Duidelijke & volledige samenvatting van het vak Sociaal recht met de nodige begrippen & formules alsook veel voorbeelden & extra informatie door de docenten gegeven.
SOCIAAL RECHT
DEEL 1: INLEIDING
HOOFDSTUK 1: WAT IS SOCIALE WETGEVING EIGENLIJK?
Arbeidsovereenkomsten
- Afspraken tussen WG & WN; loon, werkuren & verplaatsingskosten
Sociale zekerheid
- Gewaarborgd loon, tijdelijke schorsing van de AO
Welzijn op het werk, pesten op het werk, seksuele intimidatie op de werkvloer
- “modern sociaal recht”
Sociaal recht is geen duidelijk afgebakend geheel. Er is GEEN sociaal wetboek, we vinden alles in verschillende wetten
terug. Het is een relatief jonge rechtstak die altijd in verandering is. Meestal is het ook politiek gekleurd.
EEN BEETJE GESCHIEDENIS
We keken een filmpje van de film Daens. We zien sterk de liberale, socialistische & katholieke stromingen.
We zien dat kinderarbeid nog zeer hard in de kijker staat en dat dit ook nog toegelaten is. De werkomstandigheden
zijn ook niet hoe wij ze vandaag kennen. Zo werd de man ontslagen na 40 jaar anciënniteit maar dit is tegenwoordig
NIET meer mogelijk zonder een lange weg van vergoedingen of termijnen na te gaan.
We zien ook duidelijk dat de “pastoor” nog een zeer geliefd figuur is wat ook aantoont dat men nog zeer gelovig was.
We zien eveneens de grote armoede in een aantal delen van het land.
Een ontslag is altijd een zeer slecht voor een gezin en kan soms voor veel problemen zorgen. De meeste gezinnen
kunne het zich niet veroorloven dat er één volledig loon wegvalt. In het sociale recht word de WN goed beschermd
zodat dit ook niet zomaar kan gebeuren van de ene op de andere dag.
GEMEENSCHAPPELIJKE KENMERKEN
Bijzonder doel
- Bescherming van belangen van de WN
- Bevorderen van het welzijn van de WN
Basisbeginsel: WN is de zwakkere partij
Beschermingswetten voor tijdens de arbeid & sociale verzekeringswetten als arbeid wegvalt. (sociale arbeidsrecht)
Sociale wetgeving omvat dus:
- Arbeidsrecht
- Sociale zekerheidsrecht
- Aangevuld met het recht inzake minimumvoorzieningen
Het sociale recht is een “vangnet” voor wanneer er iets misloopt.
DEFINITIES
Arbeidsrecht: geheel van rechtsregels dat verhoudingen regelt tussen WG & WN (individueel & collectief)
Sociale zekerheid: geheel van sociale voorzieningen, om vervangingsinkomen te voorzien voor zij die niet meer kunnen
of mogen werken of bij te dragen in bijkomende kosten aan zij die de kosten niet zelf kunnen dragen.
,OVERZICHT
Arbeidsrecht:
- Algemene bepalingen & soorten AO
o Inhoud van de AO
o Uitvoering van de AO
o Schorsing van de AO
o Einde van de AO
o Reglementering van de arbeid
Sociale zekerheid:
- Ziekte, invaliditeit, moederschapsrecht
- Werkloosheid
- Gezinsbijdragen
- Pensioenen
- Arbeidsongevallen & beroepsziekten
o Wij hebben zeer goede toegang tot het aankopen van medicijnen. In vele landen zijn medicijnen niet
betaalbaar. De sociale zekerheid betaald het verschil bij ons tussen de prijs die wij betalen en de
effectieve prijs die er werkelijk voor gevraagd zou moeten worden
- Vakantie
o Wij worden dubbel betaald als we vakantie hebben. Zelfstandigen kunnen hier niet zomaar van
genieten.
HOOFDSTUK 2: BRONNEN VAN SOCIALE WETGEVING
NATIONALE RECHTSBRONNEN
- Artikel 23 van de Grondwet
- Wetten & decreten
- Koninklijke & ministeriële besluiten
- Rechtspraak & rechtsleer
- Individuele & collectieve arbeidsovereenkomsten
- Het arbeidsreglement
- Het gebruik
HET ARBEIDSREGLEMENT
Arbeidsreglement: een schriftelijke uiteenzetting van de arbeidsvoorwaarden in de onderneming. Maakt deel uit van
de rechten & plichten van de WG & WN.
Word vaak gegeven als een bijlage bij een arbeidscontract. Veel mensen lezen dit niet.
VB: waar liggen de krijtjes op een school / waar mag je roken op je werk / wie is de vertrouwenspersoon als je te maken
hebt met seksueel grensoverschrijdend gedrag
,DE CAO & HET BELANG VAN DE SOCIALE PARTNERS
Sociale wetgeving komt niet alleen tot stand in het parlement en de regering maar ook & vooral na sociaal overleg
tussen sociale partners.
Sociale partners: werkgeversorganisaties & werknemersorganisatie:
- Werknemersorganisatie
o Kleuren blijven altijd zo en worden ook altijd zo voorgesteld
o Ze verwoorden meestal algemene standpunten
o Ze zullen het altijd scherper dan een enkele WN
▪ ABVV: algemeen Belgisch vakverbond
▪ ACLVB: algemene centrale van liberale vakbonden
▪ ACV: algemene christelijke vakcentrale
• Grootste in België
- Werkgeversorganisatie
o Professionele
▪ Boerenbond
▪ Assuralia
• Beroepsvereniging van de verzekeringsondernemingen & vertegenwoordigd alle
Belgische & buitenlands verzekeringsondernemingen die op de Belgische markt
werkzaam zijn
▪ Febelfin
o Interprofessionele
▪ UNIZO
▪ VBO
▪ Vlaams netwerk van ondernemingen
Kracht van een CAO is zeer krachtig & zeer bindend.
VB: normaal gezien krijg jij je vakantiedagen die berekend worden op het aantal dagen dat je hebt gewerkt het jaar
voordien. Dit is ook zo met je vakantiegeld. Nu was er veel paniek bij mensen omdat men zeer lang thuis zat door de
Corona. Men dacht dus dat men maar de helft van de vakantiedagen & vakantiegeld zou krijgen. Zo kwam er een
sociaal overleg die heeft beslist dat ook alle dagen met tijdelijke werkloosheid door de pandemie, gelijk gesteld zullen
worden met een gewerkte dag. Men zal dus evenveel vakantiedagen & vakantiegeld krijgen. Vakantiegeld is een kost
voor de WG.
HOOFDSTUK 3: WAT IS EEN CAO?
➔ Art. 1134 BW (nuance!!)
CAO: een akkoord gesloten tussen één of meerdere werkgeversorganisaties & één of meerdere
werknemersorganisaties. (art. 5 CAO wet).
Inhoud: de relaties tussen een WG & een WN & de rechten & plichten van de partijen
- Loonsvoorwaarden
o Minimumloon / overloon / maaltijdcheques / eindejaarspremie
- Arbeidsvoorwaarden
o Rusttijden / refter / restaurant / extra vakantiedagen
VERSCHILLENDE SOORTEN CAO’S
Je kan CAO’s op verschillende niveaus sluiten:
- Ondernemings-CAO: op het niveau van de onderneming, in de zogenaamde ondernemingsraad
o VB: CAO in een koekjesfabriek van Delacre
- Sectorale-CAO: op het niveau van een bedrijfssector die de zogenaamde paritaire comités
o VB: een CAO van PC nr. 112 (PC van garagebedrijven)
- Intersectorale-CAO: op nationaal niveau in de zogenaamde nationale arbeidsraad (NAR)
,WAAR WORDEN DEN CAO’S GESLOTEN?
Economisch Sociaal
Federaal Centrale Raad Bedrijfsleven (CRB) Nationale Arbeidsraad (NAR)
Vlaanderen Sociaal Economische raad Vlaanderen (SERV)
Bedrijfstak Bijzondere Raadgevende Commissies Paritaire Comités (PC)
Onderneming Ondernemingsraad (OR) Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW)
HIËRARCHIE VAN DE SOCIALE BRONNEN OP BASIS VAN ART. 51 CAO-WET
- Dwingende bepalingen van de wet (brede zin)
- Algemeen verbindend verklaarde CAO’s
- Niet algemeen verbindend verklaarde CAO’s wanneer wel ondertekend door de WG of zijn organisatie
- Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
- Niet algemeen verbindend verklaarde CAO als niet ondertekend door de WG die echter wel tot het ressort
van het PC behoort
- Arbeidsreglement
- Aanvullende bepalingen van de wet
- Mondelinge individuele overeenkomst
- Gebruik
Een lagere bron kan NIET afwijken van een hogere bron TENZIJ de afwijking in het voordeel is van de WN. Zo kan het
zijn dat een beslissing je meer rechter oplevert of dat men je minder verplichtingen zal opleggen.
VB: een CAO zegt dat een algemene werkweek van een kassierster 38u bedraagt en dat ze maar 30min pauze heeft
tijdens de middag. Het is perfect mogelijk dat haar individueel contract haar een werkweek van 36u geeft om voltijds
te zijn en 1u pauze over de middag.
HOE BINDEND IS EEN CAO?
Sectorale & intersectorale CAO’s kunnen algemeen verbindend verklaard worden; dan zijn ze bindend voor alle WG’ers
en alle WN’ers binnen de betrokken sector(en) of zelfs voor een heel land als het overeen word gekomen in de NAR.
Dit is ook zo als ze zelf niet de CAO ondertekend hebben.
Een niet algemeen verbindend verklaarde CAO blijft bindend voor de mensen die hem ondertekend hebben.
,DEEL 2: ARBEIDSRECHT
HOOFDSTUK 1: ALGEMENE BEPALINGEN VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMSTENWET VAN 3 JULI 1978
TOEPASSINGSGEBIED VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMSTENWET
o WAT IS EEN ARBEIDSOVEREENKOMST
Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst waar een WN arbeid verricht onder gezag van een WG die hier
loon voor geeft. Als er één van deze elementen ontbreekt, kunnen we niet spreken van een overeenkomst.
Het is een wederkerige overeenkomst. Beide partijen hebben dus rechten & plichten. De belangrijkste taak
van de WG is loon betalen & werk verschaffen. De WN moet arbeid verrichten op een goede manier.
Art. 6 WAO: bepalingen waar de partijen niet van mogen afwijken → dwingend karakter van de wet
o HET ONDERGESCHIKT VERBAND
ESSENTIEEL voor de arbeidsovereenkomst.
▪ ALGEMEEN
WN is de “zwakkere” partij en hij moet dus de taken van de WG moet opvolgen. Hij zal ook altijd de
knoop doorhakken (zelfs als hij volgens jou geen gelijk heeft).
VB: een Delhaize in Boechout zegt dat de WN om 8u moet beginnen, om 9u een kwartier pauze heeft
en om 12u een half uur pauze heeft. Ze mogen pas om 17u stoppen. De WN mag dus niet zomaar
vroeger stoppen aangezien hij dan een instructie van de WG zal negeren. De WG kan de WN dan
ontslaan om dringende reden.
o TOEPASSINGSGEBIED VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMSTENWET
Art. 1 arbeidsovereenkomstenwet onderscheid alle soorten arbeidsrelaties.
Hoofdzakelijk in de privé sector.
VB: Een leerkracht die start krijgt niet meteen een contract van ambtenaar maar zal eerst aangenomen worden
als bediende voor één jaar. Daarna zal men uitzoeken of hij nog mag blijven en zal hij weer een contract van
één jaar krijgen. Pas daarna zal hij een definitief contract krijgen & statuut van ambtenaar.
HET AANGAAN VAN EEN ARBEIDSOVEREENKOMST
o GELDIGHEIDSVEREISTEN
Art. 1108 BW zegt dat de 4 voorwaarden uitdrukkelijk vervult moeten zijn om te kunnen spreken van een
overeenkomst.
▪ BEKWAAMHEID
Algemeen principe; iedereen is bekwaam om een overeenkomst af te sluiten, TENZIJ hij door de wet
onbekwaam is verklaard (art. 1123 BW) of TENZIJ je minderjarig bent.
Minderjarigen;
Zijn in beginsel rechtsbekwaam tenzij er verzet is van moeder of vader (art. 43 WAO-art. 46bis WAO)
Verbod van tewerkstelling
Beneden de 15 jaar, of nog voltijds leerplichtig (art. 6 + 7 arbeidswet)
, VB: een uitzondering op de regel is voor kinderen die meedoen aan talentenjachten of een musical. Ze
worden ook vergoed om de rol te spelen maar er zijn wel strenge regels aan verbonden. Zo mogen ze
maar een bepaald aantal dagen na elkaar werken en er moet een bepaalde periode tussen de
draaidagen zitten.
▪ TOESTEMMING
Geen wilsgebreken:
Geweld; fysiek of moreel (VB: WG uit de raam hangen tot hij een CAO ondertekend)
Dwaling; vergissen, belangrijke dwaling over een essentieel element (VB: een man komt solliciteren
voor kapper, eens hij zijn contract heeft getekend ontdekt hij dat het gaat om een haar kapper en hij
dacht dat het ging om een job als steenkapper, ze roepen beiden dwaling in)
Bedrog; opzettelijk misleiden van een andere partij / liegen & verzwijgen (VB: je solliciteert voor
vrachtwagenchauffeur & zegt dat je rijbewijs CE bezit, na een tijdje ontdekt de WG dat je hebt gelogen
en niet over dit rijbewijs beschikt)
▪ VOORWERP & OORZAAK
Moet zeker en bepaald zijn & geoorloofd en mogelijk
VB: je kan een WN een overeenkomst afsluiten om prostitutie te laten organiseren. Dit is niet strafbaar
in België maar het uitbaten (pooier) van de dames is wel strafbaar. Dit gaat vaak ook samen met
mensensmokkel of illegale mensenhandel. Zulke vennootschappen oprichten is dus wel strafbaar in ons
lang en zijn dus GEEN geoorloofde oorzaak voor een overeenkomst af te sluiten.
▪ GEVOLGEN
Absolute nietigheid: niet gedekt door benadeelde partij. Ter bescherming van de openbare orde &
goede zeden. Kan door een rechter of derden worden ingeroepen.
Relatieve nietigheid: kan gedekt door benadeelde partij. Voor de bescherming van private
belangen. Kan enkel worden ingeroepen door de benadeelde partij.
o VORMVEREISTEN VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST
Overeenkomsten kunnen mondeling of schriftelijk maar voor bepaalde zaken zijn schriftelijke
overeenkomsten noodzakelijk. Een geschrift is ook altijd het bewijs van je overeenkomst.
Sommige gevallen is het verplicht om een geschrift op te stellen:
Studentenovereenkomsten
AO voor bepaalde tijd
AO voor deeltijdse arbeid
…
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnoukWellens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
