NORMALE SLAAP
Ongeveer 5 cyclussen gedurende de nacht
5 fasen gedurende 1 cyclus: 4 fasen non rem slaap en één rem fase
o REM = rapid eye movement
Non rem slaap: 2 fasen lichte slaap en 2 fasen diepe slaap
SLAPELOOSHEID
Ouder worden toename slapeloosheid
Prevalentie bij ouderen: tss de 19 en 70%
Wordt beschouwd als een symptoom
Kan volgende omvatten
o Moeilijk inslapen
o Te vaak wakker worden
o Te vroeg wakker worden
Gevolgen negatieve invloed op de fysieke gezondheid
o Cardiovasculaire symptomen
o Ongevallen
o Mortaliteit
o Afname endocriene en immuunfuncties
Ook de geestelijke gezondheid heeft te lijden onder een verstoorde nachtrust
o Subjectieve kwaliteit van leven neemt af
o Slaperigheid
o Concentratieproblemen nemen toe
o Risico op depressie neemt toe
o Gevolgen voor cognitief functioneren
Fysieke en mentale gevolgen slaapstoornissen negatief effect op autonomie en zelfzorg
ouderen
Slaappillen geen afdoende oplossing
o Effectiviteit vd hypnotica vermindert reeds na een aantal weken
o Hypnotica aantal risico’s
Verslechteren van: geheugen, waakzaamheid, functioneren overdag
Verhoging risico op: verkeersongevallen, heupfracturen, hospitalisatie
Verhoogde verpleegbehoefte, verhoogde kans op over lijden
, Diagnose slaapstoornissen moeilijk owv feit dat oorzaak kan te wijten zijn aan
o Gevolgen vd normale veroudering
o Slechte slaapgewoonten
o Primaire slaapstoornis
o Onderliggende lichamelijke of psychische ziekte
o Of combinatie van bovenstaande
DE BIOLOGISCHE KLOK
Regulatie slaap nucleus suprachiasmaticus = biologische klok van de hersenen cruciale
rol bij regelen basale lichaamsfties met dag-nacht ritme
Nucleus bepaalt wanneer men slaapt
Bij verouderen: verdeling slaap over 24 uur verandert meer wakker worden, meer dutjes
overdag
o Oorzaak: atrofiëren neuronen nucleus door gebrek activatie biologische klok
werkt steeds minder goed
Biologische klok maakt gebruik van minstens 2 signalen die vanuit andere delen vh lichaam w
doorgegeven
o Overdag: klok gestimuleerd door omgevingslicht
o ’s nachts: klok geremd door hormoon melatonine, dat door epifyse w afgegeven
Bij ouderen prikkels veel minder aanwezig oorzaken
o Ouderen komen veel minder naar buiten
o Oog en oogzenuw functioneren minder goed
o Verdikking en vertroebeling vd lens en Ouderdomsgerelateerde reductie
pupildiameter
o Degeneratie van retinale ganglioncellen en de optische zenuw
o Ouderdomsgerelateerde toename oogafwijkingen
o Calcificaties in epifyse waardoor nachtelijke productie afneemt en soms overdag
meer wordt afgegeven
SLAAP BIJ OUDEREN
Subjectieve klachten over slapeloosheid nemen toe
o Niet significant meer tijd nodig om in te slapen
o Tijd dat men ’s nachts opnieuw wakker ligt stijgt aanzienlijk
o Ouderen worden vaker wakker en vallen ook moeilijk weer in slaap
o Doordat waak toeneemt resulteert dit in een kortere feitelijke slaapduur
o Daling slaapefficiëntie
o Oudere volwassen dutten overdag meer
Nood aan totale slaapduur: onveranderd
, Echter: hoogbejaarden wel nood aan langere slaapduur!
Nrem: afname van diepe slaap
Afnemen REM slaap bij ouder worden
Ouderen
o Compenseren verandering circadiane ritme door stabiel ritme wat betreft
lichaamsactiviteit, eten, slapen en werken
3 belangrijke veranderingen bij ouder worden
o Mindere slaapkwaliteit en kwantiteit
Vanaf 30 jaar afname diepe nrem slaap
Voor 50ste: tot 70 procent afname diepe slaap
70jaar: 80 tot 90% minder
-> ouderen geen besef van afname kwantiteit en kwaliteit afname slaap
-> er wordt geen link gelegd met bepaalde gezondheidsproblemen
o Verminderde slaapefficiëntie
Gefragmenteerde slaap: meer wakker ’s nachts nachtrust wordt minder
effectief
Oorzaak: medicatie, ziekte, blaasproblematiek
>80 jaar: slaapefficiëntie onder norm gevolg: stijging mortaliteit, alsook
depressies, minder energie, cognitie neemt af
o Verstoring slaapregelmaat/ verandering circadiaanse ritme
Sterke vervroeging van slaapcyclus
Oorzaak: melatonine komt eerder vrij en piekt eerder bedtijd
Kan veel slaapproblemen veroorzaken
Ouderen willen vaak langer wakker blijven
Dutje in vroege avond, gevolg: slaapdruk neemt af, nadien niet meer
kunnen slapen
Ochtend: versterking probleem: vroege biologische klok
BEÏNVLOEDENDE FACTOREN
inactiviteit en psychosociale factoren
o niet moe genoeg door geen activiteiten kans op omdraaien vh dag-nachtritme
o angst en stress houden ouderen uit hun slaap
veranderde leefomgeving (bijv. WZC)
o andere geur, licht, omgevingstemperatuur, ..
o kamer delen met een vreemde bijv.
o bij veranderingen/ ingrijpende wijzigingen in leefomgeving gemakkelijker
ontwikkelen van slaapstroonis
verkeerde opvattingen van wat normaal is
o slaapfasen 1 & 2 = oppervlakkige slaap langer bij ouder worden
, o slaapfasen 3 & 4 = diepe slaap korter bij ouder worden
gebrek aan diepe slaap zorgt voor vermoeidheid overdag
doordat slaapfasen veranderen: gevoel dat men niet slaapt
HINDER VAN ZIEKTEN, SECUNDAIRE SLAAPPROBLEMEN
symptomen zoals:
o onrust
o pijn
o dyspnoe
o nycturie
o pijn en discomfort
leiden bij volgende aandoeningen vaak tot slaaploosheid:
o dementie
o hartfalen
o restless leggs
o gastro-oesofagale reflux
o delier
dementie en delier
o Vaak verstoring dag-nachtritme!
o Onderbrekingen nachtrust
o Deze pt hebben een vergrote behoefte aan licht overdag blootstellen aan helder
licht heeft positief effect op slaapstoornissen
o Typisch fenomeen = sundowning
= alerter en geprikkelder raken als het buiten donker wordt (als de zon is
ondergegaan)
o Tips
Zitplaatsen nabij ramen, tuin bereikbaar maken
’s avonds en bij rustperiodes gedimd licht gebruiken
Depressie
o Ouderen met depressie meer slaapproblemen
o Problemen met inslapen, doorslapen, slapen lichter en zijn vroeger wakker
o Belangrijke oorzaak van slaapproblemen bij ouderen!!!
Nachtelijke myoclonieën, restless legs
o Myoclonieën gedurende de slaap stereotype extensiebewegingen van de voeten,
door flexie van de knieën, ellebogen en heupen en dit gedurende meerdere perioden
tijdens de slaap
o Precieze oorzaak is onbekend
o Kwetsuren ouderen kunnen zich stoten tijdens de slaap
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkedebleye1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.