Neuroanatomie en pathologie
Deel 1. Gedragsneurowetenschappelijk kader
Hoofdstuk 1: Conceptueel neurowetenschappelijk kader
Link tussen hersenen en gedragsfuncties. → bewegen, nadenken, aandacht
schenken, onthouden, begrijpen,… wordt berekent door hersenen.
= kader dat relatie duidelijk maakt tussen hersens en gedragsfuncties
I. Inleiding
A. De hersenen zijn onderdeel van het zenuwstelsel
De hersenen zijn onderdeel van het zenuwstelsel en
hangen vast aan ruggengraat, met heel veel zenuwen
(die zich verder vertakken), die ervoor zorgen dat
hersenen bewegingen,… regelen. Ze houden ons alert om
te reageren op de wereld om ons heen, en zijn het
centrum van het (neuronaal) communicatienetwerk, dat
constant informatie over ons verzamelt, onze hersenen
verwerken deze info en interpreteren het, ze maken
gewaarwordingen van taal, emoties,… en brengen veranderingen in ons lichaam
teweeg. Ze genereren een bepaalde stroom om continu te blijven werken.
Wanneer ze deze niet meer produceren is men klinisch dood.
De grootte van de hersenen heeft niets te maken met verstandelijke functies. De
mens en hogere diersoorten hebben hersenen die op een speciale manier
georganiseerd zijn, ze hebben hogere gedragsfuncties.
B. Wat zijn de bouwstenen van onze hersenen en dus ook ons gedrag?
a. Miljarden zenuwcellen
Onze hersenen bestaan uit heel veel basisbouwstenen =
zenuwcellen (neuronen) → gespecialiseerd om te
communiceren met andere zenuwcellen, omdat ze
connecties kunnen maken via uitlopers. Kan met 10 tot
40 duizend zenuwcellen connecties maken. Hierdoor
ontstaat er een indrukwekkend communicatienetwerk.
Doel = informatie (= alles wat via de mond, de
zintuigen, toekomt in het brein) verwerken. Bv. De ogen
nemen licht op, dit wordt naar de hersenen gestuurd, ze gaan dit verwerken. De
hersenen nemen geluidsgolven op via de oren.
Ze worden omringd door steuncellen/gliacellen. Deze zorgen voor bescherming
en steun van de neuronen.
1
,b. Een ongelooflijk informatieverwerkend systeem
Ze voeden zich continu met informatie, die ze van de zintuigen krijgen, om te
kunnen overleven, prikkels van de buitenwereld zijn heel belangrijk, zo kunnen
ze ook groeien. (er is niets erger dan jezelf opsluiten, eenzaamheid → = minder
prikkels). Het doel is om terug te kunnen reageren op de informatie die ze
verwerkt hebben = handelen, reageren, bewegen,…. Maar ze kunnen niet alle
informatie in één keer verwerken, hierdoor is multitasking niet altijd even
efficiënt, er kunnen dus fouten in ons handelen optreden.
Daarnaast zijn er nog steuncellen = gliacellen, ze zorgen voor de bescherming en
steun van de neuronen.
Filmpje (dia 4) → Brein neemt heel veel prikkels op die worden verwerkt. Van
daaruit sturen ze signalen naar heel het lichaam om
erop te reageren.
De hersenen zijn gemaakt om alles binnen te krijgen.
Ze geven ons het gevoel dat we alles kunnen, maar
er zit een limiet op. Bv. Gesprek in de auto,
navigatiesysteem, gsm die afgaat,…. Maar de limiet
voelen we niet, de hersenen bedriegen ons en geven
ons het gevoel dat die limiet er niet is. → burn-out.
Iemand wordt neergeschoten, maar we weten niet
wie. Het brein heeft alles kunnen zien maar toch weet
men het niet. Het kan niet alles tegelijkertijd verwerkt
krijgen. Getuigenissen hebben zo ook een graad van
onbetrouwbaarheid. Wanneer we het in slow-motion
bekijken zien we wel wie het gedaan heeft. Hierna lukt
het ons wel om het op het normale tempo te zien wie
de dader is. Doordat we nieuwe info hebben werkt de
informatieverwerking van onze hersenen beter en
brengen we meer structuur. Voorkennis helpt om de
wereld beter te bekijken, begrijpen en om anders naar
de wereld te kijken.
Illusionisten en goochelaars bezitten de kunst en ze
weten dat de informatieverwerking van onze hersenen
beperkt is. Wanneer de zintuigen alles doorgeven, is
het brein toch beperkt in het verwerken van de
informatie.
Het conceptueel kader
2
, II. Een conceptueel biopsychosociaal kader voor het begrijpen van
Hersenen-Gedrag relaties
A. De Evolutie van biologische systemen, en dus ook van het zenuwstelsel, maakt
duidelijk hoe we de complexiteit van het functioneren van een organisme, in
het bijzonder dat van de mens en zijn gedrag, kunnen begrijpen
Er zijn 3 variabelen, interacties: omgeving, tijd en genetica.
gezondheidstoestand: gezond, hersenbloeding, hersentrauma,…. In een gezonde
situatie zijn de hersenen opgebouwd uit verschillende componenten. (de hele
blok = het zenuwstelsel, het geel = alle processen die
binnenin het lichaam, het zenuwstelsel gebeuren =
endogeen, de buitenkant = de omgeving waarin je je
bevindt zodat de hersenen weten hoe ze moeten
reageren in die omgeving = exogeen, alles binnenin het
lichaam staat sterk in verband met alles buiten het
lichaam, vooral de hersenen.)
De hersenen hebben de omgeving nodig om goed te
kunnen functioneren, het is een open orgaansysteem,
zintuigen geven constant prikkels. Wanneer de
omgeving verandert, veranderen de hersenen ook. Wanneer de omgeving
negatief wordt of zich begint te beperken, dan gaan de hersenen ook negatieve
invloed ondervinden. Dit gebeurd ook omgekeerd in een positieve omgeving.
Wanneer de interactie ontwricht geraakt tussen hersenen en omgeving vindt er
negatieve invloed plaats. Endogeen en exogeen zijn heel sterk op elkaar
afgestemd. Organismen hebben een bepaalde verschijningsvorm (fylogenese) die
afhangt van de genetische opmaakt (genotype of endogenotype of endogeen) en
de omgeving (exofenotype of exogeen)
i. Fenotypisch kan een biologisch organisme systeembiologisch
beschreven worden in verschillende componenten zoals genen,
eiwitten, cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels
ii. Deze componenten vormen een complex georganiseerd geheel van
waaruit een organisme als systeem is opgebouwd.
Voor de ontwikkeling van dit complex geheel zijn genetica en omgeving,
endogene en exogene factoren, steeds in interactie met elkaar
Genetica = endogeen = alles wat binnenin lichaam gebeurt. Endogene is heel erg
bepaald door de genetica → coderen van eiwitten,…. Wanneer een tweeling apart
opgroeit, 1 in een positieve en 1 in een negatie omgeving, dan zullen de
hersenen anders groeien en de persoonlijkheden anders zijn. Elke mens is
verschillend van elkaar, door ervaringen,….
3
