Inhoudsopgave sociaal handhavingsrecht
Deel 1: Materieel strafrecht...................................................................................................................3
1 Voornaamste misdrijven in het sociaal strafrecht...............................................................................3
1.1 Inleiding........................................................................................................................................3
1.2 Zwartwerk.....................................................................................................................................3
1.2.1 Verplichtingen........................................................................................................................3
1.2.2 Inbreuken...............................................................................................................................4
1.2.3 Ontsnappingsroutes...............................................................................................................5
1.3 Detachering..................................................................................................................................5
1.3.1 Arbeidsrechtelijke component...............................................................................................6
1.3.2 Sociaalzekerheidsrecht...........................................................................................................7
1.3.3 Misbruik van detachering......................................................................................................8
1.3.4 Frauduleus aspect..................................................................................................................9
1.3.5 Welke inbreuken?..................................................................................................................9
1.4 Uitkeringsfraude.........................................................................................................................10
1.5 Welzijnsreglementering..............................................................................................................10
1.6 Mensenhandel............................................................................................................................11
2 Kenmerken sociaal strafrecht............................................................................................................12
2.1 Strafbaarstellingen......................................................................................................................12
2.1.1 Strafbaarstelling in een koninklijk besluit............................................................................12
2.1.2 Strafbaarstelling in een collectieve arbeidsovereenkomst..................................................14
2.2 Verzuimdelicten..........................................................................................................................15
2.3 Het moreel bestanddeel van het misdrijf...................................................................................15
2.4 De retroactiviteit van het sociale strafrecht...............................................................................16
3 Daders...............................................................................................................................................17
4 Straffen in het sociaal strafrecht........................................................................................................19
4.1 Bijkomende straffen...................................................................................................................20
4.2 De bijzondere verbeurdverklaring..............................................................................................20
4.3 Geldboeten.................................................................................................................................21
Deel 2: Formeel strafrecht....................................................................................................................22
1 Sociaalrechtelijke controle................................................................................................................22
1.1 De sociale inspectie....................................................................................................................22
1.1.1 Naar een uniforme sociale inspectie?..................................................................................22
1.1.2 Hoedanigheid sociale inspecteurs........................................................................................24
1.2 De politiediensten.......................................................................................................................24
,Lesnota’s sociaal handhavingsrecht 20/21
1.3 Het Openbaar Ministerie............................................................................................................24
2 Taken van de sociale controle...........................................................................................................24
2.1 Strafonderzoek...........................................................................................................................24
2.2 Administratief onderzoek...........................................................................................................25
2.3 De strafrechtelijke weg...............................................................................................................26
3 Onderzoeksmachten..........................................................................................................................27
3.1 Visitatiebevoegdheid..................................................................................................................27
3.1.1 Bewoonde ruimten vs arbeidsplaatsen................................................................................28
3.2 Identificatie van personen..........................................................................................................28
3.3 Verhoren van personen..............................................................................................................28
3.4 Documenten met sociale gegevens/informatiehouders verplicht bij te houden volgens de wet
..........................................................................................................................................................29
3.5 Beslag.........................................................................................................................................30
4 Procedure voor de voorzitter van de arbeidsrechtbank....................................................................30
5 Het einde van het onderzoek............................................................................................................32
,Lesnota’s sociaal handhavingsrecht 20/21
Deel 1: Materieel strafrecht
1 Voornaamste misdrijven in het sociaal strafrecht
1.1 Inleiding
In de eerste les worden de 4 belangrijkste fraudefenomenen in het sociaal handhavings- en
procesrecht besproken. De sociale inspectie kunnen in de vorm van een proces-verbaal mogelijke
inbreuken vaststellen. De sancties kaderen in het strafrecht en zijn bijgevolg dus strafsancties die
worden opgelegd conform het Sociaal Strafwetboek dat in 2010 het levenslicht zag.
De 4 fenomenen die vervolgens besproken worden zijn:
- Zwartwerk
- Detachering
- Welzijn op het werk
- Uitkeringsfraude
1.2 Zwartwerk
De essentie van zwartwerk is dat men arbeid verborgen houdt voor de overheid. Hierdoor moet men
minder socialezekerheidsbijdragen betalen.
Zwartwerk bij zelfstandigen houdt in essentie een sociaalrechtelijk misdrijf in met een
fiscaalrechtelijk motief. De inspectiediensten van het RSVZ geven de niet aangegeven
inkomsten immers door aan de fiscus die aan de slag gaan met de inning en invordering. Dit
om aan te tonen dat er een enorme verwevenheid is met het fiscaal recht en dit buiten de
bijzonderheden van het sociaal strafrecht valt.
De focus bij het zwartwerk waar deze cursus het zal over hebben ligt bij het zwartwerk bij
werknemers
1.2.1 Verplichtingen
De werknemers zijn op het vlak van het sociaal recht gehouden tot 2 belangrijke verplichtingen:
- DIMONA-aangifte: dit houdt in dat de werkgever kenbaar maakt aan de
socialezekerheidsinstellingen dat er een werknemer in dienst is getreden en de werkgever
voor deze werknemer bijgevolg sociale bijdragen in de vorm van
ste
werkgeversbijdragen/patronale bijdragen moet betalen (1 verplichting)
- Multifunctionele aangifte: ook wel gekend als de DmFA-aangifte. Met deze aangifte dient de
werkgever de loon- en arbeidstijdgegevens van zijn werknemers in. Deze gegevens zijn zo
geschreven en gegroepeerd dat alle instellingen van de sociale zekerheid met dezelfde
gegevens aan de slag kunnen. De aangifte vormt de combinatie van de DIMONA en de
aangifte sociale risico’s. Alle werkgevers die ingeschreven zijn bij de RSZ zijn verplicht tot het
indienen van zulke aangifte.
Bijvoorbeeld: de Federale Pensioendienst zal het pensioen berekenen van de
werknemer op grond van de gegevens dat de FPD ontvangen heeft uit de
multifunctionele aangifte
, Lesnota’s sociaal handhavingsrecht 20/21
1.2.2 Inbreuken
Bij zwartwerk moet voor de strafbaarstelling, het moreel bestanddeel aanwezig zijn.
- Inbreuk dimonaplicht: sanctioneerbaar krachtens artikel 181 Soc.Sw.: De onmiddellijke
aangifte van tewerkstelling
Met een sanctie van niveau 4 wordt bestraft, de werkgever, zijn aangestelde of zijn
lasthebber die, in strijd met het koninklijk besluit van 5 november 2002 tot invoering van een
onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, met toepassing van artikel 38 van de wet van 26
juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid
van de wettelijke pensioenstelsels.
Concreet: de straf die wordt opgelegd kan oplopen tot een geldboete van €6000
(vermenigvuldigen x8). Deze geldboete wordt opgelegd per werknemer die niet
geregistreerd is, met een maximum van 100x dat men het kan opleggen
- Inbreuk multifunctionele aangifte: deze inbreuk wordt opgedeeld in 2 afzonderlijke
inbreuken
Artikel 218 Soc.Sw.: inbreuk dat betrekking heeft op het gebrek aan bijdragebetaling
Artikel 223 Sow.Sw.: inbreuk dat betrekking heeft op het verzaken aan de DmFA
aangifteplicht
Concreet: Dit wordt gesanctioneerd met een niveau 2 sanctie waar de
geldboete varieert tussen de €50-€500 (vermenigvuldigd x8) per betrokkene
Deze geldboete is in principe beperkt in die gevallen dat er geen frauduleus
opzet was.
In die gevallen dat men wel een frauduleuze intentie had om bewust
inkomsten weg te laten, is men strafbaar met een niveau 4 sanctie ingevolge
artikel 234 Soc.Sw. omdat er hiervoor een bijzonder opzet nodig was.
Artikel 232 Soc.Sw. kan ook worden gebruikt wat de inbreuk op de valse
verklaring of valse stukken inhoudt, wat ook een niveau 4 sanctie is, maar in
de praktijk wordt de piste van artikel 234 Soc.Sw. gebruikt omdat het bewijs
anders is.
De belangrijkste inbreuken dat men dus kan hebben tegen zwartwerk is het verzaken aan de
bijdrageplicht en de multifunctionele aangifte. Indien men een inbreuk tegen deze 2 verplichtingen
vaststelt, zit men in een situatie van eendaadse samenloop. Men krijgt dus geen afzonderlijke boete
per inbreuk, maar men ontvangt 1x de zwaarste sanctie van de 2 met een niveau 4. Bovendien wordt
er naast de geldboete ook nog een verbeurdverklaring opgelegd, om op die manier het ontradend
karakter van het frauduleus misdrijf te vergroten.
Om nog eens in te zoomen op de strafbaarstelling dat betrekking heeft op artikel 234 Soc.Sw.:
Dit misdrijf van de multifunctionele aangifte vereist een bijzonder opzet (moreel bestanddeel). Men
moet dus specifiek de bedoeling hebben om geen bijdrage te betalen en hieraan te verzaken en das
pan kan men veroordeeld worden tot de sanctie.
In tegenstelling tot artikel 181 Soc.Sw. dat betrekking heeft op het verzaken aan de Dimona-aangifte,
daarvoor heeft men geen bijzonder opzet nodig. Om voor dit misdrijf te worden veroordeeld volstaat
het dat men onachtzaam is. Men moet dus niet specifiek de intentie hebben om de wet te
overtreden om toch al veroordeeld te worden. Een vergetelheid volstaat in principe al voor de
veroordeling.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vubrechten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.