Kenmerken en definitie van het recht
Wat? Geheel van regels
Waarom? Ordenen maatschappij
Wat als? Niet-naleving worden gesanctioneerd
Door wie opgelegd? De maatschappij via haar vertegenwoordigers
1.1. Rechtssubject vs rechtsobject
Rechtssubject
Persoon of groep personen die juridische rechten en plichten hebben
- Natuurlijke personen
- Rechtspersonen
Rechtsobject
Voorwerp waarover rechtssubjecten hun subjectieve rechten kunnen uitoefenen
2. Onderverdeling van het recht
2.1. Onderverdeling naar inhoud: privaatrecht VS publiek recht
Privaatrecht
Regelt de verhoudingen tussen de burgers onderling
Publiekrecht
Regelt de verhoudingen tussen burgers en de overheid
2.2 Onderverdeling naar territorium: nationaal recht VS grensoverschrijdend recht
Nationaal recht
Rechtsregels uitgevaardigd door nationale politieke instellingen + van toepassing binnen België
Grensoverschrijdend recht
Rechtsregels uitgevaardigd door supranationale politieke instellingen, verdragen tussen België en
andere landen, rechtsregels die bepalen welk nationaal privaatrecht van toepassing is
3. Rechtsfeiten VS rechtshandelingen
3.1 Rechtsfeit
Definitie
Elk feit waaraan het objectief recht rechtsgevolgen koppelt. Deze rechtsgevolgen zijn het tot
stand brengen, wijzigen, overdragen of laten verdwijnen van subjectieve rechten (overlijden,
geboorte)
1
, 3.2 Rechtshandeling
Definitie
Elke handeling die bewust wordt gesteld om de rechtsgevolgen te bereiken die het objectief
recht aan die handeling verbonden heeft. Deze rechtsgevolgen zijn het tot stand brengen,
wijzigen, overdragen of laten verdwijnen van subjectieve rechten (erkenning van een kind)
4. Bronnen van het recht
4.1 Wetgeving in de ruime zin
Internationale verdragen en beslissingen van supranationale instellingen
- Belangrijk: het recht van de EU
Richtlijnen
Verordeningen
Beschikkingen
Internationale verdragen tussen 2 staten
Grondwet
- De meest fundamentele Belgische wet
- Omvat fundamentele rechten en vrijheden
- Inrichting van:
Wetgevende macht
Maakt wetten en controleert de uitvoerende macht
Uitvoerende macht
Past deze wetten toe
Rechterlijke macht
Beslecht geschillen
- Bijzondere procedure tot wijziging
Wet in strikte zin
- Door parlement = Kamer van Volksvertegenwoordigers + Senaat
- Federaal = over gans België
- Publicatie in Belgisch Staatsblad
- In werking 10 dagen na publicatie of op vastgestelde datum
Decreten
- Rechtsregels op regionaal niveau
- Door parlementen van de gemeenschappen en gewesten
- Brussels Hoofdstedelijk Gewest: ordonnanties
Koninklijk besluit
- Besluiten genomen door de Koning
- Praktijk: ministers
- Voor uitvoering van wetten
- = federaal niveau
Besluiten van gemeenschaps- en gewestregeringen
- Besluiten genomen door de gemeenschaps- en gewestregeringen
- Voor uitvoering van decreten/ordonnanties
- = regionaal niveau
Voorbeelden (zie slide 19)
2
, Schema hiërarchie der normen
4.2 Rechtspraak
= beslissingen van rechtbanken en hoven
Toepassen en interpreteren van een wet
Enkel bindend tussen partijen
Ontstaan rechtsstaat
Kenmerken
- Burgers niet ontworpen aan willekeurige regels
- Fundamentele rechten en vrijheden
- Onafhankelijke rechtbanken
Naar wetsstaat ?
Democratie
Deelname aan het staatsbestuur
Directe of representatieve democratie
Stemrecht/opkomstplicht België
Scheiding der machten
Ontstaan: Montesquieu
Wetgevende, rechterlijke en uitvoerende macht
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emileembo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.