1. Angst- stemmings- en slaapstoornis:
Angststoornis Angst is een normale, gezonde en vaak levens beschermende reactie. Angst
brengt het lichaam in een soort van alarmtoestand. Zo bereidt het zich voor
om zich te verdedigen tegen gevaren. Maar soms lokken alledaagse situaties
angstreacties uit die zo hevig zijn dat ze het normale functioneren
belemmeren. Als dit langer dan 4 maanden duurt, spreken we over een
angststoornis.
De oorzaak hiervan is nog niet helemaal duidelijk. Verschillende factoren
kunnen meespelen. De ene persoon lijkt er kwetsbaarder voor dan de andere,
en familiestudies wijzen ook op een ‘erfelijke’ gevoeligheid. Men denkt dat
bepaalde stoffen in de hersenen (neurotransmitters) een rol spelen in de
aanleg voor angst of paniek. Ook ervaringen uit het verleden en aangeleerde
reacties (o.a. door opvoeding ) bepalen voor een deel hoe je met
angstgevoelens omgaat.
Er zijn verschillende soorten angststoornissen:
- Bij een paniekstoornis heeft men paniekaanvallen, met ook angst
voor de aanval zelf.
- In geval van een sociale fobie is men erg bevreesd voor de reactie of
kritiek van andere personen. Dit komt vooral voor in sociale situaties
zoals op restaurant, op het werk, bij contact met onbekenden, op
bijeenkomsten…
- Bij een specifieke fobie heeft men angst voor bepaalde situaties of
dingen. De meest voorkomende zijn hoogtevrees, vrees voor
duisternis, voor kleine gesloten ruimtes (claustrofobie), voor slangen,
spinnen en insecten.
- Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontstaat typisch na een
nare ervaring. Je herbeleeft deze ervaring dan vaak in je gedachten of
dromen.
- In geval van een obsessief compulsieve stoornis (OCS) heb je last van
steeds terugkerende dwanggedachten (obsessies) en van
dwanghandelingen (compulsies).
- Een gegeneraliseerde angststoornis uit zich als een constante,
moeilijk te controleren angst, zoals overmatige stress en bezorgdheid
over alledaagse zaken en over de toekomst. Deze vorm komt vaak
voor in combinatie met andere psychische stoornissen.
Symptomen:
Bij een angstaanval kun je één of meerdere van de volgende klachten hebben:
nervositeit, rusteloosheid, benauwd gevoel op de borst, gevoel van
verstikking, hartkloppingen, zweten, koude rillingen, misselijkheid of
buikklachten, duizeligheid, beven, het gevoel dat je zult flauwvallen,
tintelingen of doofheid in handen en/of voeten, hoofdpijn, spierspanning in
nek en onderrug, angst dat je gek wordt of zelfs doodgaat… à symptomen
gevolg van overactivering van het zenuwstelsel.
1
,PTSS PTSS:
Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) kenmerkt zich door het
herbeleven van een traumatische gebeurtenis. Mensen met PTSS hebben
bijvoorbeeld steeds terugkerende nachtmerries of herinneringen aan het
trauma. Vaak gaan ze situaties, gedachten, mensen die een verband hebben
met het trauma vermijden.
Oorzaken:
- Zware ongevallen
- Oorlogshandelingen
- Getuige zijn of ervaren van geweld of verkrachting
- …
è M.a.w. traumatische gebeurtenissen
Behandeling:
In principe is het de psychiater en/of psycholoog die personen met PTSS
behandelt met psychotherapie. Dit kan zijn aan de hand van:
- EMDR-therapie
- CGT (cognitieve gedragstherapie)
- Eventueel medicatie (antidepressiva en/of kalmeermiddelen
(benzo’s)
Stemmingsstoornis Stemmingsstoornissen is een verzamelnaam voor psychische aandoeningen
waarbij je gemoedstoestand of emoties ernstig verstoord zijn of niet passen
bij de situatie waarin je verkeert. Dysthymie en manisch-depressief zijn 2
stemmingsstoornissen.
Depressie Depressie:
Depressie is een psychische aandoening. Als men zich na een langere periode
niet over gevoelens van ernstige somberheid kan zetten, is er sprake van een
depressie.
Oorzaken:
Vaak ligt een combinatie van onderstaande redenen aan de basis van een
depressie.
Biologische oorzaken:
Zijn deels erfelijk bepaald, maar kunnen ook het gevolg zijn van:
- Andere ziektes (bv. schildklieraandoeningen)
- Bepaalde geneesmiddelen
- Alcohol
- Drugs
è Ze verstoren het evenwicht tussen de stoffen die verantwoordelijk
zijn voor de hersenactiviteit.
Psychische oorzaken:
Zijn nauw verbonden met de persoonlijke, psychische draagkracht. Belangrijk
hierbij zijn:
- Het karakter
- De vaardigheid om problemen op te lossen
- De steun van de naaste omgeving
2
, Sociale oorzaken:
Kunnen bij een bepaalde gevoeligheid tot depressie leiden. Hierbij kan het
gaan om:
- Negatieve gebeurtenissen zoals huwelijksconflicten, ziekte, dood,
spanningen op het werk, werkloosheid, eenzaamheid
- Ingrijpende positieve ervaringen zoals de geboorte van een kind
Symptomen:
- Ongewilde gewichtstoename of gewichtsverlies;
- Bijna dagelijkse slapeloosheid of slaperigheid;
- Uitgesproken rusteloosheid of geremdheid;
- Dagelijkse vermoeidheid of verlies van energie;
- Gevoelens van waardeloosheid of schuldgevoel;
- Dagelijks verminderd concentratievermogen of besluiteloosheid;
- Terugkerende doodsgedachten.
In totaal moeten er 5 van deze symptomen aanwezig zijn voor de diagnose
van depressie. Deze symptomen verstoren het dagelijks functioneren ernstig
en zijn niet te verklaren door een andere lichamelijke
aandoening of door middelenmisbruik.
Behandeling:
Een depressie gaat vaak vanzelf over, ook al kan het drie tot zes maanden
duren. De behandeling is afhankelijk van de graad van de depressie. Hoewel
er geen strikte grenzen zijn, gebruiken artsen de indeling milde, matige en
ernstige depressie.
Milde vorm:
- De arts zal een afwachtende houding aannemen. Hij zal helpen
zoeken naar oplossingen voor problemen. In veel gevallen kunnen
eenvoudige, ondersteunende gesprekken een gunstig effect hebben,
zodat de patiënt uit het dal komt. De arts zal samen met de patiënt
enkele doelstellingen voor de korte termijn opstellen en naderhand
samen evalueren of deze werden gehaald. De arts zal ook vragen hoe
de patiënt functioneert, thuis en op het werk.
- Geneesmiddelen hebben weinig zin.
- Thuisblijven van het werk hoeft niet per se.
- Een strakke dagindeling, voldoende lichaamsbeweging en voldoende
sociale contacten kunnen het herstel ondersteunen.
- Alcoholgebruik kan beter worden beperkt.
Ernstige vorm:
- Praten, ondersteunen, structureren en problemen oplossen geven
soms onvoldoende resultaat. Daarom kan de arts geneesmiddelen
tegen depressie (antidepressiva) voorschrijven.
- Gaat de depressie gepaard met angsten, spanning, onrust en
slapeloosheid, kan de arts tijdelijk andere geneesmiddelen
voorschrijven om die periode te overbruggen.
- Psychotherapie is een behandelvorm waarbij gesprekstechnieken
worden gehanteerd. De huisarts, psycholoog of psychiater leert de
patiënt hoe een andere kijk op het leven kan leiden tot vermindering
van de klachten. Samen met de arts wordt gezocht naar manieren om
met de klachten om te gaan. Bij psychotherapie probeert men de
3
