Filosofie – Filosofische methoden
Oudheid (deel 1)
Reductie
= herleiden van veelheid naar eenheid
Een probleem onderzoeken door de oorsprong (de archè) ervan te vinden. Probleem reduceren tot je
het niet meer kan opdelen
Fysicalisme = alles is herleidbaar tot fysica
Filosofen:
- Thales: alles reduceren naar de natuurkunde, archè = water
- Demokritos: archè = atomen
- Pythagoras: natuur kan begrepen worden via wiskunde
Toepassing: Je ontwerp steeds laten vertrekken van 1 principe (vb. kleur, materiaal…)
Principe van voldoende reden
Iets bestaat maar als het een reden heeft om te bestaan
Alles heeft een oorzaak maar die oorzaak is onkenbaar
Apeiron: het onbegrensde, heeft geen eigenschappen, het onbepaalde
Later: Er is niet per se voor alles een oorzaak, maar wel een reden
Filosofen:
- Anaximander: wereld beweegt niet want heeft geen reden om te bewegen
- Christian Wolff: Niets is zonder reden
- Leibniz: We kennen niet altijd de reden waarom iets is gebeurd, daar moeten we mee leren
leven
- A.Schopenhauer: Voor alles wat je doet zal er een reden zijn maar niet noodzakelijk een
oorzaak
- D.Hume: Een principe kan je niet bewijzen, is iets wat je aanneemt
Toepassing:
Stimuleert de zoektocht naar kennis omdat je niets zomaar aanneemt, je wilt weten wat de
achterliggende reden is
Als zich een probleem meerdere keren onder dezelfde omstandigheden voordoet moet je
onderzoeken wat de reden van dat probleem is
Ellen Loeys – 2e Ba Productontwikkeling 2021-2022
,Analogie
= vergelijkingen maken
Iets dan moeilijk/complex is linken aan iets dat makkelijker te begrijpen/bekender is
Filosofen:
- Anaximenes: archè = lucht
- Empedokles: archè = samenhang 4 elementen (water, aarde, lucht, vuur)
- Xenophanes: Niemand kent de volledige waarheid over de goden, iedereen bekijkt de
waarheid vanuit zijn eigen referentiesysteem
Toepassing:
Leidt tot duidelijkheid omdat ze nieuwe waarnemingen uitlegt door bestaande kennis
In een ontwerp je laten inspireren/baseren op vb. muziek, natuur…
Analogie zet je op weg om een ontwerp te maken en is achteraf sterk overtuigend voor de
verdediging van je ontwerp
Wet van de niet-contradictie
Iets wat er is, is er en iets wat er niet is, bestaat niet
Je kan niet op hetzelfde moment bestaan en tegelijk niet bestaan
Iets is waar of vals, maar niet beide tegelijk
Wording/verandering is dus uitgesloten
Onze zintuigen nemen veranderingen waar, maar dit is een illusie
Zie ook uitleg ppt over onmogelijkheid van verandering aantonen
Wet van Leibniz:
De basis is iets is waar of vals, maar in ons denken hebben we ook iets die ertussen in zit
Vb. misschien, ik weet het niet, onbepaald
2 objecten zijn identiek indien ALLE eigenschappen gelijk zijn aan elkaar
Plaats en tijd is ook een eigenschap, dus objecten kunnen nooit identiek zijn aan elkaar
Vb. rivier: rivier is constant in beweging op t1 heeft de rivier een eigenschap die verschilt van de
eigenschap op t2, dus zijn er 2 rivieren
Filosofen:
- Parmenides: wording is uitgesloten
- Herakleitos: Alles is voortdurend in beweging, maar vanop afstand 1 geheel
Ellen Loeys – 2e Ba Productontwikkeling 2021-2022
, Toepassingen:
Het is het een of het ander
Let op verdoken contradicties vb. iemand die graag met ruimtevaart zou gaan vliegen maar
tegelijk gaat betogen voor het klimaat
Reductio ad absurdum
Paradoxen
Contra-intuïtief
Tegen de mening
Je verwacht iets theoretisch, maar je stelt vast dat het tegengesteld is
Vb. paradoxen:
- Achilles en de schildpad over tijd (Achilles haalt de schildpad nooit in)
- Atalanta over ruimte (Atalanta geraakt nooit aan de andere kant van de ruimte)
Paradoxen zijn verhaaltjes die altijd dezelfde structuur volgen
Reductio ad absurdum: als een veronderstelling leidt tot het absurde, dan is de veronderstelling fout
Socrates gebruikt dit in wat is rechtvaardigheid?
Rechtvaardigheid = terugbetalen van schulden
MAAR als je vb. een wapen van iemand leent en je geeft die terug terwijl je weet dat die
persoon daar iemand mee wil vermoorden ben je niet meer rechtvaardig definitie van
rechtvaardigheid is dus niet geldig
Verwerpt dat mensen van kwade wil zijn om het absurde te vermijden
(verwerpen dat p om absurditeit te omzeilen ofwel aanvaarden we dat p onwenselijk/absurd
is)
Filosofen:
- Zeno van Elea: gebruikt paradoxen die Parmenides helpt argumenteren tegen het bestaan
van verandering
- Socrates: Wat is rechtvaardigheid?
Toepassingen:
Stel dat je in p gelooft, maar daarvoor moet je ook in q geloven maar q is absurd, geloof je
dan nog steeds in p?
Als je in een ontwerp tot een tegenstrijdigheid komt zijn er 2 mogelijkheden
Ofwel denkfout gemaakt redenering grondig herzien
Ofwel is het uitgangspunt verkeerd uitganspunt bijstellen
Ellen Loeys – 2e Ba Productontwikkeling 2021-2022
