Dit is een volledige samenvatting van de hoorcolleges van het vak persoonlijkheidspsychologie. Bevat de powerpoint met extra uitgebreide notities van tijdens de les als van in het boek.
,Inhoud
Inleiding tot persoonlijkheidstheorieën ...............................................................................................4
Wat is persoonlijkheid? ...................................................................................................................4
Wat is een theorie? .........................................................................................................................4
Theorie is verwant met, maar verschillend van ...............................................................................4
Waarom bestaan er meerdere theorieën? ......................................................................................5
Perspectieven in persoonlijkheidstheorieën ....................................................................................5
De persoonlijkheid van theoretici en hun theorieën over persoonlijkheid .......................................6
Wat maakt een theorie zinvol: criteria voor het evalueren/ beoordelen van een theorie ................6
Dimensies voor en ‘concept’ over de mensheid...............................................................................6
Onderzoek naar persoonlijkheidstheorieën .....................................................................................7
Persoonlijkheidstheorieën: Freud .......................................................................................................8
Freud: wetenschappelijke basis voor onderdrukking van herinneringen uit de kindertijd?...............8
Overzicht ........................................................................................................................................8
Psychodynamische theorieën..........................................................................................................8
Overzicht psychoanalytische theorie ...............................................................................................8
Biografie van Freud .........................................................................................................................9
Freuds model van de geest ........................................................................................................... 10
Niveaus van het mentale leven ..................................................................................................... 10
Niveaus van bewustzijn ................................................................................................................. 10
Freuds onbewust niveau ............................................................................................................... 10
Structuren van de geest ................................................................................................................ 11
Metafoor van de kranen ............................................................................................................... 11
Dynamische krachten van persoonlijkheid .................................................................................... 12
Verdedigingsmechanismen ........................................................................................................... 12
Ontwikkelingsstadia (psychoseksuele ontwikkeling) ...................................................................... 13
Toepassingen van de psychoanalytische theorie ........................................................................... 14
Onderzoek .................................................................................................................................... 15
Kritiek op Freud/ Evaluatie theorie ................................................................................................ 16
Freud’s opvattingen over de mensheid ......................................................................................... 16
Horney.............................................................................................................................................. 17
Inleiding psychoanalytische sociale theorie ................................................................................... 17
Biografie van Horney..................................................................................................................... 17
Psychoanalytische sociale theorie ................................................................................................. 17
Fundamentele vijandigheid en fundamentele angst ...................................................................... 18
, Compulsieve drijfveren = dwang ................................................................................................... 18
Compulsieve drijfveren 3 categorieën ........................................................................................... 19
Verdediging tegen angst ............................................................................................................... 19
Intrapsychische conflicten ............................................................................................................. 20
Vrouwelijke psychologie ............................................................................................................... 20
Psychotherapie ............................................................................................................................. 21
Onderzoek .................................................................................................................................... 21
Kritiek/ evaluaite Horney .............................................................................................................. 22
Opvattingen over de mensheid ..................................................................................................... 22
Humanistische theorieën: Rogers...................................................................................................... 23
Overzicht ‘person-centered theory’ ............................................................................................... 23
Biografie Rogers ............................................................................................................................ 23
Persoon georiënteerde theorie ..................................................................................................... 23
Psychotherapie ............................................................................................................................. 25
De persoon van morgen (gebaseerd op Allport) ............................................................................ 26
Wetenschapsfilosofie .................................................................................................................... 27
De chicago studies ........................................................................................................................ 27
Onderzoek .................................................................................................................................... 28
Evaluatie Rogers ........................................................................................................................... 29
Opvattingen over de mensheid ..................................................................................................... 29
Allport: dispositionele theorieën ....................................................................................................... 30
Overzicht van de psychologie van het individu .............................................................................. 30
Biografie van Allport ..................................................................................................................... 30
Allport zijn benadering van een theorie van de persoonlijkheid..................................................... 30
Structuur van persoonlijkheid ....................................................................................................... 31
Motivatie ...................................................................................................................................... 32
Studie van het individu.................................................................................................................. 33
Onderzoek .................................................................................................................................... 33
Evaluatie Allport ........................................................................................................................... 34
Opvattingen over de mensheid ..................................................................................................... 35
McCrae en Costa ............................................................................................................................... 36
Overzicht factor en trait theorieën ................................................................................................ 36
Cattell zijn trait theorie (pionier) ................................................................................................... 36
Essentie van factor analyse ........................................................................................................... 36
De big five/ vijf factor model: Taxonomie of theorie? .................................................................... 37
Biografieën van Robert R; McCrae en Paul T. Cosa, Jr. ................................................................... 37
, Evolutie van de vijf factoren theorie .............................................................................................. 38
Fundamentele axioma’s van de vijf factoren theorie ..................................................................... 39
Onderzoek: consistentie en verandering doorheen de levensloop ................................................. 39
Onderzoek: Big Five/ FFM meten door onze digitale voetafdruk .................................................... 39
Evaluatie trait en factor theorieën................................................................................................. 40
Opvattingen over de mensheid ..................................................................................................... 40
Eysenck............................................................................................................................................. 41
Overzicht biologische gebaseerde trektheorie ............................................................................... 41
Biografie van Eysenck.................................................................................................................... 41
Eysenck zijn factor theorie ............................................................................................................ 41
Persoonlijkheidsdimensies ............................................................................................................ 42
Meten van persoonlijkheid............................................................................................................ 43
Biologische basis van persoonlijkheid ............................................................................................ 43
Persoonlijkheid als voorspeller ...................................................................................................... 43
Onderzoek .................................................................................................................................... 44
Evaluatie biologische gebaseerde theorie van Eysenck .................................................................. 44
Opvattingen over de mensheid ..................................................................................................... 44
Walter Mischel: cognitieve – sociale leertheorie ............................................................................... 45
Inleiding tot Mischel zijn persoonlijkheidstheorie .......................................................................... 45
Biografie van Mischel .................................................................................................................... 45
Achtergrond cognitief – affectieve persoonlijkheidssysteem (CAPS) .............................................. 45
Cognitief – affectieve persoonlijkheidssysteem (CAPS) .................................................................. 46
Onderzoek m.b.t. theorie Mischel ................................................................................................. 47
Evaluatie cognitieve sociale leertheorie (Mischel) ......................................................................... 47
Opvattingen over de mensheid (Mischel) ...................................................................................... 47
,Inleiding tot persoonlijkheidstheorieën
Overzicht
• Wat is persoonlijkheid?
• Wat is een theorie?
• Waarom bestaan er meerdere theorieën?
• Wat maakt een theorie zinvol?
• Dimensies voor een concept over de ‘mensheid’ (cf. humanity)
• Onderzoek naar persoonlijkheidstheorieën
Wat is persoonlijkheid?
• Woord komt van “persona”
o Latijns voor “masker” → bij romeinen
o Psychologische termen voor meer dan enkel masker dat we aan anderen tonen
• Definitie persoonlijkheid:
o Een patroon van relatief permanente karaktertrekken (traits) en unieke kenmerken
die zowel voor consistentie als individualiteit zorgen in het gedrag van een persoon
• Traits (trekken) (persoonlijkheidskenmerken → the big 5)
o Consistentie over tijd
o Individuele verschillen in gedrag
▪ Elke persoon heeft een individueel patroon van trekken
▪ Introvert vs. extravert
o Stabiliteit over situaties
▪ Bv extravert in alle situaties en niet enkel in bepaalde omstandigheden
• Kenmerken (manier waarop we info verwerken)
o Unieke kwaliteiten (bv. temperament, intelligentie)
▪ Zijn beperkt veranderlijk
Wat is een theorie?
• Definitie theorie
o Een set van gerelateerde veronderstellingen die wetenschappers toelaten om op
basis van logisch deductief redeneren testbare hypotheses te formuleren
▪ Verschillend van volkswijsheid!
▪ Veronderstellingen → de componenten van een theorie zijn geen feiten,
maar worden wel geaccepteerd alsof ze waar zijn (voor praktische redenen)
• Theorieën zijn gereedschappen die gebruikt worden bij het genereren en organiseren van
observaties, maar zijn niet per se de waarheid of een feit.
Theorie is verwant met, maar verschillend van
• Filosofie
o = liefde voor wijsheid
o Is geen wetenschap → voeren geen gecontroleerde studies uit
o Epistemologie = de leer van de kennis
▪ Wordt gebruikt door wetenschappers als gereedschap
o Doet aan waarde beoordeling (theorie mag geen waardeoordeel voeren)
, • Speculatie
o Theorie moet verbonden worden aan empirische data en wetenschap
o Theorie kan als speculatie beginnen
• Hypothese
o Specifiek vermoeden dat kan getest worden aan de hand van een wetenschappelijke
methode
▪ Zijn altijd specifieker dan de theorie
▪ 1 theorie brengt meerdere hypothese voort
o Deductief → van algemeen naar specifiek
o Inductief → van specifiek naar algemeen
o Geven vorm aan de theorie
• Taxonomie
o = Classificatie volgens natuurlijke relaties (beschrijving)
o Is noodzakelijk, maar genereren niet noodzakelijk hypotheses en dragen dus niet bij
tot de theorie
▪ Kunnen wel evolueren tot theorieën
▪ Bv Big 5 begonnen als taxonomie, daarna pas theorie
Waarom bestaan er meerdere theorieën?
• Verschillende persoonlijke achtergronden
o Ervaringen tijdens de kindertijd
o Interpersoonlijke relaties
• Verschillende filosofische oriëntaties
• Data die gekozen wordt om te observeren is verschillend
• Unieke manieren om naar de wereld te kijken
o Verschillende interpretaties van dezelfde observaties
• Theorieën zijn niet gebaseerd op feiten, maar op assumpties die onderworpen zijn aan
individuele interpretatie
Perspectieven in persoonlijkheidstheorieën
• Psychodynamische theorieën
o Eerste 5 jaar van het leven is het meest belangrijk in het vormen van de
persoonlijkheid
o Onbewuste krachten zijn het belangrijkst
o Neurose komt door het ongezond bewegen naar, tegen of weg van anderen
o Na Freud zijn deze theorieën eerder gaan focussen op het belang van sociale en
culturele drijfveren i.p.v. seksuele drijfveren
• Humanistische-existentiële theorieën (positieve psychologie)
o Mensen streven naar het leven van gelukkige en betekenisvolle levens
o Mensen zijn gemotiveerd door groei en psychologische gezondheid
o Persoonlijkheid wordt gevormd door vrijheid van keuze, reactie op angst en
bewustheid van de dood
• Dispositionele theorieën
o Mensen zijn gepredisponeerd om zich op een unieke en consistente manier te
gedragen; ze hebben unieke trekken
o Er zijn 5 trek dimensies van persoonlijkheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VeerleW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,49. Je zit daarna nergens aan vast.
