Dwarslaesie, 20/09/2021
- Heb je zelf al eens nagedacht wat je zou willen? (kan je vragen op het examen maar wel op een gepaste moment)
Richtlijnen
- Dwarslaesie.nl (don)
De spinale shockfase
Fase kan van 1 tot meerdere weken duren, hier worden vooral onderzoeken gedaan,…
- Het hardst verlamd, darmen werken niet slap verlamd
- Diagnose word gesteld
Taken:
- Positionering
o Tetraplegische hand
o Decubituspreventie
- Mobilisaties (wisselhouding en oprichten)
- Ademhaling
- Sonderen (incontinent)
- Psycho - sociale aspecten
Primaire stoornis
Wat is dwarslaesie?
Een beschadiging van het ruggenmerg en/ of de in het wervelkanaal verlopende zenuwwortels, resulterend in een
continuïteitsonderbreking van de opstijgende en afdalende structuren.
Onderscheid tussen dwarslaesie en para en tetraplegie
paraplegie : verlamming thv romp en benen
tetraplegie : verlamming thv de armen, de romp en de benen.
Beschadiging van het centrale gedeelten
Oorzaken
- Meestal trauma
- Vasculaire stoornissen, tumoren
Prognose
- Compleet: het letsel definitief en kan men wat de functionaliteit betreft een vrij goede prognose stellen rekening
houdend met de hoogte van het letsel
- Incompleet: het moeilijker te voorspellen hoe ver het herstel zich zal doorzetten.
Classificatie
Motorische uitval
- Spier wordt niet bereikt
- Letsel word bepaald door myelumbeschadiging
Cervicaal en thoracaal: een stoornis van alle vier de ledematen en spreken we van een tetraplegie.
Onder TH1 of D1: van een stoornis in de romp en de Oln., we spreken van een paraplegie.
L1 of lager: een beschadiging van de cauda ( cauda equina ), wat resulteert in een verlamming van het lower-motor
neuron-type of een slappe verlamming.
,Sensibele uitval
- Prikkels worden niet waargenomen
- Mogelijke uitval
o Aanraking
o Pijn
o Koud en warmte
o Proprioceptie
Secundaire gevolgen hebben zoals decubitus,contracturen,…
Niveau bepaling
ASIA (american spinal injury association)
A compleet geen sensibele of motorische functie is behouden tot en met de sacrale
duidelijk verloop. segmenten S4-S5
B incompleet sensibele maar geen motorfunctie is behouden onder het laesieniveau
dit kan alle kanten uit gaan. doorlopend t/m S4-S5
C incompleet motorfunctie is behouden onder het laesieniveau en meer dan de helft van de
sleutelspieren onder het neurologisch niveau heeft een spierkracht minder dan
graad 3
D incompleet motorfunctie is behouden onder het neurologisch niveau en ten minste de helft
van de sleutelspieren onder het neurologisch niveau heeft een spierkracht
groter of gelijk aan graad 3
E normaal sensibele en motorfuncties normaal
Myelumsegment Kenspier Dit is een belangrijk schema, dit is de basis van
C1- C3 Nekspieren, m.trapezius elke aandoening dus zeker goed kennen
C4 Diafragma, m. deltoïdeus
C5 m. biceps brachii
C6 m.extensor carpi radialis
C7 m.triceps brachii
C8 m.flexor digitorum
TH1 Intrinsieke handmusculatuur
TH2 – TH12 Intercostaal musculatuur
Th7 – L1 Buikspieren
L2 m.iliopsoas, adductoren
L3 m.quadriceps femoris
L4 m.tibiales anterior
L5 m. tibiales posterior, m.extensor hallucis
S1 m.gastrocnemius, m.soleus, m.flexor hallucis
S2 m. flexor digitorum
S2,S3 en S4 Blaas en darm
Klinisch syndroom
Algemeen
Verschillende zones met hun uitval letsels
, 5 typische syndromen
Central cord syndrome : nekregio met gespaarde sacrale sensibiliteit en een grotere uitval van de Bln. dan van de Oln. De
oorzaak is meestal een centrale bloeding of oedeem
Anterior: Een laesie met vooral uitval van de motorische functies en de pijngewaarwording. De tastzin is bewaard. De
oorzaak, de arteria spinalis anterior wordt door been- of kraakbeenfragmenten samengedrukt.
Posterior: Contusio medullae. Zeldzaam. Treedt op bij beschadiging van het posterieure gedeelte van het ruggenmerg met
name de achterstrengen en de tr.corticospinalis. Er is uitval van gnostische sensibiliteit (positie en bewegingszin en
vibratiezin) met behoud van spinothalame functies (pijnzin).
Brown- sequard syndrome: Eén zijde van het ruggenmerg is aangetast. Verlies van motorische functies en vibratiezin aan
de homolaterale zijde en verlies van de pijn-, temperatuur-, tast-, en drukzin aan de heterolaterale zijde. Dit syndroom
ontstaat ten gevolge van hyperextensieletsel, hyperflexie, facetblokkade, compressiefracturen of discushernia. De
prognose is goed: meer dan 90% van de patiënten is in staat te lopen.
Conus medullaris syndrome: Ontstaat meestal ten gevolge van letsel op wervelniveau Th11-Th12 of Th12-L1 met een
laesie ter plaatse van de conus en beschadiging van de laagste (sacrale) segmenten van het ruggenmerg. Er bestaat
meestal een combinatie van motorische uitval met aanvankelijk een slappe verlamming van de benen (vooral de
hamstrings en de voetbuigers) en sfincterparalyse, gevolgd door atrofie van beenspieren. Sensibele uitval in het
rijbroekgebied en pijn/temperatuurzin meer aangedaan dan aanrakingszin. Pijn staat niet op de voorgrond.
Sfincterstoornissen treden vaak en snel op (zowel van blaas als van het rectum). Mannelijke seksuele functies zijn meestal
gestoord.
Cauda equina syndrome: Ontstaat ten gevolge van letsel op of onder wervelniveau L1-L2. Uitval onder het ruggenmerg
met compressie/beschadiging van lumbosacrale vezels waardoor stoornissen van blaas- en rectumfunctie en perianale
sensibiliteitsstoornissen en zwakte van beenspieren. Het betreft geen letsel van het ruggenmerg maar van de uittredende
lumbale en sacrale wortels die de cauda equina vormen. Het letsel kan compleet zijn. Ontstaat meestal geleidelijk. Vaak is
er uitval van alle sensibele kwaliteiten. Kniepees- en achillepeesreflexen vaak beide afwezig. Sfincterstoornissen zijn een
laat verschijnsel en niet zo uitgesproken als bij de conus-medullarislaesie
Secundaire stoornissen
Spastische verlamming
- veroorzaakt door laesies van het motorische systeem in de hersenen, de hersenstam of het ruggenmerg met
uitzondering van de motorische voorhoorncel
- kenmerken:
o weerstand die afhankelijk is van de snelheid van bewegen;
o verhoogde rusttonus (versterkte tonische reflexactiviteit);
o clonieën;
o knipmesfenomeen
o vermindering van spierkracht
o vermindering van coördinatie.
- Niveau van:
o Blaas/nieren: darmstoornissen, overvulling,..
o Darm: darmstoornis,..
o Huid: decubitus, ingegroeide teennagels, knellende kledij
o Emoties
o Inspanning
o Koorts
o Contracturen
MAS