Ervaringsgericht onderwijs
Deel 1: Van tempelschema tot aanpak-proces-efectmodel
1. Ervaringsgericht werken
1.1. Van tempelschema tot aanpak-proces-effectmodel
• Meest invloedrijke bewegingen
• Wereldwijd inspiratie voor onderwijsinnovatie en onderzoek
1.1.1. De kern van het ervaringsgericht werken
• Meest voorkomende interpretatie: onderwijs waarin kinderen ervaringen opdoen
Dit is niet de betekenis van ervaringsgericht werken
1.1.2. De ervaringsgerichte instelling van de leerkracht
• Manier van kijken
• Intens zoeken naar wat zich in kinderen afspeelt, op wat de klas- en schoolomgeving bij
hen teweegbrengt, op de manier waarop ze de wereld zien en beleven.
• Stelt zich bewust in op de ervaring en beleving
• Handelen afstemmen op kinderen
1.1.3. Wat verstaan we onder ‘ervaring en ervaringsstroom’?
• Ervaring = hoe hij deze wereld beleeft, hoe deze hem raakt en hoe hij die meedraagt
• Experiencing = ervaringsstroom = stoom van impliciete betekenissen
• Continue stroom van ervaringen
• 2 elementen: gevoelens en wat tot ons kennen behoort
• Voortdurend in de gaten hebben wat de wereld en de omgeving die we scheppen bij
kinderen teweegbrengt
1.1.4. Waar en hoe is dit verhaal begonnen?
• Mei 1976: 12 Vlaamse kleuterleerkrachten komen samen
• Ervaringsgericht: wat ‘op school zijn’ betekent voor kleuters
• Tempelschema: op voorgrond welbevinden en betrokkenheid
• Aanpassing tempelschema: Aanpak-Proces-Effectschema
1.2. Van kritische beschouwing tot tempelschema
• Nieuwlichters: mensen die vragen stellen bij aanpak, nieuwe modellen ontwikkelen
• Wereldwijde contestatie- en emancipatiebeweging mei 68
• Ontvoogding en ontvouwing persoon staat centraal
1.2.1. De sfeer en omgang met kleuters moet anders
1.2.1.1. De kern
• Moraliserende sfeer = kl werden op een zachte manier gedwongen om zich voorbeeldig
te gedragen
• Alleen positieve gevoelens, allemaal vrienden
• Fantasiefiguren werden tot de kl hun gedwee gedrag aangezet (bv stil zijn want de pop
slaapt
Julie May Ervaringsgericht Onderwijs 1
,1.2.1.2. Ervaringsgerichte dialoog
• Opvoeding en onderwijs leiden tot vervreemding, verlies aan contact met jezelf
• Volfunctioneren = in voeling zijn met zichzelf
• Eerste fase = zoeken van omgangsvormen
• Aanvaarding van wat er is, alle gevoelens zijn oke
• Kl helpen gevoelens aanvaarden en op een aanvaardbare manier te uiten
1.2.2. De manier waarop het leren georganiseerd wordt, moet anders
1.2.2.1. De kern
• Loop van de klasdag teveel door leerkracht bepaald
• Kloof tussen wat de leerkracht geprogrammeerd en de exploratiedrang van kleuters
1.2.2.2. Vrij kleuterinitiatief
• Geef kinderen de ruimte
• Laat kl door hun exploratiedrang en zin voor initiatief, tot actie overgaan
• Tussenkomsten van volwassenen zijn nodig
• KO moet geheel in ogenschouw nemen en in goede banen leiden
• Grenzen en afspraken voor leefbaarheid en veiligheid
• Iedereen evenveel beschikbare ruimte en aandacht van leerkracht
• ‘Vrij kleuterinitiatief is niet gelijk aan machtsovername door de kleuters’
1.2.2.3. Een rijk milieu
• Zinvolle activiteit door: vrijheid en een rijk aanbod van materialen en activiteiten
• Materiaal is verscheidener en meer eigenaardig
• Hoeken die afgeschermd worden
• Minder zitplaatsen dan kleuters
• Leerkracht is een aanbrenger en begeleider
1.2.3. De nieuwe aanpak krijgt vorm in een tempelschema (1979)
• Ervaringsgerichte basishouding = richten op hoe kl de leeromgeving beleven
• Pijler vrij kleuterinitiatief = kl kans geven om activiteiten zelf te kiezen
• Pijler milieuverrijking = rijk aanbod van materialen en activiteiten
• Pijler ervaringsgerichte dialoog = leerkrachttussenkomsten voor hoge empathie
• Bevrijdingsprocessen = emotionele ontwikkeling waarborgen
• Creatieve processen = oppervlakkig
leren
• Geëmancipeerde mens = einddoel =
▪ Emotioneel sterk
▪ Kritisch en explorerend ingesteld
▪ Zich met mens en wereld verbonden
voelt
▪ Zich inzet
e basishouding
Julie May Ervaringsgericht Onderwijs 2
, 1.3. Focus op het proces
• Om het uiteindelijke doel te bereiken 2 factoren: welbevinden en betrokkenheid
1.3.1. Betrokkenheid
• Om de kwaliteit van de aanpak te beoordelen
• Er voor zorgen dan een kwaliteitsvolle ervaring ontstaat
• Leuvense Betrokkenheidsschaal voor Kleuters
• Betrokkenheid = intensiteit van de activiteit, concentratie, ‘opgeslorpt zijn’, voluit gaan,
tijdvergeten bezig zijn, plezier beleven aan exploreren, waarbij de persoon zich aan de
grens van het eigen kunnen beweegt.
• Met betrokkenheid de kwaliteit van het onderwijs toetsen vanuit wat zich bij de kinderen
afspeelt
• Zo word duidelijk: zoveel als nodig is om kinderen geboeid te laten bezig zijn => moet kl
tot intens spel brengen
• Waarin kl van binnenuit gemotiveerd aan de slag zijn
• Creatief proces plaatsvind om tot leren in de diepte te raken
• Kl begeesteren, de wereld voor hen op zo’n manier ontsluiten dat ze erdoor gefascineerd
blijven en ten volle hun talent kunnen ontplooien
1.3.2. Welbevinden
• Zich thuis kunnen voelen op school en in de klas
• Welbevinden = ‘zich thuis voelen’, ‘zichzelf kunnen zijn’, zich emotioneel ‘veilig’ voelen,
‘met volle teugen genieten’ op het oog, wat zich uit in spontaneïteit, vitaliteit en
innerlijke rust in plaats van spanning en rusteloosheid
• Kl een met hun gevoelens blijft en het voorkomt dat ze van hun ervaringsstroom wordt
losgekoppeld
1.4. Vanuit het proces terug naar de aanpak
• Grensverleggende initiatieven die gebundeld zijn in 10 actiepunten
1.4.1. De tien actiepunten
1: de ruimte in hoeken herschikken Rijk milieu
2: de opvulling van de hoeken aanpakken
3: nieuwe materialen en activiteiten inbrengen
4: kleuterinteresses ontdekken en daarop het aanbod loslaten
5: tijdens activiteiten betrokkenheidsverhogende impulsen Ervaringsgerichte dialoog
geven
6: het kleuterinitiatief uitbereiden en onderstunen met een Vrij kleuterinitiatief
soepele organisatie
7: de relatie met elke kl en tussen de kls verkennen en Ervaringsgerichte dialoog
verbeteren
8: in activiteiten de wereld van gevoelens, relaties en waarden Rijk milieu
verkennen
9: kls met sociaal-emotionele problemen begeleiden Zorg
10: ontwikkelingsbedreigende kinderen begeleiden
Julie May Ervaringsgericht Onderwijs 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliemaytje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.