Inleiding
= eerste geëvalueerde verdediging tegen microben en dode cellen (= natuurlijke immuniteit)
2 immuunsystemen
o Aangeboren
o Aangepast
Cellen en moleculen verantwoordelijk voor aangeboren immuniteit maken aangeboren
immuunsysteem
Is eerste stap tegen infecties:
o Blokkeert micro invasies door epitheelbarrières
o Vernietigd microben
o Controleert en roeit infecties uit
Aangeboren immuunreactie is onmiddellijk, aangepaste immuunreactie
werkt via antigenen niet onmiddellijk
Aangeboren immuunreactie commandeert aangepaste immuunreactie
Ruimt dode cellen op en start reparatie van beschadigd weefsel
Algemene eigenschappen en specificiteit van aangeboren immuunreactie
2 grote types van reacties:
o Ontsteking:
Accumulatie en activatie van leukocyten en plasma proteïnen op plaats van
infectie of schade
Vernietigen van EC microben en dode cellen
o Antivirale verdediging:
Door ‘Natural Killer’ (NK) cellen
doden viralgeïnfecteerde cellen
Type I interferonen (cytokines)
blokkeren virale replicatie in cellen
Aangeboren reactie reageert altijd hetzelfde, aangepaste reageert steeds sterker en harder
vergeet elke reactie en reset, aangepaste past zich aan na elke reactie
Herkend bepaalde structuren gedeelde door microben en niet aanwezig in host cellen
elke component herkend andere bacteriën, virussen of fungi
Voorbeelden:
o Fagocyten hebben receptoren voor bacteriële endotoxines (LPS en PG) aanwezig in
bacterie cellen maar niet in host
o dsRNA afkomstig van virussen
o ongemyeliniseerde CG in microbacteriaal DNA
Pathogen-associated molecular pattern (PAMPs) = microbacteriale moleculen die
aangeboren immuunreactie uitlokken
Pattern recognition receptores = receptoren van aangeboren immuuncellen dat gedeelde
structuren herkennen
Aangeboren immuunreactie herkent structuren op microbacterïen nodig voor overleven en
infecteren
kunnen niet muteren en aanpassen voor aangeboren te ontwijken
moeten deze structeren expressen anders geen effect
Kunnen wel muteren voor ontwijken aangepaste immuunreactie (ander antigen produceren)
Damaged-associated moleculair patterns (DAMPs) = moleuclen vrijgelaten door beschadigde
hostcellen
aangeboren immuunsysteem herkenen deze moleculen ook
Herkenen van deze stoffen zorgt voor verwijderen dode cellen en activatie van reparatie
Receptoren op immuuncellen gecodeerd door geërfde genen, identiek in alle cellen
elke type cel (bv. Macrofagen) heeft identieke receptoren, door identieke genen
↔ antigen receptoren van aangepast immuunsysteem -> allemaal uniek
somatische herschikking van genen tijdens lymfocyte ontwikkeling -> unieke receptoren in
elke kloon T en B lymfocyten
100 typen aangeboren receptoren herkennen 1000 PAMPs en DAMPs
, 2 soorten receptoren in aangepaste:
o Immunoglobuline (Ig)
o T cell receptoren (TCR)
door grote diversiteit in beide, herkennen van miljoenen antigenen
Aangeboren reageert niet op host:
o Receptoren geëvalueerd voor enkel microbacteriële structuren te herkennen
o Sommige receptoren stoffen herkennen (zoals nucleïnezuren) dat aanwezig zijn in
normale cellen -> receptoren zitten in compartiment waar deze stoffen niet komen
o Normale cellen expressen regulatory moleculen die aangeboren immuunreactie
weerhoud
Aangepast immuunsysteem ook onderscheiden tussen zelf en niet zelf
Aangeboren immuunsysteem serie van reacties in fases:
o Op plaats van binnenkomen van microben (Eerste verdediging)
Epitheelcellen die barrière vormen
Antimicrobacteriële moleculen en lymfocyten activeren
o In weefsel:
Dode cellen en microben door epitheel gedetecteerd door macrofagen,
dendriet cellen en mastcellen
Cellen secreteren cytokines ontsteking
Fagocyten vernietigen microben en dode cellen
o In bloed:
Plasma proteïnen vernietigen microben
o Virale infecties:
Productie interferonen inhiberen infectie van andere cellen
NK cellen doden geïnfecteerde cellen
Cellulaire receptoren voor microben en beschadigde cellen
Receptoren zitten:
o Celmembraan: detecteren EC microben
o Vesikels (endosomen): microbacteriële producten in
o Cytosol: sensoren voor cytoplasmatische microben
Toll-Like receptoren (TLR):
o Verschillende TLRs specifiek voor bepaalde microben
o Op celmembraan EC microben
Herkennen bacteriële proteïnen, lipiden en
polysachariden (aanwezig in celwanden)
o In endosomen: herkennen nucleïnezuren
microben opgegeten en nucleïnezuren vrijgelaten
o Activatie receptor genexpressie (door NF-kB) van
cytokines, endotheeladherens moleculen en interferon
regulatory factors (IRFs) -> type I interferon (IFN)
NOD-Like receptor (NLR) en inflammasome:
o In cytoplasma
o NOD-1 en NOD-2 herkennen bacterïele
peptidoglycanen activeren NF-kB
o NLRP-3 = subunit van inflammasome
vormt complex met adapter en caspase caspase
Andere cellulaire receptoren van aangeboren immuniteit:
o RIG-like receptor (RLR):
In cytosol
Herkent viraal RNA
Zorgt voor productie IFN
o Cytolische DNA sensor (CDSs):
In cytosol
Herkent viraal DNA
Zorgt voor productie IFN
, o Lectine receptor (carbohydraat-herkennend):
Op plasmembraan
Fungi glycanen
Fagocytose van fungi en bacteriën en ontsteking bij deze pathogenen
Componenten van aangeboren immuniteit
Bevat:
Epitheelcellen
Sentinel cellen in weefsel (macrofagen, dendriet cellen, mastcellen…)
Aangeboren lymfoïde cellen (+ NK cellen)
Plasmaproteïnen
A. Epitheelbarrière
Tussen omgeving en lichaam:
o Huid
o GI tract
o Urogenitale tract
allen omlijnt door epitheelcellen
Mechanische barrière tight junctions
Keratine op huid en mucus secreet door mucosle epitheelcellen microben geen contact of
infecteren van epitheel
= fysieke barrière
Produceren ook peptide antibiotica (= defensins en cathelicidins)
= chemische barrière
Bevatten ook intraepitheel T lymfocyten (ϒδ T cellen) met antigen receptoren (limiterende
diversiteit)
B. Fagocyten: neutrofielen en monocyten/macrofagen
= Bloedcellen gerekruteerd naar plaats van infectie en herkennen en verteren microben door IC
vernietigen
Neutrofielen (polymorfonucleaire leukocyten, PMNs):
o Meest voorkomende leukocyt (4000-10,000/µl)
o Als reactie op infectie productie in beenmerg stijgen tot 20,000
o Productie gestimuleerd door cytokines = kolonie-stimulerende factoren (CSFs)
gesecreteert door vele cellen als reactie op infectie
werken in op hematopoitische stamcellen
stimuleren proliferatie en maturatie van neutrofielen precursoren
o Eerste celtype die reageert op infectie oorzaak acute ontsteking
o Fagocyteren (opnemen) en vernietigen/verteren microben in weefsel en bloedbaan
o Hebben receptoren voor antilichamen die op microben zitten
o Ook gerekruteerd bij celschade opruimen celafval
o Korte levensduur geen lange verdediging
Monocyten:
o Minder aanwezig (500-1000/µl)
o Ook opnemen en verteren van microben in bloed en weefsel
o Bij ontsteking monocyten in weefsel worden macrofagen
lange levensduur
o Mononucleair fagocyte systeem = 2 fasen van eenzelfde cel, de monocyt (bloed) en
macrofaag (weefsel)
o Macrofagen in hersenen, lever en longen niet van circulerende monocyten maar van
dooierzak in embryo of van foetale lever
o Alle monocyten of macrofagen afkomstig van Hematopoitische stamcellen
Macrofagen:
o Functie:
Produceren cytokinen dat Induceren en reguleren ontstekingen
Opnemen en verteren van microben
Opruimen dood weefsel en initiëren van reparatie
, o Bevatten TLRs en NLRs
herkennen producten van microben en beschadigde cellen
o Mannose en scavenger receptoren (op celmembraan)
microben binden direct en activeert fagocytose
o Reageren op meerdere cytokinen
o 2 Pathways die macrofagen activeren:
Klassieke macrofaag activatie (M1)
door TLRs en cytokinen (IFN-ϒ)
vernietigen microben en activeren ontsteking
Alternatieve macrofaag activatie (M2)
Bij weinig TLRs en door cytokinen (IL-4 en IL-13)
weefselreparatie en terminatie ontsteking
C. Dendriet cellen
Reageren op microben door cytokinen te produceren met 2 functies:
o Initiëren van ontsteking
o Stimuleren aanpassend immuunreactie
Aanvoelen van microben en interageren met T lymfocyten belangrijke brug tussen
aangeboren en aanpassend immuniteit
D. Mastcellen
Afkomstig van beenmerg
Bevat veel cytoplasmatische granules
Geactiveerd door TLRs of speciaal antilichaam mechanisme
Granules bevatten:
o Histamine (vasoactive amines)
vaatverwijding en verhoogd capillaire doorlaatbaarheid
o Proteolytische enzymen
vernietigen van bacteriën of inactieve microbacteriële toxines
Synthiseren en secreren lipide mediatoren en cytokinen
stimuleren ontsteking
Verdedigen tegen pathogenen en oorzaak voor allergiereacties
E. Aangeboren Lymfoïde cellen (ILCs)
Produceren cytokinen en functies gelijk T lymfocyten (geen T cell antigen receptoren, TCRs)
3 grote groepen op basis van secreren cytokinen:
o Th1 (NK cellen)
o Th2
o Th17
Vroege reactie in verdediging en gidsen T cel reactie
F. Natural killer cellen
Herkennen geïnfecteerde cellen & vernietigen deze cellen
Secreren macrofaag activerende cytokinen IFN-ϒ
10% van lymfocyten in bloed
Bevatten veel cytoplasmatische granules en unieke opp. Proteïnen
In contact met geïnfecteerde cel -> inhoud granules eruit gooien
granule proteïnen in cel en activeren enzymen die zorgen voor apoptose
Zelfde mechanisme als cytotoxische T lymfocyten (CTLs)
Secreren van cytokine interferon-ϒ (IFN- ϒ)
stimuleren macrofagen mciroben te doden door fagocytose
NK activerende cytokinen (van dendriet en mastcellen):
o Interleukin-15 (IL-15) ontwikkeling en maturing van NK cellen
o Type I interferon (I IFNs) versterkt killerfunctie van NK
o Interleukin-12 (IL-12) versterkt killerfunctie van NK
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper slageneerstezit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.