TAB 3.4 Geestelijke gezondheidszorg 2021-2022 Alyssa Van den Brande
TAB 3.3 Geestelijke gezondheidszorg
Skorogobatov
Psychiatrische ziekteleer
1. Inleiding
1. Geschiedenis van de psychiatrie
2. Wat is een psychische stoornis?
3. Etiologie van psychiatrische stoornissen
4. Psychiatrische anamnese en onderzoek
5. Classificatie van psychiatrische stoornissen
6. Behandeling van psychiatrische stoornissen
1.1. Geschiedenis van de psychiatrie
• Trepanatie (duiveluitbanning)
• Heksenverbrandingen
• 1e krankzinnigengesticht: Granada, 14de eeuw
• Dolhuizen
• 15e eeuw: St-Dymphna Geel
gezinsverpleging
Geschiedenis: geboorte van de psychiatrie (18e -19e eeuw)
• Krankzinnige patiënt
• Dolhuizen therapeutische gestichten
• Philippe Pinel (Franse psychiater, “vader” van de moderne psychiatrie)
• Dr. Joseph Guilain (Guislain museum in Gent)
• Emil Kraepelin (beschrijving belangrijke psychiatrische beelden)
• Sigmund Freund (psychoanalyse)
1.2. Wat is een psychische stoornis?
Wat zijn psychiatrische ziekten?
Ziekte met psychische symptomen en/of door psychische oorzaken
+ lijden/sociaal dysfunctioneren
Psychische problemen zeer frequent
• WHO: 1/3 Belgen ooit
• 3-4% leidt aan EPA (ernstige psychische aandoeningen)
• Ook in somatische geneeskunde Vb. +/- 20% van de patiënten die een
myocardinfarct doormaken wordt depressief; aanwezigheid van depressie
verdubbelt de cardiale mortaliteit
• Grote impact op functioneren
NOTA:
Er is een groot verband tussen lichaam en geest.
Deze patiënten altijd serieus nemen!
,TAB 3.4 Geestelijke gezondheidszorg 2021-2022 Alyssa Van den Brande
Wat is een psychische stoornis?
• Stoornis in 1 of meerdere psychische functies
• Geen ‘normale’, cultureel aanvaarde reactie op gebeurtenis(sen)
• Vb. rouw
• Cave: Grens ziek – gezond
• Geen afwijkend gedrag (politiek, religieus of seksueel)
• Vb. andere godsdienst
• Vb. homoseksualiteit
• Cave: Gedwongen opnames
Psychische Functies
Psychiatrische symptomen = uiting stoornis psychische functies
3 grote groepen:
• Cognitieve functies
(gedachten: informatie waarnemen, opnemen, vasthouden, begrijpen,
ordenen, etc.)
• Affectieve functies
(gevoelens: stemming, emoties, etc.)
• Conatieve functies
(gedrag: motivatie, impulsen, psychomotoriek, etc.)
NOTA:
- Wanneer je denkt dat mensen je achtervolgen Dit is een storing in een
cognitieve functie.
- Angst valt onder affectieve functies
- Conatieve functies: alles met gedrag; bv. automutilatie etc.
1.3. Etiologie van psychiatrische stoornissen
Etiopathogenese
Complex van oorzaken
Interactie
• Erfelijke oorzaken
• Lichamelijke ziekte
• Ervaringen
• Stressoren
Balans draagkracht – draaglast = stress-kwetsbaarheidmodel
NOTA:
Bij psychiatrie zijn er verschillende oorzaken die dit in beweging (ziekte) zetten.
- De grootste oorzaak is erfelijk bv. autisme etc.
- Relatie lichaam- geest is zeer belangrijk!! Zo kunnen bv. onstekingswaarden
een invloed hebben op je hersenen.
,TAB 3.4 Geestelijke gezondheidszorg 2021-2022 Alyssa Van den Brande
Stress-kwetsbaarheidsmodel
Draagkracht: kwetsbaarheden en sterktes
Genetisch
• Familiaal voorkomen
Somatisch
• Geboortetrauma, hormonaal
Psychologisch
• Persoonlijkheid, psychische klachten, traumata
Maatschappelijk
• Steunnetwerk, relaties
NOTA:
- Draagkracht is heel erg verschillend van persoon tot persoon Daarom is er
nog wel een stigma aanwezig.
Draaglast
- Stressor
- Life-events
- Daily hassle
- Psychotrauma
- Appraisal = beoordeling
- Strain = belasting
- Coping
- Probleemgericht
- Emotiegericht
NOTA:
- Hoe dat je met bepaalde stressoren omgaat.
- Appraisal: De invloed dat een bepaalde stressor heeft op uw leven, hoe dat jij
deze stressor beoordeeld.
, TAB 3.4 Geestelijke gezondheidszorg 2021-2022 Alyssa Van den Brande
Stress-kwetsbaarheidsmodel
Casus:
Een vrouw van 43 jaar, met een familiale voorgeschiedenis van depressie, verliest
haar werk. De daarop volgende weken en maanden ziet ze het steeds minder zitten.
Haar eetlust vermindert (ze verliest 7kg in lichaamsgewicht), slaapt moeilijk en komt
tot niets meer. Door haar negatieve houding begint de relatie met haar echtgenoot
steeds slechter te gaan. Ze heeft enkele malen gesolliciteerd, maar maakt een erg
slechte indruk.
Predisponerend, luxerend, onderhoudend
- Predisponerende factoren (kwetsbaarheid):
familiale voorgeschiedenis van depressie
- Luxerende factoren (stress):
verlies van werk
- Onderhoudende factoren:
relatieproblemen
blijvende werkloosheid
1.4. Psychiatrische anamnese en onderzoek
Diagnose stellen in psychiatrie
- Anamnese
- Psychiatrisch onderzoek
- Klinisch onderzoek
- Aanvullende onderzoeken
NOTA:
- Klinisch onderzoek blijft belangrijk om te doen!!
- sommige psychiatrische aandoeningen zijn nog steeds te verklaren
door ziekte! Dit onderzoeken door bv. een bloedafname
Anamnese
Aanmeldingsklacht: aard, ernst, duur, verloop, ...
Sociale anamnese: woonsituatie, werk, relaties, financiële status, …
Voorgeschiedenis + familiale voorgeschiedenis
Behandelingen
+ Hetero-anamnese!
NOTA:
- Welke behandelingen deze persoon al gehad heeft!
Psychiatrisch Onderzoek
Exploratie
Observatie
Tests
• Klinimetrie (meetinstrumenten): adhv bv; schalen
• Neuropsychologisch onderzoek: cognitieve functies onderzoeken
• Beeldvorming
• Aanvullend onderzoek: labo bv.