Samenvatting
Samenvatting aardrijkskunde juni examen 6de jaar
- Vak
- Aardrijkskunde
- Instelling
- VWO / Gymnasium
Theorie + afbeeldingen
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
4. Gesteentecyclus4.1. Mineralen vs. Gesteenten
• Bij inzoomen op gesteente zie je de mineralogische samenstelling → graniet en zand
opmerkelijk gelijkaardig opgebouwd uit individuele kristallen
Sterk uitgegroeide mineralen ( zichtbaar met blote oog)
• Moet voldoen aan 5 voorwaarden: 1. Vast materiaal
2. natuurlijk voorkomen (niet gemaakt door de mens)
3. anorganisch (v geologisch oorsprong, nt biologisch)
4. vaste chemische formule (homogeen)
5. specifieke atoomstuctuur (verschillend voor elk
mineraal, kristallijn)
• Enkele typische mineralen als bouwblokjes vb: zand→ kwarts en veldspaat
• Een gesteente zal afh. V zijn ontstaansgeschiedenis verschillende mineralen bouwblokjes
bevatten ( als afzonderlijke kristallen herkenbaar)
• Bouwblokjes zijn zeer oud omdat ze continu w gerecycleerd in de cyclus van gesteenten
• Mineraal & steen gn synoniemen
→ gesteente kunnen wel opgebouwd zijn uit organisch materiaal, mineralen nt
Vb: steenkool (plantaardig materiaal), krijt (microscopische kalkskeletjes) of kalksteen
(koralen)
• Gest: erg diverse samenstellingen en eigs. Wegens rijke ontstaansgeschiedenis → door
ontleding kan ontstaansgeschiedenis v landschappen en regio’s w gereconstrueerd
• Gest als bron v ‘geschiedenis‘ die ons terug brengt tot ontstaan vd aarde → geologische
tijdslijn
• 3 vormen van gesteente: 1) stollingsgesteente
2) sedimentair gesteente
3) metamorf gesteente
4.2. Magmatisch gesteente A
• Afhankelijk v hoe snel magmatische gesteentevorming gebeurt:
→ Diepte- of plutonisch gesteente: trage stolling, in vb: magmakamers
o Ganggesteente: stolling minder diep in de ondergrond, vaak langs barsten en gangen
tussen ander gesteente
→ Uitvloeiingsgesteente: snelle stolling aan het oppervlak, zij het onder water of in contact met
de lucht
• Aan MOR (1) (of hotstops): basalt
→ Uitvloeiing vloeibaar materiaal met snelle afkoeling
→ Vorming van ‘lavakussens’ als druppels die op het einde van een magma-kanaal aan het
oppervlak stollen
→ Nieuwe oceanische korst
• Als de stolling heel traag gebeurd (vb: komt vast te zitten onder dikker korst)→ basalt vormt
hexagonale patronen ➔ naast de samenstelling vh materiaal, spelen ook druk en T een rol
,• Aan subductiezones (2) : graniet
→ Oceanische korst samen met alle sedimenten die er op liggen, smelt in de diepte.
→ Het lichtere materiaal beweegt omhoog, verzamelt in magmakamers, stijgt langs breuken naar
het oppervlak toe.
→ Vorming van nieuwe continentale korst
• Chemische samenstelling van gestolde materiaal bepaald:
- samenstelling vh magmatisch gesteente
- zichtbare vorm van vulkanen & manier waarop ze uitbarsten
• Mafisch magma= minder silica (SiO2), donker materiaal, rijk aan Si, Al, Fe
• Felsisch magma = meer silica, lichter gekleurd materiaal rijk aan Si, Al, Ca, Na
, • Viscositeit v magma w bepaald door conc. Silica
→ mafisch magma: relatief ongevaarlijk geleidelijk uitstromen van lava aan het oppervlak &
uitbarsting valt beter te voorspellen
→ felsisch magma: vaker potentieel explosieve uitkomst wegens opstapelen van druk in de
ondergrond na verloop van tijd
• Grootste gevaren bij het uitspuwen van lava:
→ Een ‘pyroclastische stroom’ kan met een temperatuur van 1000°C en een snelheid tot
700km/h de vulkaan afdonderen. Deze vuile wolk bevat naast brokstukken en assen bovendien
giftige gassen en fijne glaspartikeltjes.
→ Wanneer in het gebied veel ijs/sneeuw/oppervlaktewater/neerslag/stoom voorhanden is,
kan de plotse uitbarsting leiden tot een ‘lahar’, vergelijkbaar met een modderstroom.
→ De giftige en onzichtbare gasuitstoot kan over een groot gebied leiden tot menselijke en
ecologische sterfte
• Voorbeelden nr stolling-omstandigheden:
4.3. Sedimentair gesteente
• Ontstaat door afzetting v partikels
• 3 soorten:
1) Detritisch- of gruisgesteente: partikels uit afbraakprocessen
van ander gesteente
2) Biogeen gesteente: afgestorven organisch materiaal
3) Chemisch gesteente: scheikundige neerslag
• Luchtcirculatie: zie video’s
• Hydrologische cyclus: zie video
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cintiasaliba. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 49497 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen