Erfrecht
Wat heb je nodig?
Burgerlijk wetboek
Slides
Oefeningen
Cursus erfrecht
0.Inleiding
Waarom is er nood aan een erfrecht?
De nood moet u koppelen aan het privaat eigendomsrecht. Er is
behoefte van bescherming gekomen vanaf dat het werd erkend in de
maatschappij. Het wordt geregeld in het burgerlijk wetboek vanaf
artikel 718 BW. Wat is het voorwerp van het erfrecht? Vandaag gaat
het over passief en actief. Vroeger was dit veel ruimer. Als erfgenaam
erfde je de positie (politiek gebied, religie, militair, familiaal vlak) en
zijn goederen. Het is bij de Franse revolutie dat dit werd onderverdeeld
in het privaat recht. Art. 723 BW bepaalt dat de wet de orde van
erfpopvolging tussen erfgenamen bepaalt. Als er geen erfgenamen zijn,
dan komt de nalatenschap toe aan de Staat. Art. 718-1100 BW
Wat omvat de nalatenschap?
De nalatenschap omvat alle goederen en schulden. Hier zijn 4
uitzonderingen, namelijk:
1. extra patrimoniale rechten en vorderingen (vorderingen van de
staat ( lijkbezorging, recht van huren)
2. Rechten gekoppeld aan het leven (tijdelijke rechten:
vruchtgebruik, recht van bewoning). Vb. nonkel die zegt dat je
zijn studio mag gebruiken
3. Voorwaardelijke rechten op goederen (tontine, aanwas)
a. Vb. X en Y hebben samen een huis, gewoon vrienden ->
huis tontine Y zegt: ik ben eigenaar van helft en de andere
heeft onder opschortende voorwaarden. X gaat dood, erft zij
dat? Neen, zij moet dit kopen= akte bij notaris met
registratie: uitoefening van rechten
4. Hoogstpersoonlijke patrimoniale rechten (1096 BW)
a. Recht om schenking te herroepen
Waarop heeft de wetgever zich gebaseerd?
Het had een maatschappelijke en economische functie maar ook een
familiale functie, namelijk de onderhoudsrechten die ouders hebben tov
kinderen.
Wat met de hervormingen?
Er zijn vooral hervormingen van de wet van 31 juli 2017 en de
hervormingswet van 22 juli 2018
Hoofstuk 1: Het openvallen van de nalatenschap
1.1 het ogenblik waarop de nalatenschap openvalt
Op welk ogenblik valt de nalatenschap open?
,718 BW verwijst naar de fysieke dood die door de arts vast stelt dat
alle vitale functies volledig en onomkeerbaar zijn uitgevallen. Dus niet
iemand die in coma is, deze persoon wordt niet als dood beschouwd.
Het bewijs van de dood wordt dan door de ambtenaar van de
burgerlijke stond die een overlijdens attest opmaakt. Het is pas vanaf
dat zo’n attest is opgemaakt dat een notaris een dossier van
nalatenschap kan openen. Eigenlijk kan dit zelfs geopend worden
zonder zo’n attest, in zoverre dat er wel een melding is gemaakt in het
rijksregister dat de persoon dood is.
1.2 De afwezigen en de vermisten
1.2.1. De afwezigen
Wat bij vermisten en afwezigen?
Wanneer is er sprake van afwezigheid?
Eerste fase: het vermoeden van afwezigheid art. 112-114 BW
Persoon is gedurende 3 maanden niet meer in zijn woonplaats of
verblijfplaats verschenen
Men heeft gedurende deze periode geen nieuws meer van hem
ontvangen
Uit deze afwezigheid van berichten volgt onzekerheid over zijn
leven en dood
Wie kan vordering instellen bij vrederechter?
Iedere belanghebbende kan dit doen bij VR die een vermoeden van
afwezigheid uitspreekt.
Wat is het doel hiervan?
Is het behoud en de bewaring van het vermogen van de vermoedelijke
afwezigen.
Valt er dan een nalatenschap open?
Dit doet geen rechten ontstaan in hoofde van degene die erfgenamen
zouden kunnen zijn. Er valt dus GEEN nalatenschap open. Dit bevriest
de goederen gewoon, opent nog geen rechten. De VR benoemt een
gerechtelijke bewindvoerder.
Tweede fase: de verklaring van afwezigheid art. 115- 119 BW
Wanneer persoon sinds 7 jaar heeft opgehouden met verschijnen
in zijn woonplaats of verblijfplaats en men van hen geen bericht
meer heeft ontvangen, of 5 jaar na vermoedelijke afwezigheid, de
kunnen de belanghebbende door de REA (familierechtbank) een
verklaring doen uitspreken= overlijden. Hier valt de nalatenschap
wel open.
Publicatie
Huwelijk is ontbonden en goederen komen toe aan de erfgenamen
in volle eigendom
Keert de afwezige later terug, kan hij hetzij derdenverzet
aantekenen, hetzij het vonnis van verklaring laten verbeteren. Hij
krijgt zijn goederen terug in de staat waarin ze zich bevinden. De
teruggave van de goederen die in tussentijd zijn vervreemd,
gebeurt in waarde art. 124BW
,1.3 De gerechtelijke verklaring van overlijden art. 126-BW de
vermisten
Wanneer is er sprake van een vermiste?
Er is spraken van vermissing wanneer een persoon verdwenen is in
levensbedreigende omstandigheden die zijn overlijden zeker maken,
maar zonder een lichaam of identificatie van het lichaam. De
rechterlijke beslissing geldt als akte van de burgerlijke stand en heeft
uitwerking vanaf de datum van overlijden art. 133 BW
1.4 De plaats waar de nalatenschap openvalt
Wat is de plaats waar het nalatenschap open valt?
Wat is de plaats?
Dat is uiteraard de woonplaats van de erflater op het ogenblik van zijn
overlijden(art. 110 BW). Het kan dus ook een buitenverblijf zijn! Dit is
vaak een feiten kwestie en zal grote consequenties hebben op
burgerlijk en fiscaal vlak. De woonplaats is daar waar men zijn
hoofdverblijf heeft. Of de plaats waar hij meerderheid van zijn belangen
heeft.
Wat als er geen gekende verblijfplaats is?
Dan is het zijn laatste verblijfplaats
Wat op burgerlijk vlak?
Op burgerlijk vlak, u weet de bevoegdheid van de rechtbank hangt af
van de woonplaats van de erflater. Vele mensen hebben hun
woonplaats aan de kust, stel dat deze persoon sterft is het wel
belangrijk dat de erfgenamen naar de rechtbank van Brugge.
Aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving of
verwerping van de nalatenschap: dienen te gebeuren door een
verklaring ter griffie van de REA van her arrond waar de erflater
zijn laatste woonplaats had art. 784-793 BW
De vordering in vereffening en verdeling van de nalatenschap en
alle betwistingen die daaromtrent kunnen ontstaan
Een eigenhandig testament wordt voor de tenuitvoerlegging
aangeboden aan de voorzitter van de REA
Wat op fiscaal vlak?
Op fiscaal vlak is de woonplaats van groot belang omdat de materie van
de erfbelasting een materie is die geregeld wordt door de gewesten.
Dus een persoon die zijn woning in Vlaanderen heeft, zal Vlaamse
erfbelasting moeten betalen. In Wallonië en Brussel zijn er andere
tarieven. Voor de toepassing van de tarieven inzake successierechten
indiening van de aangifte van nalatenschap binnen de 4 maanden bij de
ontvanger.
1.5 Formaliteiten bij het openvallen van de nalatenschap
Wat zijn de essentiële formaliteiten?
Regeling van de begrafenis
o Wie? LLE, LLP of naaste verwanten
o Hoe? Totale keuze vrijheid wat betreft de wijze van
lijkbezorging
, Melding van het overlijden en bankpraktijk
o Er zijn ook essentiële formaliteiten. Een van de formaliteiten
die steeds gebeurt is dat de bank alle geleden zal
blokkeren. Waarom? Ter bescherming van de erfgenamen.
Men wilt op die manier vermijden dat mensen (met
volmacht) geen geld gaan afhalen bij de bank van de dode.
De vrijgave of deblokkeren gebeurt door een akte van
bekendheid of attest van erf recht verklaring. Dat is de
functie van een notaris. Sinds beperkte tijd is er een
mogelijkheid om dit gratis af te halen in registratie kantoor.
Bij eenvoudige dossiers kunnen cliënten dit gratis afhalen.
Begrafenis kosten kunnen bijvoorbeeld wel betaald worden
door geblokkeerde rekening
Regeling van de zaken van de nalatenschap
o Toegang tot het sterfhuis, nazien persoonlijke
documenten,.. komt toe aan de erfgenamen, ongeacht of zij
de nalatenschap aanvaarden of verwerpen
Fiscale aangifte van nalatenschap
o Binnen de 4 maanden na overlijden (nu met corona meer
tijd) kijk vb boek
Wat is een eenvoudig dossier?
Een dossier zonder nalatenschap, zonder huwelijks contract en
testament.
Wanneer moet de aangifte gebeuren?
De regel is dat elke fiscale aangifte moet gebeuren binnen de 4
maanden na de dood. Bij corona komen er nu 2 maanden extra bij om
de aangifte in orde te brengen.
Hoofdstuk 2: De Erfbekwaamheid
1.1Bestaan op het ogenblik van het openvallen van de
nalatenschap
Wanneer mag je erven?
Er zijn 2 voorwaarden die men moet vervullen om te kunnen erven.
1. Men moet bestaan op moment van opening van nalatenschap Art.
725 BW. Wat met een kind dat verwekt is op moment dat
nalatenschap is opengevallen? Bijvoorbeeld dat de vader sterft,
vlak voor het kind geboren is. Kan dit kind rechten of erfrechten
uitoefenen? Ja dit kan op voorwaarde dat het kind levens en
levensvatbaar geboren wordt.
2. Tweede voorwaarden: de erfgenamen mag niet onwaardig zijn. Dit
staat in de wet.
2.1.1De commorientenleer: vermoeden van gelijktijdig overlijden
Art. 721 BW
Als de volgorde van 2 personen niet kan worden vastgesteld, dan zegt
men dat als die 2 personen eigenlijk vermoed worden gelijktijdig
overleden te zijn. Waarom is dit ingevoerd? Men wilt vermijden dat de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annapavel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.