Strafprocesrecht
Hoofdstukken:
1. Vorderingen die uit een misdrijf ontstaan
2. Opsporing en onderzoek van strafbare feiten
3. Afsluiting van het onderzoek – rechtspleging onderzoeksgerechten
4. Rechtspleging voor de vonnisgerechten
HFDST 1: Inleiding
1. Definitie en situering van het strafprocesrecht
VB. Sanda Dia
Reuzegom
Overleden aan doop
Strafrecht in de ruime zin omvat zowel het strafrecht in enge zin als het strafprocesrecht.
Strafrecht in enge zin of materieel strafrecht beschrijft welke daden of onthoudingen een
misdrijf uitmaken, welke straf de wet voorziet voor die feiten en welke omstandigheden een
invloed kunnen hebben op de toepassing van de straffen en maatregelen.
Strafprocesrecht of strafrechtspleging is het formele strafrecht: het beschrijft de manier
waarop de overheid het strafrecht correct moet toepassen. De theorie van het strafrecht wordt
omgezet in actie in het strafprocesrecht.
Geheel van rechtsregels die gevolgd moeten worden in verband met:
De vaststelling of een misdrijf werd gepleegd;
Door wie het werd gepleegd;
Op welke manier men de schuldige de door de wet voorgeschreven straffen en maatregelen
kan opleggen;
De werking en bevoegdheden van de instellingen en organen die hiermee belast zijn.
Strafrecht toepassen. Hoe?
Via de procedure
Regels met betrekking tot:
Vaststelling misdrijf
De pleger
o = degen die het misdrijf pleegt.
Hoe straffen opleggen
Werking en bevoegdheden van de instellingen
Men kan het strafprocesrecht indelen in vier fasen:
(1) Het onderzoek
(2) De vordering
(3) De berechting
(4) De strafuitvoering
Strafuitvoering
1
,** vonnisgerechten gaan over tot berechting (Hof van Assisen, correctionele rechtbank, Hof van
Beroep, politierechtbank)
VB. verjaardagsfeestje waarbij een jongen van 15 jaar overlijdt.
Onderzoek:
o Mensen verhoren: degene die aanwezig waren op feestje.
o Getuigenissen
o Lichamelijk onderzoek bij degene die overleden is.
Vordering
Berechting:
o Vonnisgerechten nemen besluit over de straf.
VB. filmpje:
Over welke fase gaat het? Onderzoek: feiten zijn vastgesteld.
Wie heeft de leiding over deze fase? Onderzoeksrechter
Welke onderzoeksdaden worden gesteld of zullen gesteld worden? Autopsie en verhoren (de
mededaders/daders)
Over welk onderzoek gaat het hier? Gerechtelijk onderzoek
Parket heeft zaak doorverwezen naar onderzoeksrechter
De doelstelling van het strafprocesrecht is dubbel.
Enerzijds moet het strafprocesrecht efficiënt zijn, zodat zoveel mogelijk schuldigen gevat en
berecht kunnen worden. De maatschappij heeft immers recht op bescherming, die de overheid
dus zo efficiënt mogelijk moet organiseren.
Anderzijds kan men aan de openbare instellingen en organen geen ongelimiteerde macht
toekennen. Men moet zoveel mogelijk vermijden dat onschuldige mensen vervolgd of gestraft
worden. Er moeten dus een aantal waarborgen in het strafprocesrecht ingebouwd worden, om
het individu te beschermen tegen onrechtvaardig ingrijpen door de overheid.
2. Accusatoire en inquisitoire rechtspleging
ONDERZOEK BERECHTING
Schriftelijk: je hebt een strafdossier (verhoren Mondeling:
of verslagen) Pleidooien
Het geheime karakter
De juiste procedures
De accuraatheid als bewijs
Geheim: belang van onderzoek + de privacy Openbaar: zittingen bijwonen
Uitzonderingen
o Burgerlijke partij kan inzage
krijgen
Niet-tegensprekelijk: geen debat Tegensprekelijk: wel debat
OM gaat in discussie met partij
2
,Ons strafprocesrecht is een gemengd systeem. Het is inquisitoir in het stadium van het onderzoek en
accusatoir in het stadium van de berechting.
3. Voornaamste bronnen van het recht
Wet
o Wetboek van strafvorering!!
o Wetboek houdende voorafgaande titel van het wetboek van strafvordering
Rechtsleer
o Boeken van specialisten
Rechtspraak
o Vonnissen en arresten
o Als er iets geïnterpreteerd moet worden.
HFDST 2: Vorderingen die uit een misdrijf ontstaan
Uit een misdrijf ontstaat in de regel de strafvordering. Dat wil zeggen dat doordat het misdrijf gepleegd
werd, het Openbaar Ministerie een vordering kan instellen in naam van de maatschappij om de pleger
van dit misdrijf te sanctioneren door middel van een straf of een maatregel => strafvordering.
Het gevolg van een misdrijf is dikwijls ook dat er schade toegebracht werd. Dit geeft aanleiding tot een
burgerlijke vordering door de benadeelde of het slachtoffer. De burgerlijke vordering wordt niet
ingesteld door het Openbaar Ministerie, maar door degene die effectief benadeeld werd. De
benadeelde stek een burgerlijke vordering in om zijn schade vergoed te zien, of tot teruggave van wat
hem ontnomen is.
Niet elk misdrijf heeft schade tot gevolg; een misdrijf kan bestaan zonder dat er schade is (bv. dronken
een voertuig besturen, verboden wapendracht...). Dit misdrijf geeft dan enkel aanleiding tot
strafvordering.
1. Gevolgen van een misdrijf
A. De strafvordering
Principe: bevoegdheid OM
Vordering (= eis) in naam van de maatschappij.
Openbaar ministerie vordert en vertegenwoordigt de maatschappij
Parket
Misdrijf
OM (straf vorderen) Burgerlijke partij (nabestaande slachtoffer)
Strafvordering Schadevergoeding (causaal verband, fout en schade)
!!! het uitoefenen van de strafvordering = de zaak aanhangig maakt bij de rechtbank!!!
Voor de rechter brengen
Doel: pleger sanctioneren
3
, B. De burgerlijke vordering of eis
Door slachtoffer of benadeelde partij
Doel: schadevergoeding of teruggave
VB. mijn handtas wordt gestolen op straat door een jongen. Kan ik schadevergoeding vragen.
Wanneer ben je burgerlijke partij?
Actie ondernemen, dus burgerlijke partij stellen.
Burgerlijke partij kan geen straf vorderen. Wanneer de dader vrijspraak vraagt, dan gaat burgerlijke
partij zich wel moeien anders niet.
1.1. Uitoefenen van de strafvordering
Volgens art. 28quater, 2de lid Sv. oefent de procureur des Konings de strafvordering uit op de wijze die
de wet bepaalt.
Bij de rechtbank van eerste aanleg:
De procureur des Konings en zijn substituten.
Een aantal van deze substituten zijn aangeduid
als eerste substituut; in voorkomend geval zijn er
daarnaast nog toegevoegde substituten, en
naargelang van hun specialisatie fiscale,
economische en strafuitvoeringssubstituten.
Bij de arbeidsrechtbank:
Arbeidsauditoraat met de arbeidsauditeur en de substituten arbeidsauditeurs, die de
vorderingen doen voor de strafrechtbanken in sociale zaken.
Bij het hof van beroep:
Bestaat Openbaar Ministerie uit de procureur-generaal bij het hof van beroep, de advocaten-
generaal en de substituten procureur-generaal.
Bij het Hof van Cassatie:
De procureur-generaal bij het Hof van Cassatie en zijn/haar advocaten-generaal.
Het federaal parket bestaat uit de federale procureur en achttien federale magistraten: zij zijn bevoegd
voor het volledige grondgebied van het Rijk en treden voornamelijk op in dossiers die het grondgebied
van een arrondissement of een rechtsgebied overschrijden, of die een internationale dimensie;
hebben, en bij de behandeling van complexe gespecialiseerde zaken (art. 144ter, § 1 Ger.W.)
Belangrijk: opportuniteitsbeginsel
= OM kan vrij kiezen wat hij doet
Keuze voor OM:
Vervolgen
Seponeren
Minnelijke schikking
BIS (bemiddeling in strafzaken)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katodehertogh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,99. Je zit daarna nergens aan vast.