Samenvatting
Samenvatting ID - theorie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting met eigen notities van theorie ID
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
TH 1 - Introductieles,TH 2 - Breast cancer and lymfe oedeem
Borstkanker
Borstkanker is by far de meest belangrijke oorzaak van upper limb lymfe oedeem -> tgv chirurgie/ radiotherapie/ …
(tgv de behandelingsvormen).
Hoge prevalentie en incidentie -> maar ook hoge survival rat (= % of survivors op LT) -> Hierdoor toename van
belang voor QoL zodat op LT geen (comorbiditeiten) tevoorschijn komen
Hogere mortaliteit bij mannen (want veel vaker pas in een later / meer gevorderd stadium ontdekt)
= deterioration van cellen tot maligne cellen ipv normaal proces van groei -> celdeling -> afsterven
Slechtere prognose wnr meer agressief en meer afwijking (minder gelijkend op) de normale borstcellen
Voorwaarden:
• Maligne cells
• Affect normaal weefsel
• Secundaire metastase mogelijk
Ductale kanker = abnormale celvorming in de melkbanen
Lobulare kanker = abnormale celvorming thv de melk klieren
Invasief = breekt in ander weefsel door / metastaseert
Carcinoma in situ = mogelijke precursor voor metastasen (uitzaaiingen nog mogelijk)
Metastases = verspreiding van kankercellen door de bloedcirculatie of het lymfesysteem -> groeien en bloeien elders
in het lichaam (lymfeknopen, longen, lever, hersenen en botten meest frequent)
Risicofactoren
1. Hormonaal (oestrogeen, progesteron, estradiol) -> aandoeningen waarbij de mammary gland gestimuleerd
worden op een andere leeftijd dan gemiddeld
• Menarche < 12 jaar
• Late zwangerschap > 35 jaar
• Geen of kortstondige borstvoeding
• Late menopauze > 55 jaar
• Nullipariteit
Ook exogeen zoals de pil of hormoon substitutie therapie kunnen gevolgen hebben -> geen consensus
2. Omgevingsfactoren
• Excessief alcohol gebruik
• Meer vetrijk en minder vezelrijk dieet
• Frequente radiation exposure
• Weinig fysieke activiteit
• Hoog BMI = meer adipeus weefsel waardoor meer oestrogeen opgeslagen
Mammografie = vorm van RX dus radiation daarom pas vanaf een bepaalde leeftijd ( jaar)
3. Persoonlijke factoren
• Gender: V > M
• Leeftijd > 50 jaar
• Erfelijkheid -> genmutaties hebben belangrijke invloed op risico
o Vaak op jongere leeftijd, bilateraal
o Meerdere pt’n in de familie
o Verhoogt voorkomen ovarian en cervical cancer
o Gaan niet perse borstkanker krijgen
,Over een reeks andere risicofactoren zoals roken, deo, het dragen van een bh, pollutie en nachtwerk bestaat geen
consensus in de literatuur.
Diagnose
1. Self-examination
Bij vrouwen idealiter 1 week na de menstruatie want minst gevoelig dan.
Wanneer 1 of meer van volgende symptomen aanwezig is zou een dokter moeten worden geconsulteerd:
• Zwelling, verharding of het voelen van een lump
• Huid- of nipple retraction
• Zwelling of lump in de oksel
• Verandering van de nipple: scaling, verharden, discharge van bloed of ander vocht
• Roodheid van de borst
Belangrijk op te merken is dat PIJN vaak GEEN symptoom is van borstkanker.
2. Mammografie
Gebruikt voor zowel screening als diagnose want kan lesions detecteren die te klein zijn om te voelen. Deze is
moeilijkere te interpreteren bij jongere patiënten.
3. Ultrasound is de perfecte methode om cysten te onderscheiden van tumoren
4. Biopsie
Wordt uitgevoerd bij verdachte bevindingen in vorige testen -> fine needle aspiration biopsy, corde needle biopsy
(local anesthetic) of surgical (open) biopsy (local or general anesthetic).
Hierbij wordt het weefsel cytologisch getest voor malignacy.
TNM staging systeem -> geeft een code aan het stadium van kanker (zie PPT voor meer gedetaileerde beschrijving)
T0 - 4 size van de primaire tumor en invasiviteit
N0 - 3 lymphnodes mee aangedaan
M0 - 1 metastases aanwezig
Behandeling
Gebeurt heel vaak adhv gecombineerde therapieën.
1. Chirurgie van borst en axiale regio
Halsted wordt niet meer uitgevoerd -> borst, mm pectoralis major en munor, lymphenodes en huid weggenomen ->
groot risico op oedeem
Patey-procedure = radical mastectomy waarbij alle borstweefsel, nipple en pectoralis minor worden weggehaald.
Madden procedure = behouden van de borstspieren
Breast conserving surgery wordt momenteel het vaakst uitgevoerd (70- 80 % vd patienten)
Lumptectomy = weghalen van de tumor met een beetje omliggend gezond weefsel
Wide local excision = like a lumpectomy maar met meer omliggend gezond weefsel
Partial mastectomy = het verwijderen van een deel van de borst, meesstal in een wedge vorm
, Deze geven esthetisch veel betere resultaten (vnl lateraal bovenaan), maar toch bepaald door locatie en borst/
tumor grootte.
Het is ook belangrijk om de axilla te behandeling vanwege de lymfeknopen
Sentinel lymphe node biopsy -> eerste lympfeknoop dat vocht opneemt van de oppervlakte rond de rand van
de tumor wordt weggehaald
Indien vorige biopsie positief blijkt -> Axillary lymph node dissection -> invasieve methode waardoor risico op
oedeem -> 3 levels waar probleem zich kan bevinden (dus verschillende regio's die kunnen worden
weggehaald)
Axillary reverse mapping (ARM) -> minder invasieve methode -> imaging techniek voor tijdens de operatie die
risico op lymfe oedeem verminder door de upper extremity en breast pathways meer te scheiden (->
lymphofluoroscopy)
Complicaties
• Seroma = fluid accumulatie in axilla van de operatie
• Verminderde kracht en verminderde mobiliteit
• Lymfeoedeem
• Pijn en sensorische verstoring (ontsteking, phantom pain)
2. Radiation therapie
Lokale beschadiging van de kankercellen om vermenigvuldiging te stoppen
Pre-operatief om de tumor te reduceren
Post-operatief om overblijvende cellen te doden -> Adjuvant = post-operatieve remaining cells doden
Palliatief ook mogelijk
External beam radiation therapie Brachytherapy
= via device buiten het lichaam met x-ray bestraling = interne versie, wordt tijdens de operatie in het
borstweefsel geplaatst.
Korte termijn complicaties Lange termijn complicaties
skin problems (burns) lymphedema
swallowing problems (! Oesophagus) heart problems
shortened muscles (m pectoralis) respiratory problems
fatigue + anxiety and depression
3. Systemische therapie
a. Chemotherapie = systematische therapie voor oraal of intraveneus gebruik, destroys cancer cells
Korte termijn complicaties Lange termijn complicaties
nausea weight gain - fluid retention
hair loss heart problems
decreased production of blood cells memory loss
myalgia fatigue
nerve problems
watery eyes / nail toxicity
fatigue
anxiety and depression
b. Hormonale therapie = systematische therapie voor alleen hormoon-receptor positive kankers
tamoxifen: vrouwelijke hormonen kunnen niet binden
aromatose inhibitors = preventie van oestrogeen (vnl in vetweefsel) productie
inhiberende therapie eerder itt hormoonsubstitutie therapie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaaktNiZoveelUit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen