Dit is een samenvatting van het boek "Als je klaar bent, mag je naar huis" geschreven door Tom Vander Beken. Het boek is te kennen leerstof voor het examen van Penologie en Penitentiair Recht, gegeven door Kristel Beyens aan de VUB in .
Als je klaar bent, mag je naar huis
H1: Opsluiten, uitsluiten en insluiten
1.1. Inleiding
Waarom beroven we mensen van hun vrijheid? Waarom sluiten we mensen op als reactie op een overtreding
id wet?
👉
Doelstelling vrijheidsberoving: hangt samen met het mensbeeld
Of mensen als gelijke of verschillende wezens wordt beschouwd, leidt tot versch visies op de opsluiting en
GVstraf
2 gevallen:
1) Het aanknopingspunt vr de interventie is de overtreding vd wet en mensen worden opgesloten als
reactie op wat ze hebben gedaan
2) De individuele situatie en persoonlijkheid vd wetsovertreder is veel belangrijker → er wordt vooral
👉
gereageerd op wie iets heeft gedaan
De opsluiting of straf kijkt nt terug nr het misdrijf, maar kijkt vooral vooruit naar wie de overtreder
👉
is en wat die kan worden
Belangrijke doelstelling: overtreder tijdens opsluiting veranderen
Doelstellingen vd opsluiting zijn anders afhv het mensbeeld en ze zijn veranderlijk in tijd en ruimte.
1.2. Strafdoelstellingen
1.2.1. Gestraft om wat je hebt gedaan - Misdrijfgerichte vergeldende benadering
Deze visie: eind 18de eeuw, 1ste helft 19de eeuw
🧠
Doel straf: reageren op een misdrijf dat is gepleegd
🧠
Straf wordt dan gezien als vergelding vr inbreuk op een maatsch regel
🧠
Regels zijn regels en zij hebben enkel zin als niet-naleving ervan wordt bestraft
🧠
Vanuit dit oogpunt verdienen alle inbreuken een straf
🧠
Straf wordt vooral gezien ifv overtreding
Band tss misdrijf en straf leidt vaak tot proportionele bestraffing waarbij ernstige inbreuken een strenge
🧠
straf krijgen en minder ernstige inbreuken krijgen een mindere straf
Straffen om te vergelden → vermindert wraakgevoelens die misdrijf oproept bij SO’s id SL
🔸
Misdrijfgerichte vergeldende benadering
🔸
Gevangenisstraffen passen hierbij
🔸
Proportioneel
Ernstige misdrijven verdienen vanuit dit oogpunt een lange GVstraf
,🍓
Wat doet straffen als reactie op een misdrijf met dader?
✔️ Bestaan vd regel en bestraffing weerhoudt
potentiële dader om regel te overtreden
✔️ Door ondergaan vd straf worden daders
afgeschrikt en zijn ze bang om nieuwe feiten te
plegen
🐍
Deze benadering
Slaagt enkel binnen context waarin mensen worden gezien als essentieel vrije en gelijke wezens (liberaal
🐍
mensbeeld) - homo economicus
🐍
In EU dominant op einde 18de eeuw, begin 19de eeuw
🐍
Periode waarin GVstraf centrale plaats kreeg in bestraffingsarsenaal
Algemene preventieve functie: opsluiting (vaak in isolatie) moest de mens die de fout had gemaakt tot
inkeer brengen over het misdrijf
👮♂️
18de eeuwse gevangenissen
👮♂️
Opsluiting voor iedereen op dezelfde manier, enkel de duur vd opsluiting is verschillend
👮♂️
Ze werden bewaakt vanuit allerlei hoeken, zonder ruimte voor een blik naar buiten of naar elkaar
👮♂️
Iedereen zat alleen de straf uit
👮♂️
Soms: gedwongen arbeid, soms niets te doen
👮♂️
Geen toekomstperspectief
👮♂️
Amper eigen identiteit
GV verlaten → gevangenenkap (ogen ook bedekt)
Men vertrok vanuit de veronderstelling dat elke mens in gelijke mate vatbaar is voor schuld, boete en
verbetering
Dergelijke visie op mens / doelstellingen vd straf past best bij samenlevingsmodellen waarbij uitgegaan
🌵
wordt van formele gelijkheid
🌵
Iedereen gelijk vr de wet, dus verdient dezelfde straf
🌵
Iedereen heeft daarbij keuze om al dan niet misdrijven te plegen
In dergelijk model weinig gedacht over verschillen & gelijkheden tss mensen
👊
Revolutionaire periode op einde 18de eeuw
👊
Wetboeken die enkel vaste straffen voorzagen
Weinig plaats voor idee dat niet elk misdrijf een straf verdient
, 1.2.2. Gestraft omdat je gevaarlijk bent - Bescherming maatschappij tegen gevaarlijkheid
Deze visie: 2de helft 19de eeuw
🍌
Interventie tav dader
🍌
Ipv reactie op misdrijf kan GVstraf gezien worden als interventie tav dader
🍌
Bepalende factor straf: de specifieke situatie vd dader (niet het gepleegde misdrijf en de ernst ervan)
Achterliggend idee + mensbeeld: mensen zijn nt gelijk en zijn dus ook niet in gelijke mate vatbaar voor
🍌
schuld, boete en verandering
Abstract idee v homo economicus (die vrij kiest om al dan niet crimi te plegen) → vervangen door concreet
🍌
beeld v/e vrije mens waarbij handelen door versch factoren wordt bepaald (!)
Daders kiezen niet om misdrijven te plegen, worden beïnvloedt door interne of externe factoren (bv: vorm
🍌
schedel, genen, sociale situatie…)
🍌
Vanuit dit opzicht niet zinvol om straf vooral te relateren aan gepleegde misdrijf
Omdat dader in deze benadering niet kan kiezen om misdrijf te plegen, zal het opleggen v/e straf hem /
🍌
haar niet tot andere inzichten doen brengen (proportionaliteit dus nutteloos)
Aanknopingspunt vr maatschappelijke interventie ligt niet bij schuld v dader, wel bij gevaar dat de dader
stelt voor de maatschappij
🎁
Gevaarlijkheid
🎁
Belangrijk criterium bij bestraffing
Mensen die beschouwd worden als gevaarlijk vr maatschappij → intensieve en langere interventie (ter
🎁
bescherming vd maatsch)
🎁
Ernst v misdrijven die gepleegd zijn = minder relevant
Interventies van onbepaalde duur → zo lang laten duren in functie vd gevaarlijkheid
✔️
2de helft 19de eeuw
✔️
Periode waarin beeld vd mens sterk veranderde door wetenschappelijke inzichten
✔️
Mensbeeld gebaseerd op wat concreet kon worden vastgesteld
✔️
Deze waarnemingen toonden helemaal geen rationele en vrije mens
Mens = product van allerlei interne en externe factoren → in plaats van de ‘vije mens’ kwam de
‘gedetermineerde mens’
🍗
Visie had invloed op straffen ih algemeen en GVstraf ih bijzonder
🍗
Lengte straf niet meer in verhouding tot ernst misdrijf
Ruimte om opgelegde GVstraf in te korten (in functie v veranderende gevaarlijkheid)
🐥
Wet Lejeune 31 mei 1888
🐥
Voerde in België voorwaardelijke veroordeling en voorwaardelijke invrijheidstelling in
Daardoor kon zowel bij straftoemeting als bij strafuitvoering de straf worden aangepast naargelang
persoonlijkheid (en gevaarlijkheid) vd betrokkene
🐤
Wet op kinderbescherming 12 mei 1912
Kinderrechter bevoegd om kinderen die MOF pleegden maatregelen v opvoeding en vrijwaring op te
🐤
leggen
Kinderrechter → leiding op tenuitvoerlegging v maatregelen + kon deze ten allen tijde wijzigen
🐣
Wet ter bescherming van de Maatschappij 9 april 1930
🐣
Internering voor ‘abnormalen’ en gewoontemisdadigers
Geïnterneerd owv gevaar dat zij stelden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cvdhahaha. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
