H1: COMMUNICATIE VIA TAAL EN SPRAAK
Fysiologie = bestudeert hoe spraak en taal ontstaan is in de evolutie van de mens.
Ontogenese = zoekt een antwoord op de vraag hoe spraak en taal zich ontwikkelt van kind tot de volwassenheid.
Neurogenese= zoekt het antwoord op de vraag hoe de hersenen werken tijdens het genereren van spraak en taal.
Microgenetisch = waar spraak en taal vandaan komen.
LA opereren op drie niveaus:
1. Symptomen en gedrag
2. Cognitief-(neuro)psychologische processen
3. Communicatie en sociale participatie in functie van het algemeen welbevinden van de cliënt
! De essentie van de ontwikkeling van spraak en taal is de basisbehoefte van de mens om te communiceren met ander mensen !
EEN MODEL VOOR COMMUNICATIE TUSSEN MENSEN
MENSELIJKE COMMUNICATIE
Het onderzoek en behandeling van menselijke communicatieproblemen staat centraal in het beroep LA.
Een communicatiemodel biedt in de praktijk een theoretisch kader om:
1. Communicatiemoeilijkheden te situeren
2. Te weten welk vaardigheden noodzakelijk zijn om tot een normale communicatie tussen mensen te komen
3. Biedt referentiekader voor welke specialisatiedomeinen er betrokken zijn om communicatieproblemen tussen mensen
te bestuderen
Menselijke communicatie = de uitwisseling van betekenisgevingen tussen twee of meer mensen. Iemand (zender) stuurt een
boodschap en iemand (ontvanger) ontvangt de boodschap. Communicatie is dus ook een beurtelingse uitwisseling van
informatie.
Het uitwisselen van deze informatie (betekenis) is de reden van communiceren.
,Verschillende niveaus waarop het fout kan lopen:
1. Linguïstisch niveau: hersenen
2. Akoestisch: lawaai in de omgeving
3. Fysiologisch: ontvanger draag zijn hoorapparaat niet
4. Linguïstisch of talig: verkeerde taal (bv. Chinees) of iemand weent en kan niet meer goed praten
Naast de uitwisseling van gesproken woorden worde immers ook gebaren, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal uitgewisseld
tussen mensen. Uit lichaamstaal kan andere informatie gehaald worden dan wat er op die moment gezegd wordt.
Auditieve communicatie = communicatie via geluid.
Visuele communicatie = communicatie via een concrete vorm of via handelingen.
Oraal-auditieve communicatie = communicatie via spraak (van mond tot gehoor).
SITUERING VAN EEN PROBLEEM IN HET COMMUNICATIEMODEL
Als logopedist is het essentieel om kennis te hebben van:
1. Hoe informatie gecodeerd kan worden
2. Wat de media zijn om de boodschap over te brengen
3. Hoe informatie kan gecodeerd worden in een begrijpbare boodschap
4. Hoe informatie ontvangen kan worden
Er kan sprake zijn van ruis:
- Luide muziek
- Achtergrondlawaai
- Hees zijn
- …
NOODZAKELIJKE VOORWAARDEN VOOR COMMUNICATIE
Het volwassen communicatiemodel is voor een kind het uiteindelijke doel. Hoe verder de ontwikkeling, hoe rijker de
communicatie via taal en spraak.
Voorwaarden om een normale communicatieve ontwikkeling via spraak en taal, zijn bij de geboorte aanwezig:
1. Intacte zintuigen
2. Intacte hersenstructuren en neurologische connecties
3. Intacte structuur en functie van (spraak)organen
Kennis van:
1. Normale ontwikkeling van alle spraak- en taalvaardigheden, gehoorfuncties, stem en vloeiendheid gedurende de
levensloop
2. Alle voorwaarden om tot een vlotte verbale communicatie te komen vormen de basis om een communicatieprobleem
te detecteren
,ANDERE DOMEINEN IN HET COMMUNICATIEMODEL
Linguïstiek = wetenschap die specifiek geïnteresseerd is in de structuur en de processen van taal.
Linguïstische domeinen:
1. Fonetiek = mondstand tussen klanken
2. Fonologie = klanken
3. Semantiek = woordenschat, betekenis van woorden en woorden die met elkaar te maken hebben (= semantisch
netwerk)
4. Morfo-syntaxis = woord- en zinsvorm
5. Pragmatiek
Een menselijk communicatiemodel is een middel om alle aspecten van de communicatie te begrijpen en
de communicatieproblemen te situeren. Het schept een kader waarin de LA zal werken met
communicatiestoornissen in samenwerking met andere disciplines.
MODEL VOOR WOORDPRODUCTIE
Volwassen cascade- of waterval model van de spraakproductie gebaseerd op het model van Levelt.
- Taalprocessen en motorische processen zijn sterk hiërarchisch georganiseerd
- Kaders en pijlen voor die een boodschap transformeren in gesproken taal
, CONCEPTUALISATIE OF CONCEPT
= de boodschap die ik wil klaarmaken voor de ontvanger
Het zijn woorden die je linkt aan het woord dat je wil vertellen = algemene kenmerken = anders gevormd door eigen ervaringen.
= semantisch netwerk = alle informatie samengenomen wordt je concept = betekenisverwant = alles heeft met elkaar te maken.
LEXICON
= linkt aan het concept via grammaticale encodering.
Beslissen in welke vorm het woord in de zin past (olifant, olifanten, olifantje…)
Kleine kinderen moeten hun lexicon nog ontwikkelen, hierdoor maken ze vaak fouten.
PHONOLOGICAL ENCODING OF FONOLOGISCHE CODE
Wat we willen zeggen moet gecodeerd worden = omgezet worden in een code.
Het netwerk in je hoofd waar alle klanken klaar zitten, je moet enkel nog de juiste woorden zoeken en deze in de juiste volgorde
zetten.
MOTOR PLANNING EN PROGRAMMING OF MOTORISCH PLAN EN PROGRAMMA
Plan = we gaan vanuit ons geheugen wordt ons plan klaar gezet om juist te articuleren.
Programma = de verandering in je mondstand bij de overgang tussen klanken.
MOTOR EXECUTION OF MOTORISCHE UITVOERING
= het effectief uitspreken van het woord.
Om van een idee naar het uitspreken van een woord te gaan, doorlopen we dus semantische processen,
morfo-syntactische processen, fonologische processen en motorische processen. Elk proces wordt
bestudeerd door een ander linguïstisch domein.
Fonologie bestudeert hoe spraakklanken in een taal worden georganiseerd.
Fonetiek bestudeert hoe spraakklanken motorisch, auditief en akoestisch worden gerealiseerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joliendyckmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.