Samenvatting van alle hoorcolleges. Zowel de online video's als de ppt's worden hier besproken. WPO's zijn NIET inbegrepen (Dit kan je apart verkrijgen). Het vak is gedoceerd door Prof. Bruno Heyndels.
,Table of Contents
Introductie......................................................................................................................... 7
H1. Ten principles of economics ......................................................................................... 7
Economie onderzoekt ... ............................................................................................................. 7
Micro ............................................................................................................................................................. 7
Macro ............................................................................................................................................................ 7
10 principes................................................................................................................................ 7
1. Mensen moeten keuzes maken ................................................................................................................ 7
3. Rationele mensen denken in de marge..................................................................................................... 7
2. De kosten van iets worden bepaald door datgene wat we opgeven om het te krijgen ........................... 8
4. Mensen reageren op prikkels/ incentives ................................................................................................. 8
H3. The market forces of supply and demand .................................................................... 8
De markt & marktvormen .......................................................................................................... 8
Markt............................................................................................................................................................. 8
Marktvormen ................................................................................................................................................ 8
Volmaakte concurrentie................................................................................................................................ 8
Voorbeeld...................................................................................................................................................... 8
Marktmacht .................................................................................................................................................. 8
Vraag ......................................................................................................................................... 9
Aanbod .....................................................................................................................................10
De marktevenwicht ...................................................................................................................10
Onevenwicht: Surplus ................................................................................................................................. 10
Onevenwicht: Tekort................................................................................................................................... 11
Prijzen als signaal: Hoe prijzen de beschikbare middelen toewijzen .......................................................... 11
H4. Elasticiteit en zijn applicaties ..................................................................................... 12
Toepassing .................................................................................................................................................. 12
Elasticiteit van de vraag.............................................................................................................12
PRIJS-elasticiteit van de vraag (altijd negatief) ........................................................................................... 12
Voorbeelden................................................................................................................................................ 14
INKOMENS-elasticiteit van de vraag (altijd positief) .................................................................................. 15
KRUISPRIJS-elasticiteit ................................................................................................................................ 15
Elasticiteit van het aanbod ........................................................................................................15
PRIJS-elasticiteit van het aanbod ................................................................................................................ 15
Voorbeelden prijs-elasticiteit van het aanbod ............................................................................................ 17
Toepassing ................................................................................................................................18
H5. Background to demand: the theory of consumer choice ............................................. 19
Het standaard economisch model .............................................................................................19
Gedrag consument ...................................................................................................................................... 19
De budgetbeperking – ‘Kan’ ......................................................................................................19
Budgetrechte & budgetbeperking .............................................................................................................. 19
Opportuniteitskost ...................................................................................................................................... 20
2
Academiejaar 2021-2022
, Verandering in inkomen .............................................................................................................................. 20
Verandering in prijs ..................................................................................................................................... 21
Verandering in prijs ...................................................................................................................25
Prijs-offercurve............................................................................................................................................ 25
Inkomens- en substitutie-effect .................................................................................................................. 25
Behavioural Economics .............................................................................................................26
H6. Background to demand: Firms in competitive markets .............................................. 28
Productie en kosten ..................................................................................................................28
Productie ..................................................................................................................................................... 28
Kosten ......................................................................................................................................................... 29
Totale kosten (TC) ....................................................................................................................................... 29
Soorten kosten ..........................................................................................................................29
Gemiddelde totale kosten (ATC) en marginale kosten (MC)....................................................................... 30
Gemiddelde variabele kosten (AVC) en gemiddelde vaste kosten (AFC) .................................................... 30
Meest typische vorm van kostencurves ...................................................................................................... 31
Kostencurve KT vs LT ................................................................................................................................... 31
Totale Opbrengst (TR) ...............................................................................................................32
Totale, gemiddelde en marginale opbrengsten bij volmaakte concurrentie .............................................. 32
(Maximale) winst ......................................................................................................................33
Maximale winst ........................................................................................................................................... 33
NIET produceren is soms ‘winstegevender’ (minder verlieslatend) dan wél produceren .......................... 33
Individuele aanbodcurve en marktaanbod ................................................................................34
Indiv. Aanbodcurve op KT ........................................................................................................................... 34
Indiv. Aanbodcurve op LT ............................................................................................................................ 35
Marktaanbod .............................................................................................................................................. 35
Een verschuiving van de vraag: KT & LT ...................................................................................................... 36
H7. Consumers, producers & the efficiency of markets ..................................................... 37
Normatieve vs. Positieve economie...........................................................................................37
Pareto-efficiëntie ........................................................................................................................................ 37
Consumentensurplus ................................................................................................................37
Reservatieprijs & consumentensurplus ...................................................................................................... 37
De meer courante situatie: niet-uniek goed ............................................................................................... 38
Marktvraag: consumentensurplus .............................................................................................................. 38
Marktefficiëntie ........................................................................................................................39
Geen marktevenwicht ................................................................................................................................. 40
H13. Firms’ production decisions...................................................................................... 41
Gedrag producent .....................................................................................................................41
De isoquant ...............................................................................................................................41
Totale productie Q als functie van L & K: lange termijn .............................................................................. 42
De marginale transformatievoet (marginale rate of technical substitution = MRTS) ................................. 42
De iso-kost ................................................................................................................................42
Isokost curves .............................................................................................................................................. 43
Keuze (optimalisatie) ................................................................................................................43
Producent minimaliseert kosten (bij gegeven technologie) ....................................................................... 43
Producent maximaliseert productie (bij gegeven budget).......................................................................... 44
Evenwicht is telkens: ................................................................................................................................... 44
H19. Interdependence and the gains from trade .............................................................. 68
Specialisatie & handel ................................................................................................................................. 68
De productiemogelijkheden-curve (production possibilities frontier – PPF) ...............................68
Opportuniteitskost & vorm PPF .................................................................................................................. 68
Verschuiving van de PPF ............................................................................................................................. 69
Handel ......................................................................................................................................70
Een van beiden is productiever in “alles” ................................................................................................... 71
Comparatieve voordelen (The principle of comparative advantage ...........................................72
Absoluut en comparatief (relatief) kostenvoordeel .................................................................................... 72
Comparatief kostenvoordeel en ‘gains from trade’ .................................................................................... 72
Grafisch ....................................................................................................................................................... 73
Toepassing 1................................................................................................................................................ 74
Toepassing 2................................................................................................................................................ 75
Toepassing 3................................................................................................................................................ 75
Determinanten van internationaal handel.................................................................................76
Isoland: olijfolie in een land zonder internationale handel......................................................................... 76
Winnaars en verliezers bij internationale handel .......................................................................77
Handelsbeperkingen .................................................................................................................78
H10. Public goods, common resources and merit goods ................................................... 81
Marktwerking .............................................................................................................................................. 81
Soorten goederen .....................................................................................................................81
2 kenmerken van goederen .......................................................................................................81
Voorbeeld: snelwegen ................................................................................................................................ 82
Public goods (publieke goederen)..............................................................................................82
5
Academiejaar 2021-2022
, Free rider probleem .................................................................................................................................... 82
Gemeenschappelijke hulpbronnen (common resources) ...........................................................83
Oplossing voor de uitputting van de gemeenschappelijke hulpbronnen ................................................... 83
Merit goods (verdienstegoederen) ............................................................................................83
H11. Externalities and Market Failure .............................................................................. 84
Externe kosten ..........................................................................................................................84
Met de wagen? ........................................................................................................................................... 84
Definities ..................................................................................................................................................... 85
Marktinefficiëntie .....................................................................................................................85
Externe kosten ............................................................................................................................................ 85
Maatschappelijk welvaart bij positief extern effect .................................................................................... 87
Positionele externaliteiten .......................................................................................................................... 88
Private oplossingen voor externe effecten ................................................................................89
Mogelijke (private) oplossingen .................................................................................................................. 89
Waarom private oplossingen niet altijd mogelijik zijn? .............................................................................. 90
Publieke oplossingen voor externe effecten ..............................................................................90
Optimaal niveau van vervuiling ................................................................................................................... 90
Mogelijke publieke oplossingen .................................................................................................................. 91
Vergelijking van regulering & Pigouviaanse belasting................................................................................. 92
6
Academiejaar 2021-2022
, HOC 1 – 29/09/2021
Introductie
Het is belangrijk om te zien dat ALLES economie is. Het feit dat je hier zit, je een pul draagt, je een
mondmasker aan hebt, dit is allemaal economie.
Handboek is VERPLICHT
De slides verwijzen naar 4e editie, maar er is altijd een toelichting zodat je in 5e editie je weg
terugvindt.
Meerkeuzevragen is wat het zal zijn tijdens examens, als dit anders zal zijn zullen we dit te weten
komen.
H1. Ten principles of economics
Economie is het conflict tussen enerzijds oneindige behoeften en anderzijds beperkte middelen
(tijd;financiële beperking)
Maw is economie kiezen. Hoe ga je uw beperkte middelen aanwenden.
Economie onderzoekt ...
Micro
- Hoe mensen beslissingen nemen
- Hoe mensen interageren met elkaar
Micro economie is een manier van denken over menselijk gedrag
Macro
Invloeden op economie als geheel
Bestudeert de macro economische werkelijkheid
10 principes
1. Mensen moeten keuzes maken
Opportuniteitskost: mensen moeten keuzes maken.
Hoe gaat een rationeel persoon bepalen welke keuze hij gaat maken?
- Je gaat de voor- en nadelen afwegen om je keuze te maken.
- De voordelen noemen we de opbrengsten, de nadelen zijn de kosten.
- Als de voordelen groter zijn dan de nadelen, of als de baten groter zijn dan de kosten ga je
een bepaalde beslissing nemen.
- We gaan kijken naar de marginale baten en marginale kosten. We gaan ervan uit dat je
nanoseconde per nanoseconde beslist. Bv. dat je vandaag beslist om naar les te komen, niet
dat je de volgende 12 weken naar les gaat komen. Je kan op 1 second weggaan als je dat
wilt.
3. Rationele mensen denken in de marge
Kosten in het algemeen: wat kost het om iets te doen? Resto à Kost. Het geld dat je uitgeeft zijn
expliciete kosten.
7
Academiejaar 2021-2022
, HOC 1 – 29/09/2021
2. De kosten van iets worden bepaald door datgene wat we opgeven om het te krijgen
Impliciete kosten: wat geef je op om het andere te krijgen? Hoorcollege of voetbal, als je kiest voor
HOC dan is uw impliciete kost dat je niet kan gaan voetballen.
Opportuniteitskost is de som van expliciete kosten + impliciete kosten.
4. Mensen reageren op prikkels/ incentives
Als de prijzen van iets veranderen, gaat dit je gedrag beïnvloeden.
H3. The market forces of supply and demand
De markt & marktvormen
Markt
De markt is een verzameling van alle kopers & verkopers van een bepaald product.
Marktvormen
- Monopolie: 1 bedrijf
- Oligopolie: Enkele bedrijven, homogene (benzine) of heterogene producten (als ze met 2
zijn is dit een duopolie)
- Monopolistische concurrentie: Veel bedrijven; Heterogene goederen
- Volmaakte concurrentie: Veel bedrijven; Homogene/identieke goederen (letterlijk nemen)
Als we spreken over vraag en aanbod gaan we er altijd van uit dat we spreken over volmaakte
concurrentie.
Volmaakte concurrentie
- Veel vragers en aanbieders
- Perfecte informatie: Klant weet alles wat relevant is (prijs, kwaliteit,...)
- Vragers en aanbieders zijn prijsNEMER (ze moeten de prijs nemen zoals deze is. Vraag &
Aanbod bepaald dit, en ze moeten zich erbij neerleggen.)
- Homogene goederen
- Vragers en aanbieders handelen onafhankelijk
- Vragers en aanbieders nemen alle kosten en baten in aanmerking
We kiezen ervoor om monopolies en volmaakte concurrenties te analyseren omdat dit
gemakkelijker is en omdat de dingen die we leren over monopolies toepabaar zijn op de andere
marktvorm en vise versa.
Voorbeeld
- Graanmarkt
Marktmacht
Als je een monopolie bent, ben je een prijsZETTER aangezien ze alle macht op de markt hebben.
In de realiteit zit dit tussen een prijszetter en een prijsnemer zijn
8
Academiejaar 2021-2022
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BeytullahM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
