten
o Nu (integratie)
Ageing in place
Activiteitstheorie
Actief blijven door verlies van bepaalde rollen te compenseren met nieuwe
activiteiten of rollen = engagement
Continuïteitstheorie
Niet zo zeer zoeken naar nieuwe rollen, maar wel patroon en levensstijl uit
vroegere leven voortzetten = activiteiten liggen in verlengde
o Parallel met sector voor personen met beperking?
WAARDIGHEID
Opkomst van het begrip
- Na WO 2 naar aanleiding van mens-onwaardige situaties
o Verdrag Verenigde Naties
- Universele verklaring van de rechten van de mens
o Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren
- Grondrechten van de EU
o De menselijke waardigheid is onschendbaar
- Ook in de zorg
o Residentiële ouderenzorg = een echte thuis voor kwetsbare ouderen
Menswaardig en respectvolle zorg
, o Vlaams ouderenbeleidsplan
Waardigheid
- Vaag begrip
- Gebruikt in situaties waar waardigheid geschonden wordt
- Intrede in gezondheidszorg, minder in ouderenzorg
o Hier vaker: moreel goed handelen
Onderzoek rond waardigheid
- Ouderen, familieleden en zorgverleners inzoomen op situaties in voorzieningen
- Weinig op situaties in thuiscontext
- Zowel leven in voorziening als zieke, kwetsbaarheid of verminderd functioneren als bedreiging voor
waardigheid
- Belangrijk gevoel regie te hebben
Betekenis waardigheid in (ouderen)zorg
- Eens weg kunnen gaan.
- Kunnen kiezen wat te doen.
- Kunnen kiezen hoe iets te doen.
- Kunnen kiezen wat en wanneer te eten.
- Kunnen kiezen met wie omgegaan wordt.
- Op zelf gekozen tijdstippen naar het toilet kunnen gaan.
- Weten wat er te gebeuren staat.
- Weten wanneer iemand langskomt.
- Iets nuttigs kunnen doen.
“Ga met anderen om, zoals je wilt dat er met jou wordt omgegaan” klopt dit? NEEN
- Waardigheid = subjectieve waardering
- Waardige zorg = met aandacht en interesse voor de persoon
Dit wordt opgesomd als er gevraagd werd welke situatie de waardigheid in het gedrang zou brengen:
- De aanwezigheid van een negatief ouderdomsbeeld en/of leeftijdsdiscriminatie
- Niet gezien worden en anoniem of niet gekend zijn
- Niet gezien worden als een persoon met een eigen identiteit, een eigen verleden en eigen relaties
- Niet met respect bejegend worden
- Op kinderlijke, betuttelende of onvriendelijke wijze aangesproken worden
- Een gebrek aan betekenisvolle relaties ervaren (als personeelsleden bijvoorbeeld fysiek aanwezig zijn,
maar emotioneel niet betrokken zijn)
- Niet voor zichzelf kunnen zorgen
- Gevoel anderen tot last te zijn of hun leven te belemmeren
- Geen goede verzorging ontvangen of een aangetast uiterlijk hebben
- Lichamelijk afhankelijk zijn en fysiek aftakelen, waarbij vaak het gevoel ontstaat dat men een lichaam
heeft waarin men zich niet meer herkent
- Cognitieve vermogens verliezen of decorumverlies
- Inperking van de persoonlijke vrijheid of het gevoel hebben dat die ingeperkt wordt.
- Aantasting van privacy doordat bijvoorbeeld een kamer gedeeld wordt met een medebewoner.
Mensen die een kamer met anderen delen, kunnen immers een plek missen waar ze alleen kunnen
, zijn. Daarbij moet echter de kanttekening gemaakt worden dat een aantal mensen het juist prettig
vindt om een kamergenoot te hebben. Het voelt bijvoorbeeld veiliger aan, zeker ’s nachts. Het delen
van een kamer hoeft dus niet noodzakelijk het gevoel van waardigheid te belemmeren.
- Aantasting van lichamelijke en psychische integriteit (openbaarheid van vertrouwelijke informatie,
naaktheid, minder zeggenschap over kleding,…)
- Geen verantwoordelijkheid voor anderen kunnen opnemen of waarmaken
- Een gebrek aan betekenisvolle activiteiten of een gevoel van verveling. Er zijn aanwijzingen dat
mensen ondanks kwetsbaarheid, afhankelijkheid en dementie een waardig leven kunnen
leiden door bijvoorbeeld betekenisvolle activiteiten uit te voeren. Een betekenis vinden in het leven
kan bijdragen aan welbevinden en waardigheid.
- De afwezigheid van een huiselijke omgeving
- Geen perspectief dat de gezondheid en het leven nog kunnen verbeteren. Daarbij mag echter niet
vergeten worden dat ouderen, wiens gezondheid uitgedaagd wordt, vaak kunnen terugkijken op een
waardevol leven waarin ze goede dingen bereikt hebben. Die goede dingen hebben nog steeds een
invloed op hun gevoel van eigenwaarde en waardigheid.
ELDERSPEAK
COMMUNICATIE MET OUDEREN
- Aspecten driehoek:
o Levenskwaliteit
o Tevredenheid
o Levensduur
o Beschermend (fysiek en psychisch) effect
- Communicatie met ouderen
o Kwantiteit ontoereikend
o Kwaliteit ontoereikend
Focus op zorg
Elderspeak
WAT IS ELDERSPEAK
Elderspeak =
- a simplified speech register with exaggerated pitch and intonation, simplified grammar, limited
vocabulary and slow rate of delivery.” (Kemper et al., 1998)
- a common intergenerational speech style used by younger persons in communication with older
adults in a variety of community and health care settings. Based on negative stereotypes of older
adults as less competent communicators, younger speakers (in this case nursing home staff) modify
their communication with nursing home residents by simplifying the vocabulary and grammar and by
adding clarifications such as repetitions and altered prosody.” (Williams, 2011)
- commonly heard in communication between young and older adults and frequently occurs in settings
in which health care is provided to older adults. […] This style of speech may be indistinguishable from
baby talk and features a slower rate of speech, exaggerated intonation, elevated pitch and volume,
greater repetitions, and simpler vocabulary and grammar than normal adult speech.” (Williams et al.,
2004)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkedebleye1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.