Samenvatting
samenvatting 'Psychologische basisvaardigheden voor gesprek en begeleiding'
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
samenvatting van alle leerstof (lessen + powerpoints) van het academiejaar ! :-)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 85 pagina's
Voorbeeld 4 van de 85 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
PSYCHOLOGISCHE BASISVAARDIGHEDENVOOR GESPREK EN BEGELEIDING
INLEIDEND COLLEGE: INLEIDING
EXAMEN
Schriftelijk (live in auditoria)
Open vragen en multiple choice vragen mogelijk
Casussen
Gesloten boek
Examenstof:
» Inhoud colleges (wat er gedoceerd wordt tijdens het college en powerpoints)
» Literatuur (aangegeven verplicht)
DOELSTELLINGEN (ECTS- FICHE)
Na het voltooien van dit OPO:
Kan de student de aangeboden kennis van psychologische basisvaardigheden reproduceren (kennis)
Kan de student de aangeboden kennis van psychologische basisvaardigheden in eigen woorden
weergeven (inzicht)
Kan de student de toepassing van de aangeboden kennis van psychologische basisvaardigheden
herkennen (bijvoorbeeld in een casus) (inzicht)
Kan de student kritisch reflecteren over de toepassing van de aangeboden kennis van psychologische
basisvaardigheden (bijvoorbeeld in een casus) (evalueren)
Kan de student de aangeboden kennis van de psychologische basisvaardigheden zelf toepassen in een
eenvoudige context (bijvoorbeeld op een casus) (toepassen)
Kan de student reflecteren over eigen thema’s die mogelijks het aangaan van helpende relaties en
gespreksvaardigheden in de weg staan of net faciliteren (vormingsdoel)
CONCEPTUEEL KADER
Wat zijn psychologische vaardigheden voor gesprek en begeleiding?
Oogcontact, parafraseren, stilte slaat, lichaamshouding,…
Psychologische basisvaardigheden voor gesprek en begeleiding…
Meer dan vaardigheden voor de praktijk van de psycholoog…
BASISVAARDIGHEDEN VOOR GESPREK
Persoonlijke houdingen en attitudes (bv. een open houding)
Relationele vaardigheden (in gesprek gaan betekent ook in contact komen)
Gespreksvaardigheden
» Luisteren, observeren,…
» Parafraseren, reflecteren,…
» Interpreteren, confronteren,…
»
1
,BASISVAARDIGHEDEN VOOR BEGELEIDING
Een begeleiding is een traject van verschillende gesprekken en/of andere hulpverleningsactiviteiten
Relatie en thema ontspringen zich; verschillende activiteiten gecombineerd
Alle basisvaardigheden voor één gesprek gelden ook voor de ganse begeleiding
Bijzondere momenten in een begeleiding die niet in elke sessie voorkomen, zoals het verkennen van
de hulpvraag
Gespreks-overschrijdende aspecten die een rol spelen in het ganse begeleidingstraject:
» de persoon en zelfzorg van de hulpverlener
» de dynamiek van de werkrelatie
» …
CONCEPTUEEL OVERZICHT
PSYCHOLOGISCHE BASISVAARDIGHEDEN VOOR GESPREK EN BEGELEIDING
≠ gevorderde, klinische of therapeutische vaardigheden:
» Behandelcontract
» Diagnose (specifiek naar bepaalde stoornissen of persoonlijkheidskenmerken)
» Therapeutische interventies (diagnose, situaties, fase therapie)
» Specifieke randvoorwaarden (tijdsduur, betaling, locatie, vorm)
PSYCHOLOGISCHE BASISVAARDIGHEDEN VOOR GESPREK EN BEGELEIDING
Worden later steeds meer toegepast
EEN THEORETISCHE VERKENNING…
Deze lessen zijn vooral een theoretische verkenning met bruggen naar
de praktijk
Afhankelijk van jullie studierichting komen er practica
basisvaardigheden in dit of in de volgende jaren van jullie gekozen
studierichting
2
,LES 1: MET AANDACHT LUISTEREN ALS BASISHOUDING
De andere zijn/haar/hun verhaal laten doen
Basishouding
» Onverdeelde aandacht: hoe je alle aandacht schenkt aan wat er in het gesprek aan bod komt,
niet teveel met eigen interpretaties klaar zitten; bereid zijn om zaken op te nemen die de
andere jou verteld
» Welwillende interesse: het verhaal van de andere centraal stellen; niet met oordelende blik
kijken (niet teveel eigen interpretaties willen geven
» Authentieke: nieuwsgierigheid: nieuwsgierigheid die ons helpt om te exploreren
BASISINSTRUMENTARIUM VAN DE HULPVERLENER
Belangrijkste is het luisteren en de openheid die daarmee
gepaard gaat; complementair. Kijken en luisteren. Die
informatie kan soms tegenstrijdig zijn, bv. iemand vertelt heel
gelukkig een droevig verhaal.
Elk aanbod (programma, interventie) is slechts
werkzaam wanneer ze in een goede werkrelatie wordt
aangeboden.
» Goede werkrelatie = vaardigheid om te kijken en te luisteren
Kennis zit niet in een doosje, maar wordt aangeboden door een professionele hulpverlener binnen een
goede werkrelatie
» Je kan weinig doen met die kennis als de persoon die tegenover jou zit, je niet vertrouwt.
Gaan enkel van je kunnen en willen leren als ze je kunnen vertrouwen (bv. enkel advies
aannemen van huisarts die je vertrouwt)
Dit veronderstelt een goede receptieve basishouding als bedding voor een actieve en bij de persoon
en diens vraag passende hulpverlening
LUISTEREN, DAT KAN ELK KIND? OF IS HET TOCH EEN LEERPROCES?
Luisteren en kijken op een veel meer gesofisticeerde manier gebruiken en inzetten; vaak gebruiken!
1. Elk kind leert ‘luisteren’:
» Oprecht en geïnteresseerd in zich opnemend wat de ander vertelt (dingen laten doordringen)
» Versus gehoorzamend en angstig doen wat de ander vraagt
2. Oprecht luisteren verfijn je doorheen latere goede relaties
» Aanvankelijk vooral (volwassen) familieleden, leerkrachten, …
» Later in peer-relaties met siblings en in vriendschappen
3. Hulpverlener worden:
» Oefenen en verfijnen van deze vaardigheden (cfr leren fietsen of zwemmen)
» Leren hanteren binnen een specifieke context en relatie
» Tegen de achtergrond van groeiende theoretische bagage
OPEN, AANDACHTIG EN MET MILDE NIEU WSGIERIGHEID LUISTEREN: STARTPUNT VAN ELKE
HULPVERLENING
1. Open: neem in je op wat de ander echt vertelt; verhaal laten doordringen
2. Aandachtig: schenk gedetailleerde aandacht aan het verhaal van de ander en willen begrijpen
3. Mild nieuwsgierig: vraag je af wat de ander precies bedoelt, waarom hij/zij de dingen ziet en ervaart
zoals hij/ze ze verwoordt (bv. “hoe is dat voor jou”, “wat betekent dat voor JOU? (patiënt)”)
3
, BELANG VAN GEHOORD (OF GEZIEN) WORDEN STARTPUNT VAN ELKE HULPVERLENING
Als iemand niet luistert of “ons niet ziet”, kan dit erg kwetsend overkomen. Eerste sessie vaak vooral bewijzen
dat je er bent, dat je te vertrouwen bent,… voor je “echt” aan de sessies begint.
1. Essentieel voor iemands gevoel van identiteit
2. Helpt om stil te staan bij en te ontdekken wat je zelf denkt en/of voelt
3. Helpt bij het verwerken van een ervaring; intensiteit ervan neemt af, dingen op een nieuwe manier
bekijken (nieuw perspectief vinden)
Met andere woorden: bevordert persoonlijke groei!
Wat wanneer je nood aan gezien en gehoord worden genegeerd wordt?
» Kleine kinderen hebben ook al ontzettende nood aan contact
» Belang van communicatie, lang voor de taal aanwezig is en voor we met woorden bespreken
wat er gaande is
» bv. still face in contact met een kind: ervaring van stress voor baby
Waarover gaat gehoord worden precies?
» Kracht van het non-verbale in communicatie (bv. plexiglas experiment met kruipende baby’s)
» Leiden uit non-verbale communicatie af of de situatie veilig of onveilig is
» Heel jonge kinderen: stukken communicatie die we al volwassenen blijven gebruiken en
blijven inzetten → de andere geruststellen (bv. “vertel maar verder”)
De paraverbale aspecten van taal
» Communicatie en taal vallen absoluut niet samen
» Vader voert hele conversatie met kind, begrijpen elkaar helemaal ondanks dat het kind nog
niet kan praten (begrijpen elkaar als in “we kijken hier samen naar, babbelen is belangrijker
dan de inhoud die ze vertellen)
1. Wanneer elk hoofd een wereld is, is elk hulpverlenings-aanbod het binnentreden van iemands
’wereld’
2. Dit vergt een zorgzaam en neutraal (niet-oordelend; niet-invullend) luisteren
VERWERKINGSTAAK BIJ BOVENSTAANDE MATERIE
Receptief: De interviewer Coen Verbraak.
In een later college zien we hem opnieuw aan het werk als interviewer van hulpverleners (psychologen en
psychiaters). Bekijk volgende fragmenten vanuit dit communicatie-perspectief:
1. Ter intro: de interviewer als metafoor voor de hulpverlener. Hoe start je een gesprek?
https://www.youtube.com/watch?v=d8L1qAz7eHA
2. Foute communicatie. Welke fouten maakt de interviewer hier tegen een open luisterhouding als basis
voor een gesprek.
https://www.youtube.com/watch?v=os0iRQexMnA
» Weinig oogcontact, er wordt weinig gerecapituleerd (waardoor het gesprek stroef verloopt),
onderbreken van gesprekspartner
» Mensen aan het denken brengen over dingen waar ze nog nooit op die manier over
nagedacht hebben
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper orthostudentje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70055 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen