Samenvatting
Samenvatting Crossmediale Storytelling
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Volledige samenvatting lessen en cursus crossmediale storytelling
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 29 pagina's
Voorbeeld 8 van de 29 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting CrossmedialeStorytelling
Inhoudsopgave
1. Inleiding..................................................................................................................................................................... 4
1.1 Wat is storytelling?..............................................................................................................................................
1.1.1 Historische wortels van storytelling-onderzoek...........................................................................................4
1.1.2 De mens als storyteller (‘homo narrans’) centraal tijdens de narrativist turn..............................................5
1.1.3 Het narratief paradigma van Fisher (1984)...................................................................................................5
1.2 Waarom is storytelling belangrijk voor journalistiek?.........................................................................................
1.2.1 Journalist, medium, ‘brand’ (merk), genre en format als storytellers..........................................................7
1.2.2 De journalist als ‘objectieve’ storyteller.......................................................................................................7
1.2.3 Narratief onderzoek binnen journalistiek.....................................................................................................8
2. Wat is nieuws?..........................................................................................................................................................9
2.1 Kenmerken van nieuws en nieuwswaarden........................................................................................................
2.2 Het ‘format’.........................................................................................................................................................
2.3 Identiteit van nieuwsmedium............................................................................................................................
2.4 Hard versus zacht nieuws..................................................................................................................................
2.5 Media-economische en technologische parameters.........................................................................................
3. De omgekeerde piramidestructuur ‘inverted pyramid’...........................................................................................12
3.1 De 5-W’s van de omgekeerde piramide............................................................................................................
3.1.1 Voorbeeld van de omgekeerde piramidestructuur.....................................................................................12
3.1.2 Voordelen van de omgekeerde piramidestructuur.....................................................................................12
3.1.3 Nadelen van de omgekeerde piramidestructuur........................................................................................13
3.2 Oorsprong van de omgekeerde piramidestructuur...........................................................................................
4. Narratieve journalistiek...........................................................................................................................................15
4.1 Vormelijke elementen krijgen een dragende rol...............................................................................................
4.2 Opkomst van ‘The New Journalism’ in de Verenigde Staten.............................................................................
4.2.1 In Cold Blood door Truman Capote (1965).................................................................................................15
4.3 Narratieve journalistiek in Vlaanderen?............................................................................................................
4.4 Narratieve journalistiek en objectiviteit............................................................................................................
4.4.1 Verhalende plot-structuur vs. omgekeerde piramide.................................................................................16
4.4.2 Emotie vs. zakelijke/objectieve stijl............................................................................................................16
5. Invloed van organisatie en redactiestructuren op journalistieke storytelling.........................................................18
, 5.1 Invloed van mediasystemen (Halling & Mancini, 2004).....................................................................................
5.2 Invloed van redactionele organisatie.................................................................................................................
5.2.1 Trust me, I’m a sub-editor (Vandendaele, 2018)........................................................................................19
5.2.2 Presenting news on social media – Welber & Opgenhaffen (2019)............................................................19
6. Tabloidisering en storytelling..................................................................................................................................20
6.1 De context van tabloidisering............................................................................................................................
6.2 Tabloids en tabloidisering..................................................................................................................................
6.3 Historische contextualisering van ‘tabloids’ en ‘tabloidisering’.........................................................................
6.4 Narratieve stijl en verhouding met zacht nieuws..............................................................................................
6.5 Clickbait: tabloids van het digitale tijdperk?......................................................................................................
7. Storytelling en visualisatie.......................................................................................................................................23
7.1 Persfotografie versus fotojournalistiek..............................................................................................................
7.2 Merken versterken: mastheads, banners, vlaggen en grafische vormgeving....................................................
7.3 Branding van televisie-omroepen......................................................................................................................
8. Mythes en storytelling in nieuws.............................................................................................................................24
8.1 De journalist als moderne bard.........................................................................................................................
8.1.1 Mythes........................................................................................................................................................24
8.1.2 Archetypes..................................................................................................................................................24
8.1.3 Moral tales: de moraal van het verhaal......................................................................................................24
8.2 Waarom vinden we mythes terug in nieuws?...................................................................................................
8.3 Uitgelicht: heldennarratie in journalistieke storytelling....................................................................................
8.3.1 Kenmerken van heldennarratie..................................................................................................................25
8.3.2 Case study: heldennarratie in sportverslaggeving over Tom Boonen.........................................................25
9. Digitale storytelling en datajournalistiek.................................................................................................................26
9.1 Digitale- en datavaardigheden van journalisten – steeds belangrijker?............................................................
9.2 Our World in Data.............................................................................................................................................
10. Besluit....................................................................................................................................................................27
11. Gastlessen.............................................................................................................................................................28
11.1 Journalistieke genres, webteksten schrijven en persberichten schrijven (Kristof D’hanens)..........................
11.2 Media Innovatie Week (Jacotte Brokken)........................................................................................................
11.3 Storytelling in de visuele context (Kristof Meul)..............................................................................................
11.4 Sociale media inzetten voor journalistieke storytelling (Kristof D’hanens)......................................................
11.5 Storytelling in de auditieve context (Pieter Blomme)......................................................................................
12. Lesteksten.............................................................................................................................................................29
12.1 Journalistieke televisieprogramma’s analyseren met behulp van het concept ‘format’ – Birte
Schohaus.................................................................................................................................................................
,12.2 Opinie: weg met de waarheid! De zondeval van de narratieve journalistiek – Jan Kuitenbrouwer.................
12.3 Trust Me, I'm a Sub-editor - Astrid Vandendaele............................................................................................
12.4 Presenting News on Social Media – Kasper Welbers & Michaël Opgenhaffen................................................
12.5 Storytelling on the Far Side: Journalism and the Weekly Tabloid – S. Elizabeth Bird......................................
12.6 Heroes in the sports pages – Tim Hoebeke, Annelore Deprez & Karin Raeymaeckers....................................
12.7 Truthful or Engaging? – Tim Groot Kormelink & Irene Costera Meijer............................................................
,1. Inleiding
Journalistieke storytelling kent voorbeelden voor:
- Printformats
- Audiovisuele formats
- Digitale formats
Focus in deze cursus op de narratieve kenmerken van de journalistieke tekst (= elke mogelijke vorm van
communicatie-uiting).
Storytelling: ‘het vertellen van verhalen’, ‘vertelkunst’, ‘vertelkunde’, ‘narratieve structuren van nieuws’.
1.1 Wat is storytelling?
1.1.1 Historische wortels van storytelling-onderzoek
Hoe geven taal & tekst vorm en structuur aan ‘de realiteit’?
Discursive turn = hernieuwde aandacht voor discourse in journalism studies
Aristoteles ‘Poetica’: startpunt van narratief onderzoek met een eerste conceptuele
opdeling van klassieke plotelementen:
o Expositie (begin)
o Conflict (midden)
o Resolutie (einde)
Vladimir Propp (russisch formalisme & structuralisme) ‘de morfologie van het
toversprookje’ als conceptualisering van volksverhalen. Er zijn 31 onveranderlijke
sequenties die samen een ‘master tale’ vormen + een typologie van 7 personages
(dramatis personae):
o Schurk: slechterik die de held probeert te dwarsbomen (draak, bandiet, heks …)
o Schenker: donor levert een object aan de held, meestal door middel van een
test of uitdaging. Soms levert de donor het object ongewild, na een gevecht of
diefstal OF de donor kan zorgen voor ‘het recht op een object’ (toverspreuk of
andere instructie)
o Helper: stelt zich ten dienste van de held en beschikt vaak over uitzonderlijke
krachten of magische kwaliteiten
o Gezochte: prijs die moet gezocht worden ergens ver weg of in een ander
koninkrijk (prinses, liefde, geld…)
o Zender of ‘dispatcher’: motiveert, geeft de toestemming of het bevel aan de
held om zijn/haar queeste te vervullen (bv. Nala)
o Held: moet een bepaalde missie of opdracht tot een goed einde brengen (bv.
iemand redden, iets zoeken)
o Valse held: probeert, gelijkaardig aan de schurk, de missie van de held te
dwarsbomen. De valse held wordt op het einde van de plot ‘ontmaskerd’ of
verraadt zichzelf door zijn gedrag of het niet kunnen uitvoeren van een taak
(bv. enkel de ‘echte held’ kan het zwaard uit de steen trekken)
Aristoteles + Propp: veel aandacht voor de sequentie van de verhaalconstructie; de
focus op acties en gebeurtenissen.
, Narratieve structuur: opeenvolging van gebeurtenissen (niet noodzakelijk
chronologisch, wel logisch met elkaar in verband staan), 1 van de gebeurtenissen
houdt een verandering in aan de hand van dynamische motieven (= key events) die de
motor van het verhaal uitmaken.
Storytelling: er is iets gebeurd; of, beter nog, iemand vertelt iemand anders dat er iets
is gebeurd.
1.1.2 De mens als storyteller (‘homo narrans’) centraal tijdens de narrativist
turn
Narrativist turn: verhalen krijgen een centrale plaats binnen vele disciplines (ook
journalistiek komt binnen de scope van storytelling).
Fisher: homo narrans (zet zich af tegen de ‘rationele mens’)
↓ inspiratie van
MacIntyre : storytelling animal
Burke: symbol using, symbol-making and symbol-misusing animal
Barthes: verhalen vormen een wezenskenmerk van de mens dat universeel is doorheen de
geschiedenis en over de grenzen van culturen.
De mens is een storyteller. Verhalen zijn een essentieel element van de manier
waarop mensen communiceren. De journalistiek is een belangrijke bron van verhalen
(‘stories’), zeker in onze samenleving met een enorm groot media-aanbod. Om
storytelling binnen de journalistiek beter te begrijpen, maken we gebruik van een
functioneel paradigma ↓.
1.1.3 Het narratief paradigma van Fisher (1984)
Alle verhalen hebben een belangrijke communicatieve functie. Hij stelde de traditionele
visie op communicatie in vraag narratief paradigma: alternatief voor het dominante
‘rationele wereldparadigma’.
a) Traditionele (rationele) visie op betekenisvolle menselijke communicatie
De wereld was opgebouwd uit logische relaties die je door logisch redeneren kon
ontrafelen, ‘humans are essentially rational beings’.
Epistemologische filosofie (=kennisleer): bestudeert wat kennis is, of we geldige kennis
kunnen bereiken en hoe we dit moeten doen. Veel aandacht voor wetenschappelijk
repliceerbare methodes.
b) Narratieve paradigma
, Menselijke communicatie is niet rationeel te verklaren. Mensen zijn in essentie
storytellers (homo narrans) en verhalen hebben meer overredingskracht dan logische
argumenten.
Narratieve rationaliteit: rationaliteit zoals geconceptualiseerd volgens het narratieve
paradigma is niet normatief, maar descriptief omdat het beschrijft (in verhaalvorm) hoe
menselijk handelen moet of kan begrepen worden.
Mensen zijn in essentie storytellers en de wereld is opgebouwd uit (concurrerende)
verhalen waartussen mensen kunnen kiezen. Deze keuzes worden niet gestuurd door
‘logische puzzels’, maar door waarden, ‘gezond verstand’, geschiedenis, cultuur en
narratieve rationaliteit.
o Narrative probability (narratieve waarschijnlijkheid): coherentie van de plot
o Narrative fidelity (narratieve betrouwbaarheid): de verhalen die mensen horen,
zien of waarnemen aftoetsen tegenover andere verhalen die ze al kennen en
tegenover hun eigen levenservaringen.
Ontologische filosofie (zijnsleer): alles wat ‘bestaat’, met het ‘zijnde’. In
het geval van Fisher: de wereld is opgebouwd uit verhalen en de mens is
in essentie een verhalenverteller.
Toegepast op journalistieke berichtgeving als betekenisvolle menselijke communicatie:
a) Rationele publieke sfeer-model: journalistiek wordt gezien als een communicatief
middel dat burgers moet helpen bij het maken van goed onderbouwde, logisch
beargumenteerde beslissingen.
o Journalistiek moet voldoen aan de regels van de ratio (normatief)
o De mens neemt beslissingen op basis van diezelfde ratio
b) Tekortschieten van rationele modellen om de journalistiek en haar plaats in de
maatschappij te begrijpen en te verklaren.
Wat niet voldoet aan het rationele model wordt als minderwaardig of zelfs ‘dom’
bestempeld
Zie ook discussie rond emotionele berichtgeving vanuit persoonlijke getuigenissen
(b) i.p.v. logische argumenten, cijfers of grafieken (a). Bv. terugbetaling van
innovatieve kankerbehandelingen of van dure (wees)geneesmiddelen.
Eenzelfde doel: verklaren en begrijpen van menselijke communicatie en daaruit
voortvloeiende acties, maar voor ons kan het narratieve paradigma dus gebruikt
worden voor een specifieke vorm van menselijke communicatie (journalistiek).
Paradigma: een wetenschappelijke bril om naar een bepaalde maatschappelijke realiteit (of
aspect daarvan) te kijken en niet als een realiteit zelf.
1.2 Waarom is storytelling belangrijk voor journalistiek?
Omdat journalisten via de narratieve logica van verhalen informatie kunnen overbrengen aan een
breed publiek. Bepaalde vaste vertelstructuren kunnen dienen als een soort container om
informatie op een bevattelijke manier over te brengen, maar de structuur van het verhaal zelf kan
ook vormgeven aan hoe het publiek naar een bepaald issue kijkt.
,1.2.1 Journalist, medium, ‘brand’ (merk), genre en format als storytellers
Nieuws is altijd een ‘story’, verhaal, een visie op de realiteit. Journalisten zijn een
tussenschakel, ook het medium, genre/format en merk hebben bepaalde eigenschappen
die een invloed hebben op wat er uiteindelijk verschijnt of in beeld komt.
De wereld van het nieuws bestaat uit verschillende concurrerende verhalen. Die verschillen
zijn volgens de klassieke theorieën op nieuwsselectie te situeren op verschillende niveaus:
o Individuele kenmerken van de journalist
o Aspecten van de redactiestructuur
o Nieuwsmerk/brand
o Genre
o Format
o Medium
o Algemene macro-kenmerken van mediasystemen
Nieuws is niet enkel een keuze uit de realiteit, maar ook een specifieke blik op de realiteit.
Deze keuzes worden ingegeven door universele nieuwswaarden, maar worden ook
gestuurd door…
o Kenmerken van het medium: printmedia vs. audiovisuele media
o Brand (of het ‘merk’): VRT vs. VTM
o Individuele journalisten of redactieteams: checks and balances, maar ook een
persoonlijke ‘vertelstijl’ (bv. De Correspondent, De Standaard, Paul Jambers).
o Genre: nieuwsartikels, verslagen, reportages, podcasts, interviews …
1.2.2 De journalist als ‘objectieve’ storyteller
De objectiviteit van nieuws moet altijd met een kritische blik worden beschouwd. Het is
altijd een construct. Media is geen doorgeefluik van verhalen van ‘stakeholders’, maar
journalisten gaan aan de slag om verhalen te checken, kaderen, te vergelijken met andere
verhalen en standpunten. Journalisten willen met hun ‘verhaal’ feiten verklaren, duiden en
interpreteren, gradaties van belangrijkheid aanbrengen, verhelderen met voorbeelden,
verhelderen met links naar gerelateerde feiten.
Journalisten zijn in essentie storytellers die de sociale realiteit interpreteren en
construeren. Ze maken hun eindproduct in relatie tot wat zij denken dat hun publiek van
hen verwacht, in relatie van de wezenskenmerken van het medium waarvoor ze werken, in
relatie met het specifieke journalistieke format waarin ze hun boodschap verwerken
(feitelijk nieuws, reportage, interview…). En dat eindproduct is ook in belangrijke mate
gecorreleerd met de aard van hun bronnen (zoals persberichten, pr-materiaal,
telefoongesprekken…).
- Hoe ondersteunen beeld en beeldregie de verhaallijnen? (verhalen vertellen in
beelden en geluiden)
- Hoe maakt digitale omgeving stappen tussen mediavormen mogelijk om zo het
verhaal te versterken? (mediavormen, genres)
- Welke culturele kenmerken hebben een impact? (journalistieke cultuur, redactionele
organisatie)
- Welke verhaallijnen kunnen we terugvinden?
- Welke daarvan kunnen we kenmerken als cultureel resonant?
, 1.2.3 Narratief onderzoek binnen journalistiek
Zelizer ‘Taking Journalism Seriously’: language approach, de culturele kenmerken en
hun invloed op het nieuwsverhaal worden vooral onderzocht in de narratieve
benadering.
Van Krieken
o Processen (bv. socio-cultureel proces van betekenisgeving: nieuwsfeiten die de
maatschappij grondig door elkaar schudden zoals een terroristische aanval).
Menselijke nood om dergelijke gebeurtenissen te vatten volgens prototypische-
frames (of oer-narratieven) om het onbekende te linken aan het bekende om
zo de angst ervoor te overwinnen.
o Producten: het verhaal zelf (talige elementen & vormelijke elementen).
o Praktijken: hoe krijgt storytelling vorm op redacties?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliene. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen