Pathofysiologie
Kliniek
Hoofdstuk 8: Introductie tot cellen en opbouw van het
zenuwstelsel
Herpes zoster virus
- Verloop: Een virus of toxine lift mee met het axonaal transportsysteem en
blijft slapend aanwezig in de sensibele ganglioncellen. Hierna kan het
geactiveerd worden bij verzwakking van het immuunsysteem en zal dan
via het anterograad transport naar de huid getransporteerd worden,
waardoor brandende vesikels veroorzaakt worden, die gordelroos of zona
noemen.
- Gevolg: Eerst windpokken, bij een tweede ‘besmetting’ wordt dit zona of
gordelroos.
- Behandeling en functie:
o Vroegtijdige behandeling met antivirale middelen.
o Helpt sneller genezen en minder kans op post-herpetische neuralgie.
o Medicatie om post-herpetische neuralgie te behandelen: lidocaïne
pleisters, amitryptilline of pregabaline.
Clostridium tetani
- Verloop: De bacterie maakt toxine aan die door retrograad transport via
het axon naar het ruggenmerg gaat.
- Gevolg: Overactivatie van motorneuronen en spierspasmen.
Clostridium botulinum
- Verloop: Botulinetoxine wordt vrijgesteld.
- Gevolg: Verlamming van de spieren door inhibitie van de vrijstelling van
acetylcholine aan de neuromusculaire junctie.
- Wordt gebruikt als behandeling voor abnormale spiercontracties.
Hersentumoren
Hersenmetastasen komen ongeveer 2 keer meer voor dan primaire
hersentumoren. Metastasen komen meestal voort uit longkanker,
niercelcarcinoom, melanoom en borstkanker als oorzaak van hersenmetastase.
Primaire hersentumoren:
1) Meningeomen zijn enkel te behandelen als ze ernstige bedrukking, schade
en symptomen veroorzaken in het hersenweefsel.
2) Gliomen komen in verschillende vormen voor met als meest gevreesde en
agressieve vorm het glioblastoom (dit is ongeveer de helft van alle
gliomen).
, 3) Hypofysetumoren kunnen zowel lokale symptomen als symptomen op
afstand veroorzaken.
Gevolg: zichtsuitval door bedrukking, uitval van hypofysewerking (te
weinig aanmaak groeihormoon, schildklierhormoon en bijnierhormoon),
overmatig hormoonstimulerende stoffen aanmaken (gigantisme,
acromegalie, hyperthyreoïdie, ziekte van Cushing en melksecrectie).
Behandeling: heelkunde, radiotherapie en/of chemotherapie.
Multiple Sclerose (MS)
- Verloop: Er is een aantasting aan de myeline van de oligodendrocyten in
het CZS, waardoor de functie van de microgliale cellen verstoord is. Dit
komt voornamelijk voor bij jonge vrouwen (30’ers). Beschadiging van het
ruggenmerg via auto-immune processen.
- Gevolg: van een auto-immuunrespons
- Symptomen: Opflakkeringen van neurologische uitval: sensibele of motore
uitval en zichtsverlies uit één oog.
- Behandeling: Behandelingen tegen abnormale auto-immuunrespons:
interferonen, glatirameer acetaat, teriflunomide, monoklonale antistoffen
…
Syndroom van Guillain-Barré
- Verloop: Er is een aantasting aan de myeline van de Schwanncellen in het
PZS. Dit komt door een abnormale immunisatie door een virale infectie
(luchtwegeninfectie, maagdarminfectie) of vaccinatie, wat als gevolg een
immuunreactie opwekt tegen de perifere zenuwen.
- Gevolg: van een auto-immuunrespons.
- Symptomen: Opstijgende verlamming, gevoelsstoornis.
- Behandeling: Intraveneuze immuunglobulines (IVIG).
Neuromyelitis optica (NMO)
- Verloop: Dit is een aandoening die recidiverende ruggenmerg- (myelitis)
en oogzenuwontsteking (neuritis optica) veroorzaakt.
- Gevolg: Ernstige verlamming en blindheid.
- Soorten: Een vorm met antistoffen tegen de waterkanaaltjes van
astrocyten en een vorm met antistoffen gericht tegen oligodendrocyten.
Discushernia
- Verloop: Slijtage van een tussenwervelschijf, er ontstaat een uitpuiling van
de gelatineuze inhoud van de tussenwervelschijf in het ruggenmergkanaal.
- Radiculair lijden: Wanneer deze hernia drukt op de zenuwwortel.
- Behandeling: Pijnstilling (paracetamol, NSAIDs als diclofenac),
spierontspanners (diazepam), infiltratie met analgetica en/of steroïden en
soms via heelkundig.
, Spinaal kanaalstenose
- Verloop: Vernauwing van het wervelkanaal door slijtageprocessen. Dit
gebeurt vooral op cervicaal niveau.
- Gevolg: Progressiever verstijving en verzwakking van de benen.
Ziekte van Lyme
- Verloop: Beschadiging van het ruggenmerg via infectieuze ziekten.
Gecombineerde strengsclerose
- Verloop: Het heeft een metabole oorzaak, namelijk een tekort aan
vitamine B12.
Amyotrofe lateraalsclerose (ALS)
- Verloop: De lagere motorneuronen in de voorhoorn sterven geleidelijk aan
af. Ook de corticospinale of hogere banen worden getroffen, waardoor
effectorcellen (spiercellen) gaan afsterven en hierdoor ontstaat spasticiteit.
- Gevolg: Atrofie van de spieren die gepaard gaan met fasciculaties,
toenemende verlamming, spasticiteit en hyperreflexie.
- Diagnose: Via een EMG-onderzoek, dit is een onderzoek waarbij een naald
in de spieren geprikt wordt en de elektrische activiteit van de spier
gemeten wordt. Hierbij kan men typische afwijkingen zien passend bij de
transneurale degeneratie en de poging tot reïnnervatie van naburige
axonen.
Bells palsy
- Verloop: Er treedt een verlamming op van de 7e craniale zenuw of nervus
facialis. Dit komt door het herpesvirus
- Gevolg: Een subcutane unilaterale aangezichtsverlamming (oog- en
mondspieren) treedt op.
- Symptomen: Pijn achter het oor, veranderende smaak vooraan op de tong
en hyperacusis.
- Behandeling: Corticosteroïden (prednisolon), maar meestal is er een
volledig spontaan herstel.
Meningitis
- Verloop: Er treedt een infectie van de hersenvliezen op, waarbij er 2
vormen zijn: de milde virale vorm of de ernstige bacteriële vorm.
- Symptomen: Hoofdpijn, misselijkheid, braken, lichtschuwheid en
nekstijfheid. Bij de bacteriële infectie kan het soms leiden tot coma of
dood.
