College aantekeningen
Slides + notities sociolinguïstiek
- Vak
- Sociolinguïstiek
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Volledige en duidelijke notities + slides van sociolinguïstiek
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Sociolinguïstiek1. Inleiding
Varianten en variëteiten
Basic observatie: niet iedereen spreekt/ schrijft altijd op dezelfde manier
Verschillende manieren om iets uit te drukken = taalvarianten
- Gij vs. jij
- Hallo vs. yuuw
- /me:/ vs. /mei/
- Verschillende manieren om iets uit te drukken
Sociolinguïstische feiten
je aanpassen aan taalgedrag van anderen
Bv. zijn vader, dorp met dialecten
Vorm van variatie
naargelang context
Bv. dochter met ‘jij’ en ‘gij’
Verschil tussen wat je zegt, wat je doet en waarom je iets doet
- Met goede methodes kan men testen wat men wel zou doen/ zeggen, maar nog niet waarom
Taalvarianten op verschillende talige niveaus
VARIANT 1 VARIANT 2 DOMEIN
(NEDERLAND) (VLAANDEREN)
KLANKEN Politie /tsi:/ Politie /si:/ FONOLOGIE
FLEXIE De boom Den boom MORFOLOGIE
WOORDEN Poepen Kakken LEXCOLOGIE
ZINSSTRUCTUUR Vak dat verplaatst zal Vak dat zal worden SYNTAX
worden verplaatst
TUSSENWERPSELS Hoor Zenne PRAGMATIEK
Combinatie (groep) van taalvarianten vormen samen een taalvariëteit
- Standaardtaal
- Dialect
- Jongerentaal
- Vaktaal
- Tussentaal
Veel subgroepen, die ook weer subgroepen hebben
heel systematisch en sterk, heeft sociale betekenis
NIET WILLEKEURIG
Analogie met mode
Naargelang omstandigheden draag je andere kleren is met taal ook zo (register)
- Andere varianten
- Niet iedereen dezelfde varianten in dezelfde omstandigheden
we maken andere keuzes
1
,Variatie
Moeilijk om specifiek op te noemen hoe taal verandert gebeurt in kleine stapjes
Sociale betekenis van varianten door systematiek
Wie kiest wat?
- Intersprekervariatie: variatie tussen (groepen) sprekers
o Jongeren ≠ ouderen
o Mannen ≠ vrouwen
o Vlamingen ≠ Nederlanders
- Intrasprekervariatie: variate binnen taalgebruik van 1 spreker
o Jongeren in de klas
o Nieuwslezer aan de eettafel thuis
o Advocaat bij zijn mama in het rusthuis
Conclusie
- Variatie is omnipresent, het is geen ‘uitzondering’
- Context (inclusief spreker en hoorder) bepaalt de variatie
- Sociale betekenis van varianten
Definitie sociolinguïstiek
Socio
- Sociale context georganiseerd in netwerk van overlappende sociale groepen
groepsaffiliatie uitdrukken/ prijsgeven door taalgebruik
Linguïstiek
- Taal is en joint action
Taalgebruik bouwt identiteit
gaat twee richtingen uit
Identiteit bouwt taalgebruik
Betekenis van taal zit in de interactie
Coördinatieprobleem
Van coördinatieprobleem naar variatie
- Coördinatieprobleem
- Statistische verwachting
- Persoonlijke verwachting
- Afdwingbare consequenties aan norm
statistische verwachting (kan) een persoonlijke verwachting worden
We gebruiken taal om problemen op te lossen
Variatie kan zich voordoen op verschillende momenten
- Prenormatief er is nog geen norm
- Postnormatief kiezen voor of afzetten tegen de norm
o Informatie meegeven
o Informatie prijsgeven
2
,Literatuur
“…language in its social contexts and the study of social life through linguistics”
“the relationship beteen language and society”
“the social uses of language”
sociolinguïstiek = het verband tussen taal(variatie) en de sociale context
Ontstaan
Waarom heeft het zo lang geduurd?
1) Sociale factor is ‘te evident’
a. Door velen vermeld, maar door weinigen bestudeerd
2) Sociale factor is niet relevant
a. Geschiedenis van taalverwerving
b. Behaviorism – Skinner: (taal)gedrag leren = operante conditionering
c. Universal Grammar – Chomsky: taalgedrag = aangeboren
3) Sociale factor is WEL relevant
a. Grote verandering vanaf usage-based visies – Tomasello
b. Pre-linguïstische cognitieve vaardigheden van kinderen
Intentielezen (functionele dimensie)
Patroonherkenning (grammaticale dimensie)
c. Taal
≠ een algebraïsche combinatie van woorden tot zinnen
= een gestructureerd repertoire betekenisvolle constructies
Afbakening
Sociolinguïstiek is ‘at its core a concern for the observable facts of language variation and principled
thinking about the reasons and consequences of this variation and change’
erg ruim veld
Relevantie
Jongerentaal is een groot onderwerp in de media
‘we begrijpen onze kinderen niet meer’
Schuldvragen
informatie prijsgeven
je wil verbergen dat je bepaalde informatie/ kenmerken hebt
Sociolinguïstisch onderzoek gebruiken in je voordeel bij bv. politieonderzoek
- mogelijke misdadigers verkleinen door te weten dat een persoon van een bepaalde regio
komt
- een zelfmoord afscheidsbrief, zien of die persoon het wel effectief zelf geschreven heeft adhv
taalgebruik
Oefening (soort oefening zoals op examen!)
Bespreek variatie en sociale betekenis bij het dragen van mondmaskers
- vormelijke varianten
o er zijn mensen die zelf mondmasker maken (zo willen ze bv aantonen dat ze
creatievelingen zijn…)
o mensen die een expliciete boodschap dragen bv voetbalploeg of een actie zoals
thinkpink (informatie meegeven)
3
, o dove mensen gebruiken een doorzichtig stukje in hun mondmasker (praktische
redenen)
o een herbruikbaar mondmasker kan je linken aan dat ze bv milieubewust zijn
(informatie meegeven)
o of iemand er een draag / wanneer je er een draagt kan sociale betekenis met zich
meebrengen sociale druk omdat je in bepaalde context iets wel of niet doet
- Vormkenmerken
o Je kan ze correct dragen of niet correct dragen (niet correct is iemand die niet
akkoord gaat met de zin van het dragen van een mondmasker)
o Ofwel af en toe verversen, ofwel dagenlang met hetzelfde vuile mondmasker
rondlopen
o Je hebt FFP2 en stoffe mondmaskers
o Kleurvariatie (kan eventueel samenhangen met gender)
o Types van rekkers (rond je hoofd, rond je oren…)
o Ecologie en wegwerkmondmaskers daar zou je iets in kunnen lezen
1) Intersprekervariatie
2. Landmarks Labov
William Labov
- Twee landmark studies
o Onderzoek op Martha’s Vineyard (MA-thesis, artikel in 1963)
o Onderzoek in NYC (PhD-thesis, 1966)
Martha’s Vineyard
Wat is Martha’s Vineyard?
- Klein eiland met veel (binnenlandse) toeristen
- Door afzondering en kleine schaal: ideaal ‘laboratorium’
- Geografisch en sociaal complex
- Etnische groepen
o Engelsen
o Portugezen
o Indianen
o ‘Other’
Welke klankverandering bestudeert Labov?
- Veranderingen die ook te vinden zin op het vasteland
- Al dan niet realiseren van postvocale /r/
- Centralisatie van de diftongen /ai/ en /au/
Diftong
Tweeklank/ glijklank
Twee klinkers binnen 1 lettergreep
Centralisatie
Van [ɑɪ] naar [əɪ] (spider)
Van [ɑu] naar [əu] (round)
Twee varianten
o Gecentraliseerde
o Niet gecentraliseerde
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lienberghmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen