Week 1
Aftrapcollege + 1.1/H2 Stad en Beleid
Wat is beleid?
Van het begrip beleid bestaan verschillende definities:
1) Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en
bepaalde tijdskeuzen
2) Beleid is een politiek bekrachtigd plan
Beleid is gericht op het bereiken van bepaalde doelen. Deze doelen hebben betrekking op het
oplossen, verminderen of voorkomen van maatschappelijke problemen of op het verhogen van de
kwaliteit van onze samenleving.
Hoe maken we beleid?
Top down:
o De overheid stuurt de andere partijen aan en nodigt hen uit om mee te doen op een wijze
zoals de overheid dat bepaalt
o Rationalistisch:
In theorie volgen de fasen elkaar stapsgewijs op
In de praktijk doet het onvoldoende recht aan de complexiteit van beleidsprocessen
Bottom up:
o De overheid ontwikkelt vanuit een meer gelijkwaardige positie samen met andere actoren
het beleid of sluit aan bij initiatieven die anderen al genomen hebben
Sociaal-interactief
De praktijk vraagt om een andere manier van beleid maken
o Op basis van overleg en interactie tussen een veelheid van actoren beleidsnetwerken
,Beleidsnetwerken
We spreken van een beleidsnetwerk:
o Als er meerdere actoren aanwezig zijn, die hun eigen visies, doelen, strategieën en belangen
hebben;
o Als de actoren afhankelijk zijn van elkaar bij het realiseren van hun doelen;
o Als de actoren onafhankelijk zijn van elkaar bij het bepalen van hun gedrag en hun
strategieën om de eigen doelen te bereiken;
o Als er in het interactieproces tussen de actoren verwevenheid is van doelen en als er
onderlinge relaties zijn;
o Als de relaties en interacties dynamisch zijn, maar ook enkele constante kenmerken hebben.
Kennisclip 2.1 “Wat is een probleem?” + 3.1/3.2 Stad en
Beleid
Problemen
o Ist-situatie: er is nu iets wat je niet wilt
o Soll-situatie: je wilt iets wat er nu niet is
We noemen een maatschappelijk probleem ook wel een sociale constructie. Het signaleren van
maatschappelijke problemen heeft een subjectief (persoonlijk) karakter. Deze problemen zijn geen
objectieve gegevenheden. Het zijn normatieve interpretaties van bedreigingen, risico’s en verwachte
ontwikkelingen.
De actoren die bij een maatschappelijk probleem betrokken zijn, ervaren de problematische
werkelijkheid niet altijd op dezelfde manier. Hun visie op de situatie verschilt dikwijls. Ook kunnen ze
verschillende ideeën hebben over hoe de situatie is ontstaan, hoe de situatie zich zal ontwikkelen,
hoe de ideale situatie eruitziet en hoe die bereikt moet worden. Deze verschillende perspectieven
hangen samen met de achtergronden en belangen van de betrokkenen.
Leefbaarheid
Leefbaarheid hangt samen met o.a.:
o Inrichting fysieke domein
o Bebouwing fysieke domein
o Gebruik en beheer fysieke domein
o Samenleven in het fysieke domein
o Sociaal-demografische kenmerken van de mensen die zich bevinden in de fysieke
leefomgeving
Wat er precies onder leefbaarheid en onleefbaarheid wordt verstaan, kan per situatie en per persoon
verschillen. Ook leefbaarheidsproblemen zijn dus sociale constructies.
Leefbaarheid is een verzamelbegrip. Het begrip heeft zowel een sociale als fysieke dimensie.
Datzelfde geldt voor leefbaarheidsproblemen.
, Fysieke dimensie
Verschillende fysieke kenmerken van de stedelijke leefomgeving vormen een indicator voor
leefbaarheid.
Indicatoren voor de fysieke kwaliteit van de woonomgeving zijn:
o Bebouwingsdichtheid en de aard van de bebouwing
o Marktwaarde van vastgoed
o Groenvoorziening en het onderhoud van de publieke ruimte
Indicatoren voor de kwaliteit van het voorzieningenniveau zijn:
o De aanwezigheid van winkels en de kwaliteit van het aanbod
o Het openbaar vervoer
o De mate van functiemenging (werken, recreëren)
De fysieke kwaliteit van de leefomgeving wordt vooral bepaald door de bebouwingsdichtheid, het
type woningen en de samenstelling van de woningvoorraad. Hoe hoger de bebouwingsdichtheid en
hoe groter het aantal woningen van mindere kwaliteit, hoe slechter de bewoners oordelen over de
leefbaarheid van hun directe omgeving. De aanwezigheid van een park maakt het wonen in een
dichtbebouwde omgeving juist weer leefbaarder.
Sociale dimensie
De sociale dimensies zijn de sociale kwaliteit van de woonomgeving en de sociale veiligheid.
Belangrijke indicatoren voor deze sociale dimensies zijn:
o Bevolkingssamenstelling
o Sociale interactie
Sociaal-demografische kenmerken van wijkbewoners zijn van invloed op hoe bewoners de sociale
leefbaarheid van hun wijk beoordelen. De beoordeling van de leefbaarheid van de wijk wordt
negatiever naarmate er meer verschillende groepen mensen met een niet-westerse achtergrond
wonen, er meer mensen zonder werk of met een laag inkomen wonen, het aantal jongeren van 15-
25 jaar groter is en er meer eenpersoonshuishoudens zijn in een wijk.
Sociale interactie: het contact dat mensen hebben met buren en buurtbewoners en de manier
waarop men met elkaar omgaat. Voor de leefbaarheid is dit een belangrijke indicator.
In gemeenschappen is bonding social capital aanwezig. Dit is sociaal kapitaal dat verbindt. Daarnaast
is er bridging social capital aanwezig. Dit is sociaal kapitaal dat overbrugt.
Bonding social capital leidt vooral tot sociale cohesie binnen een groep. Dit type sociaal kapitaal is
sterk aanwezig in netwerken van mensen met een vergelijkbare sociaal-culturele,
sociaaleconomische of etnische achtergrond. Binnen deze homogene netwerken bieden mensen
elkaar hulp en ondersteuning. Bonding social capital is dus gericht op de eigen groep en is naar
binnen gekeerd. Dit geeft geborgenheid en zekerheid, maar het kan ook leiden tot segregatie en
uitsluiting van anderen.
Bridging social capital is vaker aanwezig in ‘lichtere’ netwerken. Dit zijn netwerken die bestaan uit
mensen die meer van elkaar verschillen. Deze netwerken zijn meer naar buiten gericht en ze bieden
mensen bijvoorbeeld eerder de kans om sociaal te stijgen. Deze vorm van sociaal kapitaal wordt wel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KimReijntjes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.