Een complete samenvatting en lesstofoverzicht van zowel de hoorcolleges als de behandelde teksten, van het vak Onderzoeksproject / Theorie uit de master Interieurarchitectuur aan de UA, gegeven door Inge Somers in het jaar 2021/2022.
INLEIDING
1.1 Wat is theorie?
- ‘Een manier om de wereld om ons heen te begrijpen.’ Theorie leidt tot het willen bereiken van
Een verklaring waarom bepaalde fenomenen zijn zoals meesterschap: je hoopt dat het lezen van
ze zijn. theoretische geschriften je de concepten zal
aanreiken om de fenomenen die je interesseren te
- ‘Het in vraag stellen van erkende resultaten en de organiseren en berijpen. Maar theorie maakt
vooronderstellingen waarop deze gebaseerd zijn’ meesterschap onmogelijk, niet alleen omdat er steeds
waardoor je het nooit volledig zal weten/begrijpen. meer is om te weten, maar (meer specifiek en
pijnlijker om vast te stellen) omdat theorie op zichzelf
Verschillende termen: het in vraag stellen is van erkende resultaten en de
- Een paradigma vooronderstellingen waarop deze gebaseerd zijn.
– Jonathan Culler
- Een theorie
- Een conceptueel raamwerk / theoretisch model
- Een typologie / taxonomie / classificatiesysteem
Een paradigma
= een samenstelling van concepten, waarden, percepties en praktijken die gedeeld worden door een
gemeenschap. Het vormt een bepaalde kijk op de realiteit die aan de basis ligt van de manier waarop deze
gemeenschap zich organiseert.
= een heersend denkbeeld: ze geven het dominante denkkader aan binnen bepaalde wetenschapsdomeinen.
voorbeelden: de superioriteit van de Westerse blanke man; groei betekent vooruitgang.
Geïntroduceerd door Thomas Kuhn:
Kuhns paradigmatheorie, een paradigma bestaat uit:
- De vakwetenschappelijke theorieën van een discipline
in deze theorieën worden de grondbegrippen en het raamwerk waarin de discipline werkt, vastgelegd.
- De filosofische vooronderstellingen
algemene stellingen die (onbewust) in veel disciplines gehanteerd worden. Bv. de causale verklaring.
- Waarden
Welke waarden worden in acht genomen om de wetenschappelijkheid van onderzoek te garanderen. Bv. eerlijkheid
omtrent feiten.
- Exemplarische voorbeelden (canon)
dit is praktisch van aard: welke toonaangevende praktijkvoorbeelden nemen we uit de praktijk.
Kuhn onderscheidt 3 fasen in de evolutie van een discipline:
1. De preparadigmatische periode
wetenschappers zonder wetenschap, er is geen consensus over fundamentele uitgangspunten
1
, Inge Somers Master Interieurarchitectuur Universiteit Antwerpen Manon Schuil
2. De paradigmatische periode
periode van de ‘normal science’, er is consensus over het paradigma en het heeft een institutioneel
karakter.
3. De periode van paradigmatische omwenteling:
een bevraging van de discipline, er komt revolutionaire wetenschap. Het begint met een kleine groep die
bevraagd; op een gegeven moment is het heersende paradigma niet meer bestand tegen de anomalieën
en dan wordt het een centraal vraagstuk.
Theorie
= een geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in onderling samenhang worden beschreven. In
de wetenschap is een theorie vaak een getoetst model ter verklaring van waarnemingen van de werkelijkheid.
= een reeks van beweringen, die uitgangspunten verschaffen tot de analyse of verklaring van een bepaald
onderwerp
= onderdeel van een paradigma.
Theorie verschilt van geschiedenis in:
geschiedenis beschrijft het verleden, de feiten, zonder een expliciete positie in te nemen. Theorie stelt alternatieve
oplossingen voor of biedt nieuwe inzichten om onderwerpen te benaderen.
Theorie verschilt van kritiek in:
kritiek beoordeelt en interpreteert bestaande fenomenen op basis van de normen en waarden van de criticus.
Theorie bespreekt fenomenen op basis van doorgedreven observatie en analyse van de realiteit.
Tot stand koming van theorie: op basis van een wetenschappelijke onderzoeksmethode;
1. Het waarnemen van een gebeurtenis en verzamelen van feiten
2. Het bedenken wat er precies gebeurde en wat de oorzaak ervan kan zijn; de hypothese
3. Het toetsen van de hypothese door middel van experiment
4. Kijken of resultaten van het experiment hetzelfde zijn als de hypothese. Klopt het, dan is de hypothese
een theorie geworden. Klopt het niet, dan moet de hypothese aangepast en opnieuw getoetst worden.
Conceptueel raamwerk / theoretisch model
= een toelichting waardoor je de verschillende verbanden ziet tussen de verschillende aspecten van een
onderzoek.
= een visualisatie van een theorie – een aanzet tot het vormen van een theorie
Typologie (conceptueel) / taxonomie (empirisch) / classificatie
Typologie = een algemene onderverdeling van een groep personen, beschrijvingen, objecten op basis van enkele
gemeenschappelijke kenmerken.
Taxonomie = het indelen van individuen of objecten in groepen met een hiërarchische ordening.
Verschillende intenties van theorie tegenover een onderwerp
1. Prescriptieve theorie - hoe iets hoort te zijn
2. Proscriptieve theorie – hoe iets niet hoort te zijn
3. Kritische theorie – deze evolueert; de intentie is verandering te stimuleren
Algemene kenmerken van theorievorming
1. Het is een ongoing process
het is een nooit beëindigde inspanning; een iteratief proces. Telkens meer verfijnen, opnieuw bevestigen,
aanpassen ed.
2. Het is deel van culturele productie;
De ontwikkeling van een theorie is een culturele productie en dus contextueel.
3. Het is sterk interdisciplinair
sinds het postmodernisme, omdat:
1. De theorieën zijn steeds complexer
2. De disciplines zelf worden steeds specifieker
1.2 Wat is het belang van theorie?
Zonder theorie is er geen academische discipline.
Karakteristieken van een academische discipline
Academische discipline = een technische term voor het organiseren van leerprocessen en de systematische
productie van nieuwe kennis
1. Een onderwerp wat onderzocht wordt. – a particular object
2. Het ontwikkelen van specialistische en specifieke kennis - a body of accumulated specialst knowledge
3. Theorieën en concepten
4. Specifieke terminologie of technische taal
5. Specifieke onderzoeksmethodes
6. Een institutionele omkadering; een opleiding. Maar ook tijdschriften en congressen.
Het verschil tussen wetenschap en ambacht
Het onderscheidt tussen wetenschap en ambacht is de systematisch denken georganiseerd in een theorie.
Ambacht is doen; en experimenteren. Theorie geeft ons kaders om onze observaties te organiseren en in vraagt
te stellen wat we zien en doen.
Generieke kennis
Theorie maakt het mogelijk om informatie beschikbaar te maken voor anderen in andere plaatsen en tijden.
Probleem theorievorming binnen de ontwerpdiscipline
Ontwerpdisciplines waren lang beschouwd als deel van de kunsten en niet als academisch.
Ontwerpers zien vaak hun praktijk als onderzoek, wat maar deels waar is. Er was een gebrek van algemene
ontwerpkennis.
Samenvatting:
- De wereld is complex
- Er is meestal weinig tijd en middelen om bij elk wederkerend probleem opnieuw onderzoek te doen
- Nood aan generieke kennis
- Nood aan een transformatie van het ontwerpproces van een ambacht praktijk naar ontwerpwetenschap
1.3 Interieurtheorie
Interieurontwerp was lang niet beschouwd al een academische discipline omdat het theoretisch fundament miste.
→ James Stewart Pelshek schrijft boekje: A philosophy of interior design
→ conferentie in Schotland van het Interiors Forum; ‘thinking inside the box’. Er is veel werk nodig om ons op
kaart te krijgen.
Daarna veel bijdrages van theoretische beschouwingen over interieurarchitectuur.
Antologie: sleutelteksten verzameling over theorie van interieurarchitecten, maar ook andere soort schrijvers.
1.4 Theoretisch framework interieur
We moeten eerst inzicht krijgen in wat het interieur is;
het definiëren. En daarna zien welke theorie bij welk I think the academic question is going to be first of all:
perspectief van het interieur hoort. what is the interior? And that is maybe not really bashed
out yet. And then, I think, we can get to the theoretical
Alle definities van interieur en de discipline zijn onder te work that applies to it.
verdelen in vijf categorieën: …
I think that there are a lot of areas to explore and there
1. De persoonlijke ruimte is a lot of defining yet to do, in terms of how small and
2. De bestaande ruimte how extensive it could be..
3. De gedeelde ruimte - Mark Pimlott
4. De sensoriele ruimte
5. De fluïde ruimte
Deze vijf ruimtes zijn uitgetekend op een diagram:
Horizontaal: benadering vanuit het menselijke naar het materiele, of van het materiele kijken naar de invloed op
de mens
Verticaal: zeer abstracte theoretische benaderingen naar zeer praktische en concrete benaderingen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Maanschuil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
