Samenvatting
Samenvatting Radioprotectie
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledige samenvatting van de cursus en slides
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
1Samenvatting: Radioprotectie:
Toepassingen van ioniserende straling:
• Van bijzonder groot belang voor therapeutische toepassingen en medische beeldvorming
• Gevaren?:
o Verband tussen letsel en ontvangen dosis
▪ Letsel ontstaat vrij snel na de behandeling
▪ Grote dosis zal leiden tot een grote interne brandwonde leiden
Ioniserende straling:
• Toevoegen van energie (onder vorm van een deeltje of elektromagnetische straling) aan
materie
o Voldoende energie zodat ze ionisatie en excitatie veroorzaken in het medium waar
ze door trekken
Materie:
• Alle materie is opgebouwd uit atmomen
• Atoom is opgebouwd uit een atoomkern (met Z protonen en N neutronen) en Z orbitale
elektronen
o Deze is elektrisch neutraal
Ionisatie:
• Simpel:
o Elektron van de kern verwijderen
o Ontstaan van een ionenpaar
• Zekere hoeveelheid energie komt binnen in de materie
o Een deel of de volledige hoeveelheid wordt getransfereerd op 1 van de elektronen
gebonden op een van de orbitalen
• Gevolg:
o Elektron zal energie opnemen, die groot genoeg is om van de binding los te komen
▪ Zo weggeschoten uit de oorspronkelijke positie
o Geheel is nu niet meer neutraal, maar positief geladen (ionisatie)
▪ Er is een vrij bewegend elektron dat verder gaat bewegen in de materie met
een eigen energie
Radioprotectie
, 2
Excitatie:
• Simpel:
o Elektron naar baan verder van de kern brengen
o Atoom blijft neutraal
• Analoog aan ionisatie maar:
o Energie die binnenkomt is niet groot genoeg om het elektron weg te schieten van
atomaire structuren
• Geheel blijft neutraal geladen maar elektron heeft oorspronkelijke positie verlaten
o Creatie van een vacature in dat orbitaal
o Elektron is weggeschoten naar een ander energieniveau
▪ Zorgt voor opeenstapeling van energie in die atomaire structuur
▪ Atoom is nu in geëxciteerde toestand
Desexcitatie:
• Vaak na ionisatie en excitatie
• Elektron van nabij gelegen schil gaat de vacatures gaan
compenseren
• Verschil in bindingsenergie tussen 2 energieniveaus wordt dan
vrijgesteld onder de vorm van X-stralen
o Fluorescente of karakteristieke X-stralen
Direct ioniserende straling:
• Geladen deeltjes met ionisatie door elektrische interacties
• Elektron zal met een zekere energie (meegekregen van een
stralingsbron) naar de atomaire structuur gaan
o Zal botsen tegen orbitaal elektron, wordt uit
oorspronkelijke positie weggeschoten
▪ Orbitaalelektron krijgt dus eigen energie mee
o Startelektron zal nu afwijken van de oorspronkelijke baan
▪ Zal een zekere energie overhouden, daardoor kunnen er nog verdere
botsingen gebeuren
o Fenomeen gaat door tot de volledige energie van het startelektron is afgegeven
Indirect ioniserende straling:
• Neutrale deeltjes en elektromagnetische straling
• Ionisatie wordt veroorzaakt door de secundaire geladen deeltjes
o Deze ontstaan door de fysische interactie van de primaire straling met het medium
o Röntgenstraling
• Elektromagnetische golven zullen zeer diep in het weefsel/materie kunnen dringen
o De röntgenstraling zal interageren met een atomaire structuur
o Gaat interactie ondergaan
▪ Er zal een foto-elektrisch effect waardoor elektron zal ontstaan
• Vervolgens realisatie van directe ioniserende straling
Radioprotectie
, 3
Volledige cascade van indirect ioniserende straling:
• Röntgenstraling valt in de materie
o Elektron wordt vrijgesteld en zal botsen met naburen
o Dosis wordt gedeponeerd (energie wordt afgegeven)
• Deponeren van energie kan voor biologische schade zorgen
• Geen zekerheid dat cascade gebeurt
o Er kan ook niets gebeuren
Röntgenstraling:
• Indringing van de stralen en de lokale absorptie zal zorgen voor beelden geproduceerde
elektronen
o Deze zorgen voor de stralingsbelasting en de dosis
Biologische effecten van ioniserende straling:
• Directe ionisaties ter hoogte van DNA
o Niet veel voorkomend
• Indirecte DNA schade door radicalen na ionisatie van waterk
o Komt vaak voor
Directe ionisatie ter hoogte van DNA:
• Inval van Röntgenstraling op materie zal er voor zorgen dat er een elektron wordt
uitgezonden
o Gaat verder bewegen naar een moleculaire structuur
o Elektron raakt DNA (botsingsreactie)
▪ Elektronen die vasthangen aan de moleculaire structuur worden
weggeschoten
• Balans is verloren en chemische binding
DNA-schade veroorzaken
• Schade aan 1 streng:
o Niet zo problematisch
o Enzymatische repair mechanismen zorgen er voor dat de
schade gerepareerd kan worden
• Schade aan beide strengen:
o Veel moeilijker te herstellen
Indirecte DNA-schade door radicalen na ionisatie van water:
• Röntgenstraal valt indirect in op de materie
o Zal inwerken op de watermoleculen
▪ Water is veel aanwezig dus kans op ionisatie is redelijk groot
• Water zal ioniseren, wat leidt tot een cascade van interacties
o Radiolyse van water zal zorgen voor productie van radicalen
o Deze gaan diffunderen naar de DNA-moleculen
▪ Gaan op indirecte manier schade veroorzaken
Radioprotectie
, 4
Biologische effecten in de tandheelkunde:
• Zeer weinig dosis, dus zeer geringe kans op dubbelstrengige DNA-schade
• Indien schade:
o Zeer hoge kans op DNA-herstel
▪ Dus geen gevolgen voor de patiënt
X-stralenbron:
• Zal X-stralen genereren
• Dun draadje van een filament (kathode gemaakt van Wolfraam)
o Grote stroom wordt gestuurd door het filament, hierdoor zal het sterk opwarmen
• Door opwarming:
o Elektronen worden vrijgesteld ter hoogte van het filament
▪ Ze versnellen in het elektrisch veld
• Aan weerzijden is er hoogspanning geplaatst
o Zullen aangetrokken worden door dit positief veld
▪ Zullen aan de anode dan botsen met hun materiaal
• Optreden van 2 processen:
o Remstraling
o Ionisaties (botsingreacties)
Remstraling:
• In de anode
• Wordt geproduceerd door elektronen die van het filament komen
o Deze gaan interageren met de trefplaat zelf
• In trefplaat:
o Hier bevindt zich Wolfraam
o Wanneer elektronen indringen gaan ze het sterke positieve veld voelen van de
atoomkernen
▪ Zo wordt het traject afgebogen
o Hoe sterker de afbuiging, hoe intenser het geproduceerd wordt
kVp-waarde:
• Hoogspanning tussen anode en kathode
• Piekhoogspanningswaarde van de installatie
o Kan variëren van systeem tot systeem
• Installaties rond het hoofd hebben grotere waarden
o Want moet door grotere delen weefsel
• +- 60 kVp (hoger is er meer saturatie)
mA-waarde:
• Stroom van elektronen
• Hoeveelheid elektronen dat passeert van de filamentpositie naar de trefplaat (anode kant)
• Hoe groter de stroom elektronen, hoe groter de Röntgenbundel
• 5-10 mA
Radioprotectie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dedeny. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen