GER 2 KAAT DIMENSIES
Kaat
- Hc 2 29/09 diagnosticeren OK
- Hc 4 13/10 werken in en met de context ok
- Hc 6 27 diagnosticeren okt = ok
- Hc 8 17/11 behandelen, begeleiden adviseren coach = ok
Kuni
- Hc 1 22/09 hersenletsel deel 1 OK
- Hc 3 08/10 herssensletsel deel 2 ok
- Hc 5 22/10 herssenletsel deel 3 = ok
- HC 7 10/11 = ok
- HC 9 24/11 = ok THP TKP & amputatie OL
Practicums
GER DEEL KAAT
HOORCOLLEGE 2
DIAGNOSTICEREN
ALGEMEEN
Bestaat uit 3 delen
- Assessement Er wordt gewerkt via criteria van DSM5
- Normale cognitie (zie curus AMH & GER 1
- Delirium= gaan we NU doen
Neurocognitieve stoornissen (NCD)
DELIRIUM
Een delirium (delier) is een plotse verwardheid die ontstaat door een verstoring van de normale werking van de hersenen. Deze
verwardheid wordt uitgelokt door een lichamelijke oorzaak of overmatig stress.
OORZAKEN
Mogelijke oorzaken zijn:
- een ernstige infectie, (vb urineweginfectie)
- het gebruik van bepaalde geneesmiddelen,(belangrijk om te weten welke medicatie ze dus neme)
- een hart- of bloedvatenziekte,
- een hersenaandoening,
- een ernstig ongeval
- of het plots stoppen van overmatig alcoholgebruik.
Stoornis in bewustzijn + stoornissen in aandacht
✓ Acute verandering in cognitie ( dus niet echt blijvend…)
- Incoherent (=onsamenhangend) denken, geheugenstoornis, onsamenhangende spraak en
desoriëntatie (verbanden leggen die er niet zijn)
- Mogelijks hallucinaties en wanen
- Mogelijks motorische onrust
✓ Vrijwel altijd onderliggende somatische stoornis (=lichamelijke stoornis)
1
,GER 2 KAAT DIMENSIES
Een delier komt voor bij 20 tot 40 % van alle patiënten in het ziekenhuis, meestal
→ oudere patiënten of
→ patiënten op intensive care
! Delier = reversibel, doch prognose bij ouderen relatief ongunstig (dus vaak overgaan bij dementie)
! Herkenning = medische urgentie (vanaf dat het herkend wordt, moet je adequaat handelen)
! dus Onmiddellijk onderzoek + behandeling = aangewezen!
3 VORMEN
→ De onrustige/hyperactieve vorm:
o Kenmerken: agitatie, desoriëntatie, bewustzijnsdaling, wanen en hallucinaties
o Meestal zoekt Voorziening hulp, omdat de verzorging als moeilijk wordt ervaren.
→ De apathische/hypoactieve vorm:
o Kenmerken: bewustzijnsdaling
o Meestal ervaren als ‘gemakkelijke patiënt omdat ze alles oké vinden, niet veel reactie,… → met als gevolg een
late herkenning
→ De gemengde vorm:
o hyper- en hypoactief = veel voorkomend
o dus afwisseling van heel excited naar bewusteloos
ONTSTAAN
Delier kan ontstaan door:
→ opeenstapeling factoren of/en tekortschieten compensatie-mechanismen
Bijvoorbeeld Verminderde homeostase:
o ↓ lichamelijke en geestelijke reservecapaciteit
o ↓ draagkracht, ↑ verhoogde kwetsbaarheid van onstaan delier
WIE ONTWIKKELT SNELLER DELIER OF ZIJN KWETSBAARDER:
→ hoge leeftijd,
→ dementie,
→ psychiatrische stoornissen, vb psychose
→ alcoholmisbruik,
→ polyfarmacie, mensen die veel medicatie krijgen
→ visusbeperking,
→ gehoorbeperking,
→ slaaptekort en
→ ondervoeding
FACTOREN
Factoren die een delier kunnen uitlokken, zijn:
→ Infectie, vooral een urineweginfectie en pneumonie
→ Medicatie, medicatiewijziging of -onttrekking, polyfarmacie
→ Acuut trauma, met name een fractuur.
→ Urineretentie (het niet volledig of helemaal niet kunnen legen van de blaas)
EXTRA
→ Opname vaak aangewezen → adequate zorg = 24u/dag
2
,GER 2 KAAT DIMENSIES
→ Multidisciplinaire samenwerking en afstemming!
o Actief controlebeleid - alert op mogelijke complicaties zoals:
▪ ondervoeding,
▪ deshydratie,
▪ vallen,
▪ urineretentie,
▪ incontinentie,
▪ decubitus en
▪ contracturen
✓ Controle/opvolgen van deliersymptomen:
✓ Fluctuaties in de symptomatologie?
✓ Observatiegegevens van verzorgers/familie !
NAZORG
✓ Risico op terugval → nazorg! Vnl. taak van de huisarts
✓ Goede doorverwijzing en samenwerking in de eerstelijnszorg!
GERICHT VERZAMELEN VAN GEGEVENS (OM SNEL TE HERKENNEN)
o Herkenning van delirium door gericht verzamelen van gegevens:
✓ Delier = multifactorieel → uitgebreide anamnese!!!
✓ Anamnese betrouwbaar??? verzamel gegevens omgeving → familie, verzorging, …
✓ Let bij observatie op “begin – beloop – fluctuatie - aard van de verschijnselen”
Snelle screening, vb: (deze gaan we later nog zien)
o CAM (confusion assessment test for diagnosis of delirium)
o DOS-schaal (DeliriumObservatieScreening),
SYMPTOMEN/MOGELIJKE VERSCHIJNSELEN
- Bewustzijnsdaling en aandachtsproblemen;
- Onlogisch, incoherent denken;
- Onsamenhangend spreken;
- Geheugenstoornis;
- Desoriëntatie; niet meer weten wie wat waar wanneer
- Hallucinaties, wanen;
- Onrust of apathie ‘heel levensloos);
- Stemmingsverandering
VOORLICHTING
Educatie: voorlichting en advies aan patiënt en of mantelzorgers
✓ Naasten uitleggen dat gesprek voeren/contact krijgen moeilijk kan zijn
✓ Noodzaak van observatie en testing duiden
✓ Advies omtrent communicatie en omgang, vb.:
o ROH → herkenningspunten vb. klokken, kalenders; benoemen persoon/plaats/tijd/ruimte
o Rustig en in korte zinnen spreken, korte vragen stellen
o Toezicht, aanwezigheid van vertrouwde, rustgevende personen, prikkelarme omgeving;
o Bezoek beperken (aantal + duur);
o Ev. bril en gehoorapparaat laten gebruiken;
3
, GER 2 KAAT DIMENSIES
o Ev. verlichting van de kamer (’s nachts gedempt licht);
o Begrip voor de angst t.g.v. hallucinaties en wanen voorbeeld:
WAT KAN JE DOEN
✓ Duidelijk maken dat uw waarneming anders is, zonder de patiënt tegen te spreken, vermijd discussies;
✓ Niet fluisteren in aanwezigheid van de patiënt;
✓ Valgevaar verminderen, ev. alternatieven voor vrijheids-beperkende maat-regelen/fixatie
BELANGRIJKSTE KENMERKEN DELIRIUM
- 3 verschijningsvormen
- Het is acuut
- Aantal factoren die het uitlokken & aantal personen/zaken die de kans groter maken op het ontwikkelen van
een delier
NEUROCOGNITIEVE STOORNISSEN (NCD): ALGEMEEN
Deze 4 gaan we dieper bespreken maar de rest moet je gewoon weten dat het kan leiden tot NCD
• Ziekte van Alzheimer
• Frontotemporale NCD
• NCD met lewylichaampjes
• Vasculaire NCD
• Traumatische hersenschade met of zonder gedragsstoornissen
• Door middelen/medicatie geïnduceerde NCD met of zonder gedragsstoornissen
• NCD ten gevolge van HIVinfectie met of zonder gedragsstoornissen
• NCD ten gevolge van prionziekte met of zonder gedragsstoornissen (o.a. Creutzfeldt-Jakob,..)
• NCD ten gevolge van de ziekte van Parkinson met of zonder gedragsstoornissen
• NCD ten gevolge van de ziekte van Huntington met of zonder gedragsstoornissen
• NCD door andere medische aandoening met of zonder gedragsstoornissen (o.a. MS,..)
• NCD met multiple etiologie met of zonder gedragsstoornissen
• Niet gespecifieerde NCD met of zonder gedragsstoornissen
• Jongdementie
• Gedragsstoornissen
• Differentiaal diagnose
ALGEMEEN DEMENTIE
Oorzaken van dementie : De symptomen van dementie zijn het gevolg van een ziekte die de hersenen aantast.
Verschillende ziektes kunnen leiden tot dementie. Elk tasten ze de hersenen op een andere manier aan.
Dus zeggen ‘die heeft dementie’ dit klopt niet, je moet de soort weten (vb 1 van de lijst hierboven)
De manier waarop dementie verschijnt, hangt bijgevolg af van welke hersengebieden beschadigd zijn.
NCD : ALZHEIMER DEMENTIE
4
