Samenvatting
Samenvatting Gender en Diversiteit
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Uitgebreide samenvatting van de lessen, eigen notities en ppt. Ik had 15/20 voor dit vak adhv deze samenvatting.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
In winkelwagen2 beoordelingen
Door: juliegoderis1 • 1 jaar geleden
Goede samenvatting, maar sommige thema's komen niet overeen met die in 2022-2023
Door: emma_dullaert • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Gender en Diversiteit 2020 - 2021Gender en Diversiteit
Les 1: Gendertheorieën
1. Van waar komt ‘gender’?
- Engelstalig woord, in Nederlands: sekseverschil, seksueel verschil, seksuele differentie – niet te
vertalen
- Vaak gebruikt om verschil met ‘sekse’ weer te geven
- ‘Ontsnapt’ aan zogenaamd ‘natuurlijkheid’ van geslachtsverschillen, als zogenaamd ‘neutrale
variabele’ in onderzoek zoals leeftijd of opleiding
- Geslacht is eerder een gegeven terwijl gender meer gekleurd is, gecreëerd is en een proces is dat
te maken heeft met macht in alle feministische theorievorming
- Maar sekse verwees nooit naar biologische geslacht alleen (Simone de Beauvoir: de tweede sekse:
‘one is not born a woman, one becomes one’).
- Gender is een sociaal en culturele constructie.
1.1. Joan Scott: gender: a useful caregory of historical analysis (1986)
Tekst Meyerowitz (2008): 2 delen:
Deel 1: impact van het werk van Scott op historisch geschiedschrijving
Uitgangspunt: oproep om de taal van gender te gaan analyseren en observeren hoe dat zogenaamde
vaststaande sekseverschillen als een fundamenteel iets verschijnen in geschiedschrijving en hoe we
dat kunnen deconstrueren (invloed poststructuralisme, Derrida ‘deconstructie’, Foucault ‘macht’).
Scott zei dat we gefaald zijn omdat we de taal van gender niet goed observeerden. In 1999 keert Scott
op haar stappen terug. Gender = vrouwen? Is gender een sekse geworden? Dat stelde Scott heel erg
teleur. In 2013 blikt ze terug op het concept en hoe zij het had bedoelt te introduceren en hoe het een
andere weg is opgegaan (= kritische beschouwing over ‘uses and abuses of the concept of gender’).
Deel 2 hoe gender als concept is ontstaan en zich beginnen ontwikkelen is
Scott = historiografisch momentum
Gender bestond al langer in de grammatica. Maar door gender te gaan gebruiken als verwijzing naar
iets cultureel, kwam er een vernieuwende wind en dat past in het denken van de 20e eeuw.
Begin 20e eeuw ging men kritischer reflecteren over het biologisch determinisme (ras, sekse, etniciteit,
seksualiteit, mentale stoornis,...) vb. idee vrouwen zijn dommer want hersenen zijn kleiner.
Midden 20e eeuw: John Money, Joan Hampson & John Hampson-John Hopkins University brachten
gender binnen in wetenschappelijke literatuur.
1
,Gender en Diversiteit 2020 - 2021
1.2. Oorsprong van het concept gender? John Money (1921-2006)
Er gebeurde onderzoek naar intersekse personen (= personen die op het biologisch niveau kenmerken
van beide geslachten vertonen). En ze introduceerden gender, genderrol en oriëntatie toen al.
Kinderen leren gender zoals ze taal leren, het biologisch geslacht determineert niet iemands genderrol
en oriëntatie. Kind als tabula rasa. Dat was het idee. Alles kan gevormd en geconstrueerd worden.
‘The term gender role is used to signify all those things that a person says or does to disclose himself or
herself as having the status of boy or man, girl or woman, respectively. It includes, but is not restricted
to, sexuality in the sense of eroticism’
- Voorbeeld 1: We leren gender elkaar en ze keken hoe snel kinderen werden gegenderd, ze hebben
dezelfde baby de ene keer gekleed als jongen en andere keer als meisje, en ze brachten mensen
in de ruimte om met het kind te spelen. Afhankelijk van welke kleren: toon tegen het kind, welk
speelgoed, … worden gekleurd door gender van het kind.
- Voorbeeld 2: John-Joan case (Bruce-Brenda-David): kind dat besnijdenis moest ondergaan verliest
zijn penis. Volgens John kon het kind opgevoed worden als meisje en zou het kind nooit iets
ondervinden. Bleek dat het kind jarenlang moeilijkheden had met zijn identiteit tot het zelfmoord
pleegde. Deze case wordt vaak aangehaald als het kind dat niet kon ontsnappen aan zijn biologie.
1.3. Robert Stoller
- 1962: eerste “Gender Identity Research Clinic” in navolging van Jon Money
- 1968: boek: eerste boek met gender in niet-linguïstische vorm
- Gender: balans mannelijkheid en vrouwelijkheid in elke persoon
- Lanceert term ‘gender identiteit’ voor de ‘psychologische sekse’
- Psychologische en culturele connotaties ipv biologische
- Zijn theorie was: gender kan je vormen, dus ook “corrigeren”, een jongen die zich als meisje
gedraagt kan je aanpassen. Hij wou verwijfde mannen of vermande vrouwen “echt maken” =
voldoen aan wat de normen zijn voor jongens en meisje.
- “Als gender meestal sociaal geconstrueerd wordt, dan moet iemand het herstellen als het niet
goed is opgebouwd.” → vandaag de dag zou dit heel controversieel zijn
- Stoller ≠ feminist!
2. Sekse/ Gender in feministisch debat
- Jaren 1970: 2de feministische golf: een ander begrip van ‘sekse’
o “biology is not destiny”
o aandacht voor de culturele, historische, en socio-politieke dimensie van ‘sekse’
o Als gender een constructie is, waarom zouden we het dan houden als het de onderwerping
van de vrouw in stand houdt?
- Ann Oakley (Britse sociologe): vertaling onderscheid tussen geslacht en cultuur in ‘sex’ en ‘gender’:
o sex/sekse = biologische categorieën
o gender = culturele adaptaties (onvertaald)
2
,Gender en Diversiteit 2020 - 2021
2.1. Joan Scott = Bruggenbouwster
- Ze maakte de brug tussen feministische sociale wetenschappers die het biologische determinisme
verwierpen, en de filosofen, psychoanalytici en literatuurcritici die aanhielden dat de ‘language of
difference’ de Westerse sociale en politieke orde ondersteunt
- Canon van verschil-en gelijkheidsdenken
2.2. Sandra Harding (1986)
- Bekend voor de standpoint theory
- 3 niveaus:
o Gender als dimensie van persoonlijke identiteit: gender onderzoeken als interpersoonlijk
proces van zelfrealisatie; de dynamische relatie van zelfbeelden t.a.v. de individuele en
collectieve identiteit
o Gender als een organisatieprincipe van sociale structuur: gender als fundament van
sociale instituties (familie, verwantschap, verdeling arbeid/zorg, etc). Vb. het hele idee van
trouwen, dat je een man en vrouw moet zijn: wie heeft dat bepaald?
o Gender als basis voor normerende waarden: gender als systeem dat betekenisgeving
produceert, en representaties van mannelijkheid en vrouwelijkheid, dewelke vermengd
zijn met issues van etniciteit, klasse, religie.. (en/en benadering, niet en/of!)
We gaan normen rond gender installeren in de maatschappij en produceren en reproduceren.
Versies van mannelijkheid en vrouwelijkheid naar voren schuiven in de cultuur (vb. media).
Gender op dat niveau is niet los te denken van andere issues.
2.3. Candace West & Don Zimmerman (1987)
- Sekse = geslacht (biologische kenmerken: anatomie, hormonen, fysiologie), = ‘natuurlijk gegeven’
- Maar: is sekse wel zo natuurlijk en neutraal? “a fact of nature”? Het feit dat we slechts 2 geslachten
erkennen is een resultaat van een cultureel gendersysteem.
- Is ons idee van natuur niet net zo gedefinieerd door cultuur als cultuur zelf? Bv ‘moederen’?
- Judith Butler (1990): het feit dat we slechts 2 geslachten erkennen is een resultaat van een
cultureel gendersysteem. Vb. in België moet je bij de geboorte van een kind een geslacht
registreren (enkel in Malta is dit NIET zo).
o link naar onze taal – welke aanspreekvorm voor non-binaire personen?
- Gender is wat we doen en wat we doorgeven in een sociale situatie die daarmee vorm aan geeft.
Gender is meer dan een genderrol.
2.4. Erving Goffman (1922-1982)
Concepten:
- Gender role = “situated identities, rather than master identities” Vb. vader, lesgever, onderzoeker
o Rollen zijn vaak gender gemarkeerd (‘mannelijke verpleger’, ‘vrouwelijke chirurg’)
3
, Gender en Diversiteit 2020 - 2021
- Gender displays = conventionele gedragingen die gestructureerd zijn als een statement-antwoord
type, en afhankelijk van de aan- of afwezigheid van symmetrie kan leiden tot respect of dominantie
o genderexpressie, aangepast aan wat mensen verwachten te zien.
- West & Zimmerman: Je kan voor ‘displays’ kiezen maar je ontsnapt niet aan ‘gegenderd’ worden
door anderen
2.5. Harold Garfinkel (1917-2011)
Casestudy: Agnes (transvrouw) (om te tonen hoe die displays werken)
- Leven als vrouw = je uitdrukken als vrouw en tegelijkertijd leren wat het betekent om vrouw te
zijn. Vb. je leert dat het niet is aan een vrouw om de deur open te houden voor een man. Je krijgt
signalen van wat hoort en wat niet hoort .
- Maakt duidelijk wat cultuur onzichtbaar heeft gemaakt: het ‘verwerven van gender’ (vb. ook
merken hoe het is om een vrouw te zijn)
- Referentie Kessler & McKenna (1978): genitaliën zijn meestal niet zichtbaar, toch labelen we
iemand met een seksecategorie (“gender attribution process”)
o Constant mensen aanspreken met hij/zij als je bv ziet dat iemand een dotje heeft, terwijl
je niet weet welke genitaliën die persoon heeft.
- We gaan er van uit dat sekse categorie en geslacht samenvallen
2.6. West & Zimmerman
- Het toevoegen tot het lidmaatschap van man of vrouw is op basis van de ‘if-can’ test in alledaags
sociaal verkeer: als je mensen kan indelen als leden van een bepaalde sociale categorie, dan
categoriseer je hen aldus
o SCV Survey: 60% weet graag of iemand man/vrouw is bij de ontmoeting, Je gaat pas echt
nadenken over iemands geslacht als de features je doen twijfelen.
- Seksecategorie wordt zelden getest, enkel in bureaucratische settings (vb. vermoeden vaderschap,
controle douane, …)
- Accountability (verantwoording)
1. Als je iets doet dat afwijkt van die normen, dan wordt je op het matje geroepen (letterlijk
en figuurlijk). Ook gevoel van rolconflict: je voelt dat dat wat je doet ‘niet gepast’ is
2. Contextafhankelijk: waarbij het geslacht alle contexten kleurt: seksecategorie is
omnirelevant (= altijd relevant)
- “Doing gender means creating differences between girls and boys, and women and men,
differences that are not natural, essential, or biological. Once the differences have been
constructed, they are used to reinforce the "essentialness” of gender” (p.137) = gender doen of
maken zijn eigenlijk verschillen maken die niet essentieel zijn maar als ze er zijn gebruiken we ze
voor gender.
- Nieuwe leden in de maatschappij (baby’s) worden gerekruteerd in een genderrol: zelfregulerend
proces waarbij je leert wat past: ze leren wat niet past bij hun geslacht.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carovanriebeke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen