Samenvatting
Samenvatting lezen, spellen, rekenen diagnostiek
1 Wat is lezen en spellen? 2 Wat is rekenen? 3 Dyslexie 4 Dyscalculie 5 Diagnostisch proces 6 Diagnostiek technisch lezen 7 Diagnostiek spelling 8 Diagnostiek rekenen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 78 pagina's
Voorbeeld 4 van de 78 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Lezen, spellen, rekenen diagnostiekLezen, spellen, rekenen diagnostiek ....................................................................................................... 1
Normale ontwikkeling lezen, spellen, rekenen ....................................................................................... 3
1 Wat is lezen en spellen? ....................................................................................................................... 3
1.1 Inleiding ......................................................................................................................................... 3
1.2 Orthografisch systeem van het Nederlands .................................................................................. 3
1.2.1 Vier principes van de Nederlandse orthografie ..................................................................... 4
1.3 Fasen in geletterdheid ................................................................................................................... 5
1.4 Technisch lezen ............................................................................................................................. 7
1.4.1 Voorbereidend lezen .............................................................................................................. 7
1.4.2 Aanvankelijk lezen .................................................................................................................. 8
1.4.3 Voortgezet lezen................................................................................................................... 11
1.4.4 Leesstrategieën .................................................................................................................... 11
1.4.5 Leesmodellen ....................................................................................................................... 12
1.4.6 Didactiek van het lezen ........................................................................................................ 14
1.4.7 De neurobiologie van het lezen............................................................................................ 14
1.5 Spellen ......................................................................................................................................... 15
1.5.1 Fasen in de spellingontwikkeling .......................................................................................... 15
1.5.2 Spellingstrategieën ............................................................................................................... 16
1.5.3 Spellingsmodellen ................................................................................................................ 17
1.5.4 Didactiek ............................................................................................................................... 18
1.6 Begrijpend lezen (BL) ................................................................................................................... 20
1.6.1 Model voor begrijpend lezen ............................................................................................... 20
1.6.2 Definitie begrijpend lezen .................................................................................................... 21
1.6.3 Begrijpend lezen: denkcategorieën ...................................................................................... 21
1.6.4 Didactiek ............................................................................................................................... 23
2 Wat is rekenen? .................................................................................................................................. 25
2.1 Definitie ....................................................................................................................................... 25
2.2 Fasen in de rekenontwikkeling .................................................................................................... 26
2.2.1 Voorbereidend rekenen: ontluikende gecijferdheid ............................................................ 26
2.2.2 Aanvankelijk rekenvaardigheden: beginnende gecijferdheid .............................................. 31
2.2.3 voortgezette rekenvaardigheden: gevorderde gecijferdheid .............................................. 36
3 Dyslexie............................................................................................................................................... 39
3.1 Termen en kader ......................................................................................................................... 39
3.2 Beschrijving van dyslexie ............................................................................................................. 39
3.2.1 Niveaus intergenerationele multiple deficit model ............................................................. 39
3.3 Definities van dyslexie ................................................................................................................. 45
3.3.1 Definitie dyslexie stichting dyslexie Nederland (2016) ........................................................ 45
3.3.2 Definitie dyslexie DSM-5 ...................................................................................................... 46
3.3.3 Definitie dyslexie International dyslexia association (IDA) .................................................. 46
3.4 Criteria ......................................................................................................................................... 47
3.5 Ernstgraad ................................................................................................................................... 48
3.6 Prevalentie en comorbiditeit....................................................................................................... 48
3.7 Vroegtijdige markers ................................................................................................................... 49
3.8 Leeftijdsgebonden kenmerken.................................................................................................... 50
3.9 Impact van dyslexie ..................................................................................................................... 50
4 Dyscalculie .......................................................................................................................................... 51
4.1 Beschrijving van dyscalculie ........................................................................................................ 51
1
, 4.1.1 Niveaus intergenerationele multiple deficit model ............................................................. 51
4.2 Definities dyscalculie ............................................................................................................. 54
4.2.1 Definitie dyscalculie onderzoeksgroep Desoete (2010) ....................................................... 54
4.2.2 Definitie dyscalculie DSM-5 (2014) ...................................................................................... 54
4.3 Criteria ......................................................................................................................................... 55
4.4 Ernstgraad ................................................................................................................................... 55
4.5 Prevalentie en comorbiditeit ....................................................................................................... 55
4.6 Vroegtijdige markers ................................................................................................................... 56
4.6.1 Onderzoek Desoete & Stock (2011) .............................................................................. 56
4.6.2 Algemeen.............................................................................................................................. 56
4.7 Leeftijdsgebonden kenmerken.................................................................................................... 57
4.8 Impact van dyscalculie................................................................................................................. 58
4.9 Protectieve factoren .............................................................................................................. 58
4.10 Endo-phenotypes ...................................................................................................................... 58
4.10.1 Acalculie......................................................................................................................... 58
4.10.2 Dyscalculie ..................................................................................................................... 59
5 Het diagnostisch proces ..................................................................................................................... 61
5.1 Het zorgcontinuüm ...................................................................................................................... 61
5.2 Uitgangspunten bij diagnostiek: HGW/HGD ............................................................................... 62
5.3 HGD: de vijf fasen in het diagnostisch proces ............................................................................. 63
5.3.1 De intakefase ................................................................................................................. 63
5.3.2 De strategiefase .................................................................................................................... 64
5.3.3 De onderzoeksfase ............................................................................................................... 65
5.3.4 De integratie- en aanbevelingsfase ...................................................................................... 65
5.3.5 De adviesfase ........................................................................................................................ 66
6 Diagnostiek technisch lezen ............................................................................................................... 67
6.1 Onderzoeksfase technisch lezen ................................................................................................. 67
6.1.1 Testafname ........................................................................................................................... 67
6.1.2 Ruwe score ........................................................................................................................... 67
6.1.3 Afgeleide score ..................................................................................................................... 67
6.1.4 Kwantitatieve interpretatie .................................................................................................. 67
6.1.5 Kwalitatieve interpretatie .................................................................................................... 68
7 Diagnostiek spelling ............................................................................................................................ 69
7.1 Onderzoeksfase spelling .............................................................................................................. 69
7.1.1 Testafname ........................................................................................................................... 69
7.1.2 Ruwe score ........................................................................................................................... 69
7.1.3 Afgeleide score ..................................................................................................................... 69
7.1.4 Kwantitatieve interpretatie .................................................................................................. 69
7.1.5 Kwalitatieve interpretatie .................................................................................................... 69
8 Diagnostiek rekenen ........................................................................................................................... 71
8.1 Onderzoeksfase rekenen ............................................................................................................. 71
8.1.1 Kenmerken en factoren bevragen/observeren .................................................................... 71
8.1.2 Rekenvaardigheden meten ........................................................................................... 72
8.2 Test: Cognitieve deelvaaridgheden rekenen ............................................................................... 75
8.3 Fouten beschrijven ...................................................................................................................... 76
2
, Normale ontwikkeling lezen, spellen, rekenen
1 Wat is lezen en spellen?
1.1 Inleiding
Er zijn verschillende vormen van lezen
- Technisch lezen: verklanken van geschreven materiaal, kraken van de code
- Begrijpend lezen: achterhalen van de betekenis van geschreven materiaal
- Studerend lezen: de betekenis van geschreven materiaal opslaan om later te reproduceren
- Belevend lezen: inleven in personages, genieten en ontspannen bij het lezen van boeken
Wat is spellen?
- De manier waarop je een woord moet schrijven
- De schrijfwijze van een woord
- De vorm waarin woorden geschreven worden
- De orthografie van een woord
- Het weergeven van auditieve codes in correct visuele codes
- Het is NIET de schijfmotoriek
In Vlaanderen is de schooltaal om te lezen en spellen Nederlands. Inzicht in de orthografie van het
Nederlands is noodzakelijk.
1.2 Orthografisch systeem van het Nederlands
Er bestaan verschillende schriftsystemen
- Nederlands kent het alfabetisch systeem
- Taal wordt weergegeven door afzonderlijke spraakklanken te noteren
Correspondentie tussen fonemen (mondeling) en grafemen (schriftelijk)
- Zeer consistent/eenduidig
o Één foneem correspondeert met één grafeem en omgekeerd
➔Transparante talen of talen met een oppervlakkige orthografische transparantie
o Bv. Italiaans, Fins, Spaans
- Niet consistent/eenduidig
o De één-op-één-relatie tussen klanken en tekens is niet eenduidig
➔Talen met een diepe orthografie
o Bv. Frans, Engels
Foneem ➔ Grafeem Grafeem ➔ Foneem
Één-op- één-relatie Één-op-één-relatie
- oe - ui - f
- a - eu - ee
Tegenvoorbeeld (1 F, meerdere G) Tegenvoorbeeld (1 G, meerdere F)
- au/ou - c
- ei/ij - o
- k/c
Het Nederlands is een semi-transparante taal
Het lezen (grafeem ➔ foneem) is transparanter dan het spellen (foneem ➔ grafeem)
3
, 1.2.1 Vier principes van de Nederlandse orthografie
De Nederlandse orthografie (= spellingssysteem) is gebaseerd op vier principes
1) Fonologisch principe
- Basisprincipe!
- Je schrijft wat je hoort, je leest wat er staat = klankzuivere woorden
o We spreken dan over de elementaire lees- en spellingshandeling
- Klank-teken-koppeling/foneem-grafeem-koppeling (= één-op-één)
- Probleem: 40 fonemen en 26 letters
o Oplossing: digrafen = twee letters vormen samen een nieuw grafeem
▪ Homogene digrafen: aa – ee – oo – uu
▪ Heterogene disgrafen: oe – eu – ie – ui – au – ng – ch
- Het uitgangspunt bij spelling is spraak
o Beïnvloedende factoren
▪ Dialect
▪ Allofonen (verschillende manieren van uitspraak) negeren
▪ Co-articulatie (invloed van aangrenzende klanken/woorden): het fonemisch
bewustzijn moet voldoende ontwikkeld zijn om continue spraak op te delen
2) Morfologisch principe
- Wanneer de opbouw/de vorm van een woord de spelling bepaald
- Morfeem = de kleinste eenheid van taal met een zelfstandige betekenis en/of grammaticale
functie
- Twee soorten morfemen
o Vrije morfemen: komen zelfstandig als woord voor, bv. ‘huis’ in ‘tuinhuis’
o Gebonden morfemen: kunnen niet afzonderlijk voorkomen, bv. ‘ver’ in ‘verhuis’
- Omvat vier morfologische procedures
o Vorming van samenstellingen, bv. Land + kaart
o Vorming van afleidingen, bv. Ziel+ig/land+ing
o Verbuigingen van woorden, bv. Landen/landje
o Vervoegingen van werkwoorden, bv. Hij slaapt/gedacht
- Twee morfologische deelprincipes voor spelling
o Gelijkvormigheid: morfemen zoveel mogelijk op dezelfde manier schrijven
▪ Bv. Niet ‘goet’ maar ‘goed’ want ‘goede’
▪ Bv. Niet ‘fijftig’ maar ‘vijftig’ want ‘vijf’
o Analogie of overeenkomst: woorden die gelijkaardig gevormd/opgebouwd worden,
worden ook op deze wijze weergegeven
▪ Bv. ‘grootte’ want ‘hoogte’
▪ Bv. ‘stationsstraat’ want ‘stationsplein’
➔Bij beide principes geldt: je bekomt de correcte spelling door woorden te vergelijken
3) Etymologisch principe
- Historisch gegroeide schrijfwijze
- Schrijfwijze is bepaald door herkomst
- Soorten woorden
o Inheemse woorden (bv. vroeger een uitspraakverschil bij ei/ij)
o Leenwoorden
▪ Overgenomen uit een andere taal
▪ Niet aangepast aan het Nederlands (bv. carriére)
• Bastaardwoorden = woorden uit een andere taal waarbij de spelling de
regels van het Nederlands overgenomen heeft (bv. etiket)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper feebourgeois. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48072 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen