De Koude Oorlog
Definitie en datering
Wat was de Koude Oorlog?
• Na WOII was wereld in puin achtergelaten (Nagasaki & Hiroshima) → - FR & GB verzwakt
- kolonies eisen
onafhankelijkheid
- DL en hoofdstad verdeeld in 4
zones → uiteindelijk VS en
USSR
• “Koude Oorlog” (bedacht door George Orwell) → gevolg van WOII want wad een periode van
conflict tss 2 grootmachten
→ voor wereld periode van bipolariteit (twee machtsblokken waren elkaars rivalen)
- eerste wereld= kapitalistisch blok (VS)
Gescheiden door IJzeren Gordijn
- tweede wereld= communistisch blok (USSR)
- derde wereld= landen die zich niet openlijk aan een kant hebben gevoegd
• Koude Oorlog = ‘koud’ ➔ tss 2 hoofdrolspelers geen direct gewapend conflict, maar was een
“oorlog” omdat beide zijden zich wel op ongeziene schaal hadden bewapenden
EN ze negeren elkaar zo hard dat ze de andere eerder aandacht geven
• ➔ gewapende vrede en long peace1
= de wapens (willen elkaar ermee bang maken & H- en Z-bommen duizend keer sterker dan
atoombommen van Nag. en Hir.) hebben ervoor gezorgd dat er gn grootschalig conflict uitbrak
! er waren wel proxy wars = oorlogen die in de derde wereld werden uitgevochten mbvd 2
grootmachten
• Ko= zoveelste ‘oost-westconfict’ ( er is altijd wel een conflict tss O & W)
Hoe bakenen historici de Koude Oorlog af in de tijd?
• Verschillende meningen:
a) als men ‘rivaliteit’ als essentiële factor neemt= 1917 → Oktoberrevolutie = Rusland w
communistisch
b) meeste nemen 1944-1945 → Rode Leger bevrijd O-EU vd nazi’s & Stalin bezet de regio
➔ 2 belangrijke conferenties in laatste maanden van WOII
1) Conferentie van Jalta (1945) → Wat gaan we doen met EU?
1
Historische periode na het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 tot op de dag van vandaag --
> geen grote oorlogen tss supermachten
, ➔ Roos. & Chur. geven -/+ toestemming aan Stalin om O-EU als zijn invloedssfeer te
beschouwen <-> Stalin helpt VS in hun oorlog tegen Japan
2) Conferentie van Potsdam (1945) (nazi’s dan verslagen)→ wat gaan we doen met DL?
➔ 4 geallieerde zones opgedeeld en bestuurd (Chur & Tru wisten dat Sta O-EU nt zou
loslaten)
MAAR OOK Truman (Roos. was al dood) krijgt te horen dar VS kermwapens heeft → zegt
tegen Stalin en hij w nerveus want SU had er nog geen
DL vernietigd = uur 0 → DL w kleiner ( land w gedenaziseerd)
Duitsers die hier wonen w
verjaagd → grootste
etnische zuivering ooit
c) andere nemen 1947 → wnr VS Trumandoctrine opnam ➔ Truman beloofd Amerikaanse
hulp aan alle staten die zich door de communistische expansie bedreigd voelden
➔ Elke publieke harmonie tussen de VS en de USSR was voortaan verdwenen → eerste
manifestatie vd Trumandoctrine was Griekse Burgeroorlog
• Einde vd Ko meer eensgezindheid = begon met Val vd Berlijnse Muur 9/11/1989 en eindigde
met de implosie vd USSR 12/1991
Verloop
Hoe was de dekolonisatie een strijdfront van de Koude Oorlog?
• 1945 alle europese kolonisatoren bezatten nog hu kolonies. Kolonies zagen hoe hun
kolonisatoren verzwakt waren na WOII. → gebruikte deze kans om onafhankelijk te worden &
werden vaak gesteund door USSR (→ deden ze vanuit hun ideologie maar ook gwn om het
Westen te dwarsbomen)
• India werd als eerst onafh. in 1947, onafhankelijkheidsstrijd werd aangevoerd door Mahatma
Gandhi (geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid) → Brits-India werd onafh. maar er brak
, een burgeroorlog uit tussen moslims en hindoes → islamitische Pakistan & vooral
hindoeïstische India
➔ half miljoen mensen kwamen om & zijn nog steeds gezworen vijanden
• Meeste landen in Zwart Afrika wenden in 1960 onafh.
• Zuid-Afrika had al lang zelfbestuur maar nog gn onafh. --< blanke kolonisten bleven daar en
installeerden de apartheid (een systeem van rassenscheiding dat de blanken bevoordeelde)
→ zwarte meerderheid woonden in afgebakende zones (townships)
→ deze geïnstitutionaliseerd racisme verdween in toen Nelson Mandela werd vrijgelaten in
1994 werd hij president
• Congolese onafhankelijkheid:
België had 1 kolonie (Belgisch-Congo) en een trustgebied (Roeanda-Oeroendi)
→ werd in 1962 Ruanda en Burundi
• Congo was kolonie van 1908 – 30/06/1960
→ Belgische overheid nam kolonie over van koning Leopold II 1908
→ België bleef invloed uitoefenen op Congo na de onafhankelijkheid
→ Politiek vlak: B steunde tegenstanders van nationalistisch en hervormingsgezinde
premier Patrice Lumumba
Economisch vlak: mijnbedrijven in Kasai en Katanga werden Belgisch vlak voor de onafh
udhuz→ Congo al failliet bij zijn onafh
• Congolese regering <-> ex-kolonisator want nog veel oud-kolonialen daar en hoogste
legerofficieren waren Belgen
➔ bloederige opstanden & Belgen die nt konden vluchten werden geplunderd, vermoord,
verkracht → nederlaag voor het koningshuis
• Na de onafh. scheurde de rijke mijnprovincies Kasai en katanga zich af (gesteurd door B)
→ Mobutu (generaal & aanhanger Lumumba) pleegde een staatsgreep & Lumumba werd
afgezet en stierf in mysterieuze omstandigheden in katanga (marionettenstaat v B)
➔ Koude Oorlog: Lumumba had hulp van USSR ingeroepen -> gezien als communist door het Westen
CIA heeft miss iets te maken met zijn dood
• Na 5 jaar burgeroorlog nam Mobutu (dictator) definitief de macht tot zijn dood -> na zijn door
namen rebellen de macht (clan-Kabila) vader en zoon waren allebei premier en clan-Kabila
domineert nog steeds belangrijkste staatsorganen
Hoe ontstonden twee grote invloedssferen tijdens de tweede helft van de 20e eeuw?
• KO= bipolariteit → 2 invloedssferen: kapitalistisch <-> communistisch
→ rode leger vestigde communistische regimes in de ‘bevrijdde’ landen in O-EUR
→ ijzeren gordijn = mentale, fysieke en bewapende grens tussen de twee werelden
→ 1945-1948: Bulgarije, Roemenië, Hongarije, Polen, en Tsjechoslowakije (satellietstatan) +
USSR ➔ Oostblok
Burgers hadden hier nt voor gekozen
• 3de wereld behoorde nt tot een invloedssfeer vanwege non-alignment/ ongebondenheid toch
meeste landen pos. over com. → vaak werden Europese koloniën onafh. door hulp van
Sovjetsteun
• 1ste rivaliteit: eco en pol steun
→ State of the Union -> trumandocterine door president Truman 1947 = steun aan landen
tegen comm. expansie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cintiasaliba. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.