Plantaardig
Bestaan uit cellulose. Deze bouwstof heeft glucose, wat de plant sterk maakt.
Ruiken naar verbrand papier, wanneer je ze in brand steekt.
Verschillende afkomst:
Zaadvezels (zaadpluisvezels): vezel die groeit uit zaad of zit los op zaad
o Katoen: groeit uit zaad, zeer belangrijkste stof
o Kapok: zit los op zaden
Bastvezels: vezel komt uit bast of stengel (hoge planten)
o Vlas: wordt in Europa gekweekt (= linnnen)
o Jute: vrij harde stof (denk aan jute zak)
o Hennep: niet veel water nodig en geen pesticides nodig (hoog rendement!)
o Ramee: niet veel gebruikt
Bladvezels: lange haren afkomstig van tropische bladen
o Sisal: van lancetbladeren, (= touw rond kattenkrabpaal, niet geschikt voor kledij)
o Abaca
Vruchtvezels: vezels uit vruchten
o Bv.: cocos
Dierlijk
Haar = alle vacht dat niet komt van schaap.
In dierlijke stoffen zitten eiwitten (Alminozuren).
Net zoals in menselijkhaar is dit eiwit: keratine (bij huidbedekking).
Verschillende soorten:
Wol
Haar: duurder dan wol! Luxueuzer
o Geit
Mohair
Cashmere
o Lama
Vicunia
Alpaca
o Konijn
Angora
o Kameel
Zijde: afkomstig van zijderups (komt uit klieren ≠ geen huidbedekking dus ≠ keratine)
Mineraal
Asbest: bij brandweerkledij (= kankerverwekkend!)
,Kunstvezels (manmade):
Basis van natuurlijke bouwstoffen (lijken op natuurlijke vezels)
o Plantaardige of dierlijke herkomst
Viscose: eerste kunstvezel obv natuurlijke bouwstoffen
Basis van synthetische bouwstoffen (heel verschillend van natuurlijke vezels)
o Komt van de petrochemie
Polymeer is vele meren aan elkaar Cellulosevezels: veel glucose aan elkaar
Basis van natuurlijk polymeren
Geregenereerde cellulosevezels:
Viscose: eerste synthetische stof (=vervanging voor zijde)
o 100% cellulose, maar ketenlengte kleiner dan bij plantaardige vezels.
o Fysische eigenschappen is niet zo goed (niet sterk, verzwakt bij watercontact)
o Zomerstofjes
o Eco-vero: ecologische variate van viscose
Lyocell-vezel of ‘Tencel’
o Ecologische vezel: oplossingsmiddel ≠ giftig
Polynosevezel of ‘Model’
o Niet ecologisch
Bamboe/viscose:
o Niet ecologisch
o Viscose van andere cellulosebron (nl. bamboe)
Cupro: lijkt op gewassen zijde
o Minder duur dan zijde
o Draperend en breathable
o Niet ecologisch, gemaakt van cuprol (= giftig)
Gemodificeerde cellulosevezels:
Gemaakt obv chemische reactie, toevoeging van zuur bij cellulosevezel
Cellulosedi-acetaat
o Krimpt enorm!
o Mooie glans, vooral gebruikt bij voering van doodskisten
Cellulosetri-acetaat
o Synthetischer dan cellulosedi-acetaat
Geregenereerde eiwitvezels:
Plantaardig:
o Soja
Dierlijk:
o Caseïne (het eiwit uit melk)
Niet te vinden in retail of industrie
,Basis van synthetische polymeren
Polycondensatievezel
Polyamide: brandwerend
o Aramide: ringstructuur (no-mex en kevlar)
Polyester: 2de populairste stof (zeer sterk!)
o Goedkoop!
Polymerisatievezel
PVC: bevat chloor (vandaar de C) en is daardoor brandwerend
o Niet dimensioneel stabiel! (Krimpt bij hitte)
Polyacryl: licht maar warm.
o Modacryl: chemisch gemodificeerd polyacryl
Polyvinylalcohol: wateroplosbaar
o Als versterking bij borduren
Fluorvezel: PTFE (in brandwerend, dus voor beschermkledij)
Polyolefinevezels: zelfde eigenschappen als plastic
o Polyprop (kunstgras, worteldoek…)
o Polyethyleen (zak van Ikea)
Polyadditievezel
Polyurethaan-elastomeren (elastaan): zeer rekbaar
o Bv.: (lycra)
Andere
Koolstofvezel, glasvezel, metaalvezel en keramische vezel.
Hygro slaagt op hydro
Natuurlijke vezels: hydrofiel
, o Vezels die interesse tonen in water en dus vocht aantrekken
o Sommige bezitten OH
Absorberend en ademend
Synthetische vezels: hydrofoob
Water beïnvloedt de eigenschappen van een stof:
Gewicht
o Nat wol is bijvoorbeeld enorm zwaar want neemt veel water op en houdt het vast
Sterkte
o Katoen wordt sterker wanneer nat (ong. 10% wordt sterker)
Gebruikt voor handdoeken
o Viscose wordt zwakker
Elasticiteit
Opname/afgifte transpiratievocht (comfort)
o Hydrofiel: neemt vocht op (=comfortabeler)
Droogsnelheid na wassen
o Wol kan dagen duren om te drogen, polyester is hydrofoob en droogt in enkele uren
Aanverfbaarheid
o Hydrofobe stoffen: moeilijk en soms niet te kleuren
Soms wordt hier direct pigment aan toegevoegd (bij polyolefinevezels)
Statische oplaadbaarheid
o Bij stoffen die heel statisch oplaadbaar zijn (bv nylon) vaak vochtaantrekkers
(anti-statica) aan toegevoegd
Krimp
o Hydrofiel krimpt altijd
Katoen krimpt bij (heet) watercontact bij eerste wasbeurt
Vezellengte
Natuurlijke vezels zijn kort en hebben eindige lengte = stapelvezels
Katoen: 12mm – 45mm
Wol: 6cm – 30cm (afhankelijk van ras)
Vlas: 30cm tot 90cm (komt uit stengel en is vrij lang)
Geen vaste lengte want afhankelijk van van vele eigenschappen (oogst, ras…)
Synthetische vezels zijn onneindig lang = filamenten (kunstvezel + zijde)
Filament kan stapelvezel zijn wanneer geblend of afgesneden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helenavanwalle2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,09. Je zit daarna nergens aan vast.