INLEIDING TOT DE FINANCIËLE
VERSLAGGEVING
PROF. DR. D’HAENS PATRICK
Handboek: inleiding tot de financiële verslaggeving, P. D’HAENS, 2021. – WEDUC
,DOELSTELLINGEN
1. Basis boekhouden: principes, balans, winst- en verliesrekening, jaarrekening, journaalposten
2. Analyse van een jaarrekening: hoe?
EXAMEN
Theorie = 30%
Ratio’s = 25%
Journaalposten = 45%
AlephQ, gesloten boek, schriftelijk, geen multiple choice maar open vragen.
Verplichte evaluatietoets op 2/12/2021 op punten die al tellen voor examen.
1 INLEIDING
1.1 GESCHIEDENIS VAN HET BOEKHOUDEN
Kunst van het schrijven, geld, Arabische getallen, perkament
Enkel boekhouden = kasboekhouding
o Wat gaat er binnen, wat gaat er buiten.
o Kan je heel goed mee frauderen
Dubbel boekhouden (1494) = alles wordt 2x geboekt.
o Sinds 1494 over hele wereld gebruikt en nooit aangepast goed systeem
o Grootboek: oorspronkelijk een groot boek waarin alles wordt genoteerd dat in de
onderneming plaatsvindt per soort bericht (=categorie).
Bv.: alle aankoop zaken bij elkaar, alle huuruitgaves bij elkaar, …
o Dagboek: per dag noteren wat er gebeurd. Chronologisch noteren
nadeel: fout bij dubbel boekhouden komt er altijd uit.
Nauwe samenhang tussen economische ontwikkeling en ontwikkeling van boekhouden
Industriële Revolutie belangrijke rol
o Kostprijs = belangrijk gegeven. Hoe meer je daarover weet, hoe meer winst je kan maken.
o Budget: kosten maken is geen probleem, winst maken is moeilijker
Bv.: als je tegen iemand zegt: hier is €1.000 die je mag uitgeven is dat voor vele geen
probleem. Als je anderzijds zegt je moet deze maand €1.000 winst maken, dat is
moeilijker.
o Externe rapportering (jaarrekening) = heel belangrijk !
Jaarrekening zijn cijfers van het boekjaar
Jaarverslag is de jaarrekening in woorden (makkelijker voor mensen die cijfers niet
kunnen lezen). Jaarverslag moet exact overeenkomen met de jaarrekening. Je mag
geen problemen onder tafel schuiven. Wordt soms wel gedaan aangezien jaarverslag
door bedrijf zelf opgesteld wordt.
o Managers: hebben vaak toegang tot dashboard dat een aantal belangrijke gegevens uit de
boekhouding weergeeft die van belang zijn voor hun functie.
Bv.: productiemanager: Hoeveel al geproduceerd, hoeveel nog te produceren, …
Schoendoosboekhouding = boekhouding vooral voor de kleine zelfstandige. Deze trekt zich zelf niks aan van
boekhouding en steekt alles in schoendoos. Om de 3 maanden komt de boekhouder langs om boekhouding te
doen.
2021-2022 Inleiding tot de Financiële Verslaggeving 2
,1.2 BOEKHOUDEN, BOEKHOUDING EN ACCOUNTANCY
Boekhouden: stelselmatig en cijfermatig aantekenen van alle verrichtingen van financiële aard in een
organisatie = techniek.
o Stelselmatig: je moet dat bijhouden, doe je niet zomaar wanneer je goesting hebt.
o Cijfermatig: het zijn cijfers
o Verrichtingen: alle verrichtingen die gedaan worden in de onderneming worden genoteerd.
o Financiële aard: alles wordt in geld uitgedrukt. Bv.: kennis van mensen is in vele bedrijven ook
heel belangrijk, maar kan je niet uitdrukken in boekhouding.
o Organisatie: het is een organisatie (bv.: school, ziekenhuis, bedrijf, …)
Boekhouding:
o Technisch apparaat bestaande uit mensen en hulpmiddelen
o Enkel verrichtingen die financieel uitgedrukt worden
o Zelfstandige entiteiten: boekhouding wordt gevoerd per entiteit.
Bv.: wanneer je 3 verschillende entiteiten hebt die in hetzelfde gebouw werken en
alle 3 balpennen maken dan ga je 3 verschillende boekhoudingen voeren
Bv.: wanneer je 1 entiteit hebt dat zowel balpennen maakt als cement maakt dan ga
je 1 boekhouding voeren want het is 1 entiteit. (binnen die 1 boekhouding kan je dan
wel een onderscheid maken)
ACCOUNTANCY
Accountancy:
o ≠ boekhouden, accountancy = hoger boekhouden
o Organiseren, controleren, beoordelen en aanpassen van boekhouding
o Formaliseren van interne en externe financiële rapportering
o Standaardisatie / wettelijk vastgelegd
Financial accounting:
o Externe verslaggeving
o Opstellen correcte jaarrekening
o Gegevens uit het verleden
o Niet gedetailleerd
o Neerleggen bij de Balanscentrale (=publiek: iedereen kan daar beroep doen op
documentatie)
Management accounting = beleidsboekhouden
o Interne beleidsbeslissingen
o Zowel historisch als toekomstgericht
o Zeer gedetailleerd
o Cost accounting, analytisch boekhouden, budgettering, interne controle
International accounting
2021-2022 Inleiding tot de Financiële Verslaggeving 3
, 1.3 ERKEND BOEKHOUDER, ACCOUNTANT, BEDRIJFSREVISOR
Erkend boekhouder (BIBF)
o Organiseren boekhouding
o Houden boeken
o Opstellen jaarrekening
Accountant (IAB): intern/extern
o Organiseert de boekhouding
o Aantal controles
Bedrijfsrevisor (IBR)
o Uitvoeren van wettelijke controles
o Waarmerken jaarrekening
o Commissaris
Erkend fiscalist / belastingconsulent
Begin 2019: Fusie tussen BIBF en IAB ITAA (Institute for Tax Advisors and Accountants)
Nieuwe titels:
o Gecertificeerd accountant
o Gecertificeerd belastingadviseur
o Accountant
o Fiscaal accountant
Men kiest niet meer vooraf wat men wil gaan doen als beroep. Achteraf na de stage en het
bekwaamheidsexamen kiest men wat men wil doen mits het behalen van de vereiste attesten.
1.4 GEBRUIKERS VAN BOEKHOUDINFORMATIE
EXTERNE GEBRUIKERS
Aandeelhouders (shareholders): onderneming is met hun geld aan het werken. Zij hebben recht om te
weten wat ermee gebeurt en hoe de onderneming ervoor staat.
Kredietverstrekkers
o Bv.: banken, leveranciers. Leveranciers
o Leveranciers zijn de grootste kredietverstrekkers: ze hebben bv deze ochtend groenten
geleverd aan Colruyt, maar worden pas eind december betaald voor de groenten die ze deze
ochtend geleverd hebben. Uiteindelijk is Colruyt aan het werken met geld van de groenten
leverancier.
o Als leverancier is het dus belangrijk dat je goed in de gaten houdt wat het bedrijf doet zodat
je zeker wel betaald wordt.
Werknemers: vakbond heeft wettelijk recht alle mogelijke vragen te stellen over de boekhouding.
o Bv.: Werknemers vragen om opslag, maar baas zegt dat gaat niet want zijn moeilijke tijden.
Vakbond kan dan in boekhouding nakijken of het wel effectief moeilijke tijden zijn voor het
bedrijf en dus opslag niet mogelijk is of dat de baas hierover foute informatie geeft en
bijvoorbeeld zelf onlangs een chique nieuwe sportwagen gekocht heeft.
Overheid: jaarrekening is belangrijk voor overheid om te weten of bedrijven het goed doen of niet.
o Fiscale controles en BTW controles : fiscus moet ook inkomsten hebben, daarom gaan ze
aangiftes controleren.
Rechtbank: Voor bedrijven die discussies hebben voor de rechtbank moet de rechtbank in staat zijn de
toestand van het bedrijf na te gaan om te kijken of gevraagde juridische eisen of weerleggingen wel
juist zijn.
2021-2022 Inleiding tot de Financiële Verslaggeving 4