Hallo!
(Geslaagd met zeer mooie punten in eerste zit!)
In deze samenvatting vind je alle te kennen leerstof voor het examen groepsdynamica binnen de opleiding orthopedagogie. Deze samenvatting bevat alle te kennen leerstof van zowel de lessen, als de powerpoints en het boek. Tevens bevat deze s...
Groepsdynamica
Werken in en met groepen
Bachelor in de orthopedagogie
Thyra Janssens
– 2A222
0
,1
,Inhoudsopgave
1. Groepen en Teams ......................................................................................................................8
1.1 Wat is een groep?................................................................................................................8
1.1.1 Doel .............................................................................................................................8
1.1.2 Afhankelijkheid ............................................................................................................8
1.1.3 Interactie .....................................................................................................................8
1.1.4 Een groep als sociale eenheid ......................................................................................8
1.1.5 Wederzijdse beïnvloeding ............................................................................................9
1.1.6 Regels normen en waarden..........................................................................................9
1.1.7 Conclusie .....................................................................................................................9
1.2 Wat is een team?............................................................................................................... 10
1.2.1 Vervullen van een taak ............................................................................................... 10
1.2.2 Gemeenschappelijk doel ............................................................................................ 10
1.2.3 Het organisatorisch verband ...................................................................................... 11
1.2.4 Gedeelde waarden en normen................................................................................... 11
2. Groepsontwikkeling volgens Tuckman....................................................................................... 13
2.1 Bespreking van het model ................................................................................................. 13
2.2 Alle kenmerken van de verschillende fasen op een rij ........................................................ 14
2.3 Inzicht en inspiratie voor de groeps- en teambegeleider .................................................... 15
3. Samenwerken in een team ........................................................................................................ 17
3.1 De zelfdeterminatietheorie................................................................................................ 17
3.2 Bouwstenen van een effectieve samenwerking volgens Johnson en Johnson .................... 17
3.2.1 Autonome afhankelijkheid ......................................................................................... 17
3.2.2 Eenheid binnen de groep ........................................................................................... 18
3.2.3 Individuele aansprakelijkheid en groepsverantwoordelijkheid ................................... 18
3.2.4 Positieve interactie .................................................................................................... 18
3.2.5 Adequaat gebruik van sociale vaardigheden .............................................................. 18
3.2.6 Groepsreflectie .......................................................................................................... 18
3.3 Teameffectiviteit ............................................................................................................... 19
3.3.1 Werkzaamheden........................................................................................................ 19
3.3.2 Onderlinge afhankelijkheid ........................................................................................ 19
3.3.3 Teamsamenstelling .................................................................................................... 19
3.3.4 Middelen van buitenaf ............................................................................................... 20
3.3.5 Processen binnen het team ........................................................................................ 20
2
, 3.4 Mistverstanden over werken in teams ............................................................................... 21
3.5 Valkuilen in een samenwerking ......................................................................................... 21
4. Het team en de teamrollen - teamculuur................................................................................... 25
4.1 Wat is een teamcultuur ..................................................................................................... 25
4.2 Teamcultuur a.d.h.v. het uimodel van Sanders en Neuijen ................................................. 25
4.2.1 Symbolen................................................................................................................... 26
4.2.2 Helden ....................................................................................................................... 26
4.2.3 Rituelen ..................................................................................................................... 26
4.2.4 Waarden en grondbeginselen .................................................................................... 26
5. Soorten rollen in een groep ....................................................................................................... 28
5.1 De samenstelling van een groep volgens Belbin rollen ....................................................... 28
5.1.1 Het belang van de 9 rollen ......................................................................................... 28
5.1.2 De 9 rollen van Belbin ................................................................................................ 29
5.1.3 Oefeningen op de Belbin teamrollen .......................................................................... 32
5.2 Interpersoonlijk gedrag : de roos van Leary ....................................................................... 39
5.2.1 Inleiding ..................................................................................................................... 39
5.2.2 Kwaliteiten en valkuilen in interpersoonlijk gedrag .................................................... 43
5.2.3 Symmetrisch en complementaire reacties.................................................................. 45
5.2.4 Omgekeerd interveniëren .......................................................................................... 45
5.2.5 Voorbeelden en oefeningen op de roos van Leary, gedrag en interveniëren .............. 47
6. Communicatie in team .............................................................................................................. 50
6.1 Algemene factoren die de communicatie in team beïnvloeden .......................................... 50
6.1.1 Teamgrootte .............................................................................................................. 50
6.1.2 Individuele verschillen ............................................................................................... 50
6.1.3 Status en invloed ....................................................................................................... 51
6.1.4 De bezigheden en de taak van het team..................................................................... 51
6.1.5 Omstandigheden ....................................................................................................... 51
6.1.6 Klimaat in een team ................................................................................................... 52
6.1.7 Sympathie en antipathie in teams .............................................................................. 52
6.1.8 Groepsnormen in het team ........................................................................................ 53
6.2 Roddels op de werkvloer ................................................................................................... 53
6.2.1 Oorzaken van roddelen .............................................................................................. 53
6.2.2 Negatieve gevolgen van roddelen .............................................................................. 55
6.2.3 5 redenen waarom mensen geroddel gebruiken voor hun eigen gewin ...................... 56
6.2.4 Roddelen aanpakken en voorkomen .......................................................................... 56
6.3 Feedback in een team ........................................................................................................ 57
3
, 6.3.1 Het Johari venster ...................................................................................................... 57
6.3.2 stappen in het geven van feedback ............................................................................ 59
6.3.3 Feedback werkt niet altijd .......................................................................................... 60
6.3.4 Van feedback naar feedforward ................................................................................. 61
6.3.5 Feedback geven in samenwerkingsverband................................................................ 62
6.3.6 Feedback werkt niet altijd .......................................................................................... 63
7. Deep democracy ....................................................................................................................... 67
7.1 Gluren bij de buren............................................................................................................ 67
7.2 Deep democracy................................................................................................................ 68
7.2.1 Ontstaan .................................................................................................................... 68
7.2.2 8.2.2 Het Zebra-model van Fanny Matheusen – 4 stappen van besluitvorming........... 68
7.3 Enkele linken met het oplossingsgericht denken ................................................................ 71
7.3.1 Niemand heeft het recht de waarheid te claimen....................................................... 71
7.3.2 Zeg alles..................................................................................................................... 71
7.3.3 Sabotagegedrag ......................................................................................................... 72
7.3.4 Actiegericht ............................................................................................................... 72
8. Conflicten binnen groepen ........................................................................................................ 74
8.1 Kenmerken van een conflict .............................................................................................. 74
8.2 Conflicthantering ............................................................................................................... 74
8.2.1 Doordrukken.............................................................................................................. 75
8.2.2 Toegeven ................................................................................................................... 76
8.2.3 Vermijden .................................................................................................................. 76
8.2.4 Samenwerken ........................................................................................................... 77
8.2.5 Compromis sluiten .................................................................................................... 77
8.2.6 Schema van alle conflicthandertingstijlen .................................................................. 78
8.3 Welke stijl is het beste in welke situatie? ........................................................................... 79
8.4 Oefeningen op de conflicthanteringstijlen ......................................................................... 80
9. Teambuilding ............................................................................................................................ 82
9.1 Wat is teambuilding ? ........................................................................................................ 82
9.2 Voorwaarden voor teambuilding ....................................................................................... 82
9.3 Teambuildingactiviteiten ................................................................................................... 83
9.4 Contra-indicaties voor teambuilding .................................................................................. 85
10. Begeleiden van groepen waarin gepest wordt ....................................................................... 87
10.1 Wat is pesten? ................................................................................................................... 87
10.2 Betrokken partijen bij pesten............................................................................................. 89
10.2.1 De pestkop ................................................................................................................ 90
4
, 10.2.2 Het slachtoffer ........................................................................................................... 91
10.2.3 De meelopers / de middengroep................................................................................ 91
10.3 Hoe omgaan met pestgedrag in groep? ............................................................................. 92
10.3.1 Pestgedrag voorkomen .............................................................................................. 93
10.3.2 Curatieve aanpak : reageren op pestgedrag ............................................................... 93
5
,6
,Groepen en Teams
Hoofdstuk 1
7
, 1. Groepen en Teams
1.1 Wat is een groep?
Toepassen op casus :
is dit een groep of
niet? Definities van een ‘groep’ 1. Doel
2. Afhankelijkheid
3. Interactie
• Zijn veel definities voor een groep
4. Een groep als sociale eenheid
• Elke definitie legt een accept op een kenmerk van een groep 5. Wederzijdse beïnvloeding
1.1.1 Doel
Definitie a.d.h.v. het kenmerk doel
= Een groep is een verzameling mensen die gezamenlijk een bepaald doel willen bereiken
• Mensen worden lid v.e groep omdat ze weten dat ze in groep meer kans hebben om
het doel te bereiken dan alleen
Vb : het geheel is meer dan de som der delen
1.1.2 Afhankelijkheid
Definitie a.d.h.v. het kenmerk afhankelijkheid
= een groep is een verzameling individuen die op een bepaalde manier van elkaar
afhankelijk zijn
• Als er iets gebeurt in de groep beïnvloedt dat het individu maar ook de gehele groep
1.1.3 Interactie
Definitie a.d.h.v. het kenmerk interactie
= Een groep is een verzameling individuen die directe contacten met elkaar onderhouden
• Interactie tussen verschillende groepsleden
1.1.4 Een groep als sociale eenheid
Definitie a.d.h.v. het kenmerk sociale eenheid
= Een groep is een sociale eenheid die uit twee of meer personen bestaat die zichzelf als
lid van een groep beschouwen
• Kan pas spreken van een groep als individuen zichzelf als lid zien v.d groep
8
, 1.1.5 Wederzijdse beïnvloeding
Definitie a.d.h.v. het kenmerk wederzijdse beïnvloeding
= Een groep is een verzameling individuen die elkaar beïnvloeden
• Pas een groep als er langs twee kanten beïnvloeding is
1.1.6 Regels normen en waarden
• Een groep is een verzameling individuen van wie interacties, normen en waarden
gedeeld worden
1.1.7 Conclusie
Een groep
• In onze taal : groep slaat vaak op een menigte of verzameling van mensen
• Indien met cliënten : een cliëntengroep of begeleidingsgroep
Groepen
• Groepen zijn overal en hebben een invloed op het individu
• Invloed van een groep kan positief en negatief zijn
• De mogelijkheid bestaat in, de groep condities te scheppen om gewenst gedrag van
het individu te bekomen
• Een groep heeft een lage cohesie als er een goede teamgeest of een sterk wij gevoel
heerst
• In groepen met een lage cohesie is er weinig wij gevoel of samenhorigheid
Voorbeeld
• Mensen die op een tram wachten zijn geen groep maar hooligans wel
→ Mensen bevinden zich op hetzelfde moment op dezelfde plaats
→ Vormen geen eenheid en vertonen geen andere overeenkomsten
Elke groep heeft een andere vorm van cohesie en is beïnvloed door 3 factoren
1. Druk van buitenaf
→ In een oorlogssituatie is er meer nationalisme
2. Een taak succesvol afronden
→ Tv programma zorgde in één week tijd voor hechte groepen
3. Moeilijk verkregen mandaat
→ Veel mensen willen tot het groepje bv’s horen
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thyrajanssens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,29. Je zit daarna nergens aan vast.
