Wat is rechtsgeschiedenis?
Recht = geheel van sanctioneerbare regels die het leven in een
gemeenschap regelen
Rechtsgeschiedenis = studie van het recht doorheen de eeuwen
2 invalshoeken: extern & intern
Recht logica
Logica is soms schijn soms kan men een regel logisch verklaren, soms
kan dit enkel door kennis van de historische achtergronden
Invalshoek 1: EXTERN RECHT
§ Materiële bronnen van het recht = maatschappelijke
achtergronden recht
§ Formele bronnen van het recht = factoren die
rechtstreeks de vorm v/e rechtsregel bepalen
o Wetgeving door machthebbers (wetgevende
macht = overheid) = elk algemeen bindend
voorschrift, uitgevaardigd door de bevoegde
overheid
o Rechtspraak door rechters
o Rechtsleer door geleerden
o Gewoonte door de maatschappij
o Caveat: niet altijd zo in romeins recht
§ Kenbronnen (geven informatie over inhoud rechtsregel) :
vroeger veel moeilijker
§ Bronnen in deze cursus = formele bronnen
Invalshoek 2: INTERN RECHT = belangrijkste deel
§ Niet vorm, maar inhoud
§ Vb. contract
§ Vb. huwelijk
bestudeert ontwikkeling v/d verschillende rechtsregels
Doel recht: organisatie maatschappij
1
, • Publiekrecht v. privaatrecht
§ Problematische indeling – pas ingedeeld vanaf 17e
eeuw, nadien ook theorievorming (in Engeland pas 19e
eeuw)
o Simplistisch
o Nu: arbeidsrecht
o Vroeger: leenrecht, strafrecht
§ Recente indeling
Privaatrecht: verhoudingen tussen rechtsonderhorigen
Publiekrecht; verhoudingen tussen rechtsonderhorigen en overheid of
overheden onderling
In alle takken van het recht zijn invloeden aanwezig van zowel het
Romeins- als het gewoonterecht
Kerk = erfgenaam van Rome – sterk aansluiten bij Romeins recht
Historische benaderingswijze = neohumanisten – wetenschap staat
voorop
Juridische benaderingswijze = recht bestuderen in functie v/h
hedendaagse
Externe privaatrechtsgeschiedenis: van de Romeinen tot vandaag,
maar:
§ Nadruk op West-Europa
o “Ons” recht
o Globale invloed
§ Noord-Europa?
o Geografisch verder van ons gelegen
o Minder druk bevolkt
§ Oost- en Centraal-Europa
o Geografisch verder van ons gelegen
o Ijzeren Gordijn: telden lange tijd niet mee
o Vaak ook minder belangrijk
Interne privaatrechtsgeschiedenis:
§ Romeins (vooral invloed op gewoonterecht en
verbintenissenrecht), canoniek (invloed op vrijwel alles) ,
costumier (= gewoonterecht, vooral invloed op personen-en
familierecht)
§ Niet: jongere terreinen
2
, Bv. verzekeringen (minder belangrijk in verleden)
Oorspronkelijk enkel zeeverzekering, verzekeraar was altijd
individuele koopman
Andere verzekeringen veel later
Gevolg
o Late regeling door wetgever
o Regeling vooral in voordeel verzekeringsmaatschappijen
Geens: verzekeringen niet in hercodificatieplan
o Reden: PEICL-commissie
§ Nadruk op België / Zuidelijke Nederlanden
§ Opletten: zeer lange periode
o Taalprobleem: Latijn
o Voortdurend veranderingen
§ Opletten:
o Law in the books
o Law in action
o Law in minds
Periodisering
Romeinse periode
1. Oud-romeins recht (753-250 v.Chr.): begin
Rome = stadsstaat met agrarisch karakter
2. Voor-klassiek recht (250-0 v. Chr.): take off
Rome wordt een wereldrijk
3. Klassiek recht (0-250): hoogtepunt
Het recht bereikt een hoogtepunt
4. Nationaal recht (1800-vandaag): nationaal wettenrecht –
zien wetgever als belangrijkste vormer van het recht (moet
zorgen dat er regels zijn zodat maatschappij goed geordend
kan worden)
5. Toekomst?
Drie bedenkingen
1. Gebrekkig
Veranderingen gebeuren geleidelijk
Niet altijd gelijktijdig (cf. supra – overlapping na-klassiek,
Justiniaans en costumier
Oude blijft soms voortbestaan
2. Afwijkend van gebruikelijke periodisering
§ Rechtsgeschiedenis
Sterke opdeling Romeinse periode!
o Omstreeks 1100: verandering – herontdekking
Romeins recht + dit studeren aan universiteiten
o Omstreeks 1500: weinig verandering
o Omstreeks 1800: verandering B.W. (1804 –
Napoleon)
§ Algemene geschiedenis
o Omstreeks 1100: fundamentele omwenteling –
economisch en institutioneel
o Omstreeks 1500: continuïteit (heel belangrijke
periode, ontdekking Amerika)
o Omstreeks 1800: verandering – Industriële
Revolutie en Verlichting – eliminatie oude politieke
orde
o Renaissance: moet gerelativeerd worden
3. West-Europese chronologie
Andere landen kennen andere chronologie
Vb. West-Europa = Rusland van de 13de eeuw
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xxxb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,39. Je zit daarna nergens aan vast.
