Pathofysiologie
Begrippenlijst
Hoofdstuk 8: Introductie tot cellen en opbouw van het
zenuwstelsel
Begrip Betekenis
1. Inleiding
Zintuigen Dit zijn gespecialiseerde sensoren in het lichaam van
de mens.
Effectororganen Dit omvatten de spieren en de klieren.
Somatisch Het bewuste deel van het zenuwstelsel.
zenuwstelsel
Autonoom Het onbewuste deel van het zenuwstelsel.
zenuwstelsel
CZS Centraal zenuwstelsel. Dit zijn de hersenen en het
ruggenmerg
PZS Perifeer zenuwstelsel. Dit zijn de uittredende zenuwen
en de ganglia.
Ganglia Zenuwknopen.
Neuronen Zenuwcellen.
2. Cellulaire componenten van het zenuwstelsel
Gliale cellen of Ook wel zenuwlijm genoemd. Dit zijn passieve
neuroglia steunelementen in het zenuwstelsel die het interne en
metabole milieu van het zenuwstelsel in stand houden.
Synaps De plek waar neuronen in contact komen met andere
neuronen of cellen. Hier gebeurt signaaloverdracht.
Cellichaam Perikaryon of soma.
Neurieten Een variabel aantal uitsteeksels uitgaande van het
cellichaam, axonen en dendrieten.
Proximiteit Nabijheid, verwantschap…
Dendrieten Dendrieten maken contact met verschillende axonen
en dienen als antennes van het neuron om
binnenkomende informatie te ontvangen.
Dendritische spines Kleine paddenstoelachtige uitstulpingen die zich
vormen op dendrieten. Ze zijn gespecialiseerd in
synaptisch contact van excitatoire signalen.
Excitatoire signalen Stimulerende signalen.
Inhibitoire signalen Remmende signalen.
Axon Een extensie van het cellichaam die het celsignaal zal
overbrengen naar andere neuronen of cellen onder de
vorm van een actiepotentiaal.
Axonheuvel Het proximale segment van het axon. Hier ontstaat de
actiepotentiaal.
Proximaal segment Het gedeelte dat zich het dichts bevindt bij een
onderdeel van een geheel.
Gegenereerd Doen ontstaan.
Myelineschede Een omhulsel rond het axon. Dit zorgt voor snellere
geleiding van signalen.
Anaxonische neuron Een neuron zonder axon.
,Multipolaire neuronen Een neuron met ≥ 3 uitsteeksels op het soma. Ze
maken 99% uit van de neuronen in ons zenuwstelsel.
Bipolaire neuronen Neuronen met twee uitsteeksels: een axon en een
dendriet. Bijvoorbeeld de retina en de geurzenuw.
Unipolaire neuronen Neuronen met een kort uitsteeksel dat opsplitst in twee
of meer vertakkingen. Bijvoorbeeld de ganglioncellen
en PZS met efferente en afferente uitloper.
Efferente uitloper Afvoerende uitloper.
Afferente uitloper Aanvoerende uitloper.
Sensoriële neuronen Gevoelige of input-neuronen, geleide de stimuli naar
het CZS en worden afferente neuronen genoemd.
Motorische neuronen Output-neuronen, geleiden prikkels vanuit het CZS
naar de effectoren (spieren en klieren) en worden
efferente neuronen genoemd.
Interneuronen of Complexe schakelingen tussen o.a. sensoriële en
schakelneuronen motorische neuronen.
Walleriaanse Het proces waarbij de axon afsterft, indien ze
degeneratie losgesneden zijn van het cellichaam.
Snel axonaal Transport voor vervoerde membraangebonden
transport organellen en mitochondria.
Traag axonaal Transport voor moleculen in het cytoplasma.
transport
Axonaal anterograad Transport van het cellichaam naar het axonuiteinde
transport door kinines. Belangrijk voor de aanvoer en onderhoud
van de synaptische machinerie.
Retrograad axonaal Transport van het axonuiteinde naar het cellichaam
transport door dyneïnes. Belangrijk voor de afvoer van de
synaptische vesikels voor lysosomale verwerking.
Post herpetische Een soms ernstige neuropatische pijn die als sequel
neuralgie ontstaat van een doorgemaakte zona.
Tetanus Spierspasmen.
Gliale cellen Niet-neurale componenten. In het CZS zijn dit
astrocyten, oligodendrocyten, microglia en
ependymale cellen. In het PZS zijn dit de
Schwanncellen en de satellietcellen
Astrogliose Als er beschadiging optreedt in het CZS kunnen
astrocyten geactiveerd worden om littekenweefsel te
vormen.
Meningeomen Dit zijn meestal goedaardige gezwellen die uitgaan van
de hersenvliezen.
Meningen Hersenvliezen.
Hypofysetumoren Dit zijn tumoren bijzonder van aard in de zin dat ze
specifieke lokale symptomen als evenzeer symptomen
op afstand kunnen veroorzaken.
Adenohypofyse De hypofysevoorkwab, dit is het voorste en grootste
deel van de hypofyse.
Gigantisme Overmatige productie van het groeihormoon, waardoor
reuzengroei ontstaat. Gedurende een lange tijd neemt
de lichaamslengte abnormaal toe, waarbij de
lichaamsproporties behouden worden.
Acromegalie Overmatige productie van het groeihormoon, waardoor
sommige lichaamsdelen groeien, zoals de handen,
voeten, neus, organen …
, Hyperthyreoidie Overmatige productie van het schildklierhormoon,
waardoor de stofwisseling of homeostase te snel werkt
in het lichaam.
Ziekte van Cushing Overmatige productie van cortisol in de bijnieren,
waardoor er meer vet op de buik en nek voorkomen en
dunne arme en benen ontstaan, maar minder
spierkracht ontstaat.
Neuromyelitis optica Een aandoening die recidiverende ruggenmerg-
(NMO) (myelitis) en oogzenuwontsteking (neuritis optica)
veroorzaakt met vaak ernstige verlamming en
blindheid tot gevolg. Er zijn hier 2 varianten van:
enerzijds een vorm met antistoffen tegen de
waterkanaaltjes van astrocyten en anderzijds is er een
vorm met antistoffen gericht tegen oligodendrocyten.
Recidiverend Recidiverend slaat op terugkerend. Dit betekent een
ruggenmerg terugkerend letsel van het ruggenmerg.
3. Het perifeer zenuwstelstel (PZS)
Receptor potentiaal Het productieproces leidt tot een elektrische reactie in
de primaire afferent. Deze potentiaal triggert
actiepotentialen in de primaire afferente vezels die de
receptor innerveren,
Autonome efferenten Zijn verantwoordelijk voor de controle van het
functioneren van organen, glad spierweefsel en
klieren.
4. Het centraal zenuwstelsel (CZS)
Witte stof Regio’s van het CZS met hoge concentraties van
axonen en heel weinig neuronen.
Grijze stof Regio’s met hoge concentraties van neuronen en
dendrieten.
Tracti Discrete zenuwbanen.
Pathway Een term die gebruikt wordt om een bepaalde
functionele connectie weer te geven.
Projectiecellen Dit zijn neuronen die hun axon naar een andere regio
sturen en dus de oorsprong zijn van de verschillende
tracti van het zenuwstelsel.
Lokale interneuronen Dit zijn axonen die eindigen in dezelfde neurale
structuur als hun cel van oorsprong en zijn eerder
betrokken bij modulatie van lokale processen.
Discushernia Een uitpuiling van de gelatineuze inhoud van de
tussenwervelschijf in het ruggenmergkanaal.
Radiculair lijden Wanneer de hernia drukt op de zenuwwortel en
uitstralende pijn veroorzaakt in overeenstemmend
dermatoom en motorische en sensorische uitval in de
regio van de gecomprimeerde zenuw. Vooral bij de 5 e
lumbale en 1e sacrale zenuw of cervicaal t.h.v. de
cervicale wortel 6, 7 en 8.
Gecombineerde Een aantasting van de corticospinale banen en
strengsclerose achterstrengen, ten gevolge van een vitamine B12
tekort.
Deficiëntie Een tekort.
Hyperacusis Een overgevoeligheid voor externe geluiden.
Cerebellum Kleine hersenen.
Cognitieve functies Het kenvermogen, het vermogen tot kennisverwerving
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SchmidtDPM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
