Samenvatting
Samenvatting Nederlands: Taalbeschouwing 1
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van 49 pagina's, duidelijk gestructureerd en bevat alle belangrijke info
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
HoorcollegeInleiding
1. Taalbeschrijving (p. 8-9)
a) Lexicon
= beschrijving van de elementen van een taal
- woorden & uitdrukkingen
- morfemen = kleinste betekenisdragende elementen (veranderen betekenis)
= bouwstenen van woorden
bv. tafel + -s/-tje/-tjes
morfemen
- fonemen = kleinste betekenisonderscheidende elementen
(klanken die voor een betekenisverschil zorgen)
= kleinste klankeenheden in klanksysteem
bv. fiets <-> niets
fonemen
b) Grammatica
= beschrijving van de regels om taalelementen te verbinden tot grotere gehelen
- syntaxis (= zinsleer)
-> verbinding van woorden tot woordgroepen en van woordgroepen tot zinnen
- morfologie (= vormleer)
-> verbinding van morfemen tot woorden
-> concreet: regels voor vervoeging, verbuiging en woordvorming
- fonologie (= klankleer)
-> verbinding van fonemen tot morfemen
- semantiek (= betekenisleer)
-> grammaticaal: semantische beperkingen op grammaticale verbindingen
-> lexicaal: betekenis van woorden en morfemen
1
,2. Traditionele grammatica (= schoolgrammatica) (p. 10-12)
a) Algemeen
- ontworpen voor Latijn & Grieks
- later: toegepast op volkstalen, bv. het Nederlands
- 2 delen: 1. Woordleer
2. Zinsleer
b) Woordleer
= woordontleding, taalkundige ontleding
- woordsoorten: -- zelfstandig naamwoord (substantief)
-- voornaamwoord (pronomen)
-- lidwoord (artikel)
-- telwoord (numerale)
-- bijvoeglijk voornaamwoord (adjectief)
-- bijwoord (adverbium)
-- werkwoord (verbum)
-- voorzetsel (prepositie)
-- voegwoord (conjunctie)
-- tussenwerpsel (interjectie)
c) Zinsleer
= zinsontleding, redekundige ontleding
- zinsdelen onderscheiden op basis van functie in de zin
- zinsdelen: -- gezegde: werkwoordelijk gezegde, naamwoordelijk gezegde
-- onderwerp
-- voorwerp: lijdend voorwerp (LV), meewerkend voorwerp (MV),
bezittend voorwerp (BV), voorzetselvoorwerp (VzV) ...
waarop of op wie is de handeling, werking of toestand gericht?
-- bijwoordelijke bepaling: tijd, plaats, reden ...
-- andere bepalingen (bv. niet)
3. ANS (p. 12-13)
= Algemene Nederlandse Spraakkunst (≠ spelling)
- Belgisch-Nederlandse samenwerking
- financiering: o.a. Nederlandse Taalunie
- karakter: descriptief (= beschrijvend) (<-> normatief (= voorschrijvend))
2
,- 1984: 1e editie, 1997: 2e editie
- 2002: Elektronische ANS
- 2021: online systematisch herwerkt
Reden?
o Taal verandert
o Normen over taal evalueren
o Nieuw onderzoek over Nederlandse grammatica
Nieuwe labels?
o Geografische variatie: Nederland, België en Suriname
o Stilistische variatie: wel of geen standaardtaal, formeel of informeel
Deel I: Het woord
1. Morfologie (= vormleer)
zie werkcolleges
2. Het zelfstandig naamwoord (substantief ) (p. 15-24)
A. Semantisch (~ betekenis)
soortnaam eigennaam (*)
(= unieke referentie)
CONCRETA
(= waarneembaar)
- voorwerpsnaam persoonsnaam (**) boer Ardennen
diernaam (**) paard Piet
zaaknaam (**) stad Brussel
- stofnaam hout /
- verzamelnaam (collectiva) vee Ardennen
ABSTRACTA liefde april
(= niet waarneembaar)
3
, *meestal beginnend met een hoofdletter, maar uitzonderingen
-> bv. maanden, dagen, culturele
stromingen
**telbaar
B. Morfologisch (~ vorm)
a. Getal
- algemeen: enkelvoud (singularis) + meervoud (pluralis) (= numerus of getal)
-- meervoud op -en, bv. boeren
-- meervoud op -s, bv. merries
-> laatste syllabe is meestal een doffe e
- stapelmeervoud: aan oorspronkelijk meervoud -er is nog een -en toegevoegd
(vb. kinderen, eieren)
- uitzonderingen:
-> singularia tantum: alleen enkelvoudsvorm - bv. vee, zand, buit, politie
-> pluralia tantum: alleen meervoudsvorm- bv. Ardennen, hersenen, manen
b. Naamval
- specifiek voor bezitsvorm van eigennamen: genitief (= casus of naamval)
bv. Jans paard
genitief = enige nog productieve naamval in het Nederlands
C. Syntactisch (~ zin)
- substantief: typisch in combinatie met de of het, bv. de boer, het vee
- verwijzing naar substantieven: lidwoord bepaald door genus (mv. genera)
= grammaticaal geslacht
! grammaticaal geslacht ≠ biologisch geslacht !
bv. een kleine koe -> koetje
bv. het meisje -> grammaticaal: O <-> biologisch: V
! grammaticaal geslacht is soms betekenisafhankelijk !
bv. pad -> de/het pad
1. Persoonlijk voornaamwoord
hij -> mannelijk (M)
zij -> vrouwelijk (V)
het -> onzijdig (O)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarjoleinVanmaercke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen