Muzische vorming: Muziek in de basisschool
1. Muzische vorming
1.1 Wat is muzische vorming
Muzische vorming is een overkoepelend begrip voor verschillende domeinen die
geïnspireerd zijn op de kunsten ( beeld, drama/woord, muziek, dans en media).
Term muzische verwijst naar 9 muzen. Griekse godinnen van kunst en
wetenschap. Erato: muze van lyriek en het lied
Euterpe: muze van het fluitspel
En Melpomene: muze van de tragedie.
Volgens Koen Crul: Muzische vorming te maken met zich uitdrukken en
kennismaken met kunsten. Je eigen beleving tot uitdrukking brengen met behulp
van taal en kunt. Niet theoretisch maar ervaringsgericht. Door actief bezig te zijn
leer je de muzische wereld kennen.
Muzische vorming moet je als leerkracht aan de slag gaan met beleving kinderen
door ervaringen en emoties uit te lokken, iets te verbeelden,… Deze
verbeeldingen of ervaringen kan je gebruiken om muzisch me aan de slag te
gaan.
Muzische vorming kan je impressie ( indrukken opdoen, beschouwen,…)
onderscheiden met expressie ( jezelf uitdrukken, vormgevend denken,…) dit kan
door aandacht te besteden aan creativiteit lln. Creatief proces: indrukken
opdoen/ indrukken verwerken/ verbeelden, fantaseren en experimenteren/
verbeelding vormgeving. Je legt een proces af van idee tot realisatie.
Kunstzinnige aspecten Expressief aspect
Leren over de kunst Zichzelf uitdrukken en zich spontaan uiten
De eigenheid van kunsten ervaren Speels tot expressie komen
Het verhaal v.d kunstenaar ontdekken Eigen mogelijkheden ontdekken
Inzichten, technieken en vaardigheden Creativiteit en verbeelding aanspreken
verwerven
Emoties en ervaringen vormgeven
Kunst als doel + Kunst als middel
Kunstzinnige of artistieke vorming: Indien je aandacht hebt voor het
alleen concentreren op het leren over expressieve aspect, spontane, creatieve
de kunsten. Kunstzinnige vorming uitingen van lln (: middel). Geen of weinig
gebruikt technieken en methodes die aandacht na eigenheid taal van kunst maar
je ook in muzische vorming kunt doelen zijn amusement, gezelligheid,
hanteren maar in kunstzinnige animatie, samenwerken, elkaar leren
vorming minder accent op kennen en openstaan voor het anders zijn.
persoonlijke verwerving. Het gaat Muzische werkvormen zijn dus middel om
over het beter begrijpen, van kunst ander doel te bereiken.
omwille van de kunst zelf. De taal van
de kunst.
,1.2 De domeinen van muzische vorming
Muzische vorming 5 domeinen: Beeld, muziek, drama, beweging en media.
Crul: Het leergebied mv moet je als geheel bekijken, het gaat steeds over
dezelfde groei- en leerprocessen waarbij kunst en expressie elkaar ontmoeten.
Toch is elke muzische taal anders en heeft elk domein zijn eigenheid.
LLO1: Mv ieder domein afzonderlijk aangereikt.
LLO2: Mv de domeinen worden geïntegreerd verwerkt.
2. Muziek
Klank: klankhoogte ( melodie), klankduur, klankkleur en klanksterkte.
Vorm: herhaling, contrast en variatie.
Betekenis: emotie.
2.1 Jij en muziek
Het idee dat jij hebt over muziek wordt bepaald door je ervaringen. Iedereen
houdt of een of andere manier van muziek ( passief/actief). Vooral als je
leerkracht bent is het nodig dat je beginsituatie van een kind gaat inschatten.
Wat zijn de vaardigheden, mogelijkheden en ervaringen van de lln.
2.2 Muziek in de basisschool
Zingen
Keuze van liedrepertoire ( afgestemd op doelgroep) zorgt voor enthousiasme bij
lln en interesse in het lied. We maken onderscheid tussen school en lied
repertoire dat kinderen buiten school kennen van radio, tv,….
Luisteren
Doel van luisteren naar muziek is o.a. diverse soorten en stijlen muziek te
herkennen en op die manier een brede muzikale smaak te ontwikkelen. De
ontwikkeling van muzikaal gehoor en muzikaal geheugen helpt om structuur in
muziek waar te nemen en verschillende muzikale kenmerken te kunnen
waarnemen, ervaren en benoemen. Luisteroefeningen ( klankbron/ klankrichting/
klankkleur).
Muziek lezen en noteren
Kennismaken met traditioneel notenschrift door bv mee te lezen terwijl ze
muziek luisteren. Meestal grafische notatie in basisschool. Hierbij gebruik van
eenvoudige grafische symbolen die kinderen kunne gebruiken om zelf muziek te
lezen, ontwerpen en te spelen. Creatief denken hierdoor gestimuleerd.
Bewegen op muziek
Kinderen lagere school stimuleren we het bewegen op muziek ook nog in functie
van betere ontwikkeling. Kinderen leren bv mee stappen op ritme van maat.
, 2.3 Het belang van muziek voor de ontwikkeling van kinderen
Om muzikale ontwikkeling te stimuleren is het dus noodzakelijk goed
muziekonderwijs aan te bieden in de basisschool. Onze hersenen hebben
uitdaging nodig. Een verarmde omgeving, met weinig prikkels leidt tot een
cognitieve achteruitgang. Als wij alleen maar taal en rekenen geven op school,
dan is dit mogelijk niet genoeg om de hersenen te prikkelen en te laten
ontwikkelen. Muziek is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen op
verschillende vlakken: lichamelijk, verbaal, cognitief, emotioneel,… Muziek
stimuleert bepaalde hersenfuncties. Muziek helpt woorden te onthouden en aan
te leren, muziek zorgt voor ontspanning,…. Elk van de domeinen of werkvormen
heeft een invloed op de ontwikkeling van de kinderen:
Zingen
- diverse melodieën en intervallen zuiverder te zingen.
(Kinderen ervaren verschillen tussen lange en korte tonen, langzame en snelle
passages en tussen verschillende stemmen)
- Stimuleert ook het muzikaal voorstellingsvermogen en het muzikaal geheugen
van het kind.
- Zingen ook goed voor culturele ontwikkeling en identificatie van kind.
( ze ervaren dat ze door te zingen onderdeel zijn van een groter geheel)
- Taalvormigheid ook gestimuleerd door te zingen.
( door te zingen leren ze nieuwe woorden en leren op die manier ook de
betekenis van woorden kennen)
- Zingen ook goed voor de sociaal- emotionele ontwikkeling .
( bevorderen van o.a. Groepsgevoel)
Luisteren
- Actief bezig met muzikale, culturele en taalkundige ontwikkeling van kinderen.
- Belangrijke culturele activiteit.
( Lkr helpt lln zich oriënteren in een cultuur waar veel muziek beschikbaar is)
-Door activiteit van lkr laat je lln bewust luisteren hierdoor gaan kinderen
openstaan voor diverse soorten muziek.
Muziek maken
- Leren spelen op instrumenten bevorderd muzikale ontwikkeling
( Lln leren in de maat spelen, ritmes spelen, samen spelen en luisteren en
reageren op andere)
- Door het spelen van verschillende klankeigenschappen gaan lln auditieve
ontwikkeling bevorderen die belangrijk is voor taal ontwikkeling.
- Het bespelen van instrumenten draagt ook bij tot creatieve ontwikkeling.
- OESE: organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling zegt dat
muziekonderwijs belangrijk is voor veelzijdige vorming en ontwikkeling van
kinderen, ter voorbereiding op creatieve functies in de samenleving.