Samenvatting
samenvatting alle theorie voedings- en beweginsleer
- Instelling
- Thomas More Hogeschool (tmhs)
Het volledige vak voedings- en bewegingsleer is samengevat in dit document.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 76 pagina's
Voorbeeld 4 van de 76 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Voedings- en bewegingsleervoedingsleer
Voedingsleer/ humane voeding= Studie van voeding in relatie tot het brede begrip van gezondheid.
Voedingsstoffen/ nutriënten= chemische stoffen die uit het voedsel worden opgenomen omdat ze
noodzakelijk zijn voor de nutritionele ondersteuning van het lichaam, voorziening van energie en
aanmaak van lichaamseigen stoffen met het oog op een optimale groei, onderhoud en herstel van
het lichaam.
Onderscheiding nutriënten:
• Macronutriënten (g)
Meer macronutriënten nodig.
• Micronutriënten (mg of microgram)
Indeling voedingsstoffen: (onderscheid in chemische structuren)
• Koolhydraten
• Lipiden
• eiwitten of proteïnen
• Water
• mineralen en sporenelementen
• Vitamines
• Voedingsvezels
Essentiële voedingsstoffen= Nutriënten die we nodig hebben voor de fysiologische processen en die
ons lichaam zelf niet kunnen aanmaken, die we moeten halen uit de voeding.
Niet essentiële voedingsstoffen= nutriënten die we niet uit voeding moeten halen maar die ons
lichaam zelf aanmaakt.
Functies voedingsstoffen:
• Bouwstoffen
→ Voor de groei en aanmaak van nieuwe cellen en weefsels en voor de opbouw van het
skelet en het gebit zijn bouwstoffen nodig. Ook voor herstel en wederopbouw zijn zij
onontbeerlijk. Ons lichaam is voornamelijk opgebouwd uit water en eiwitten. Het bot bevat
veel calcium.
• Energieleverende stoffen
→ Energieleverende stoffen worden in het lichaam afgebroken en hierbij komt energie vrij
en warmte. De warmte is nodig om de lichaamstemperatuur op peil te houden. De energie is
nodig om arbeid te leveren. De energetische waarde van een voedingsstof wordt uitgedrukt
in kJ of vaak nog in kcal.
• Regulerende stoffen
→ Talrijke micronutriënten dienen als hulpstof om stofwisselingsreacties
mogelijk te maken, vandaar de naam regulerende stoffen of
beschermstoffen.
Wij bestaan uit 70% water.
Baby’s bestaan uit meer water.
Oude mensen bestaan uit minder water.
1
,1 kcal= 4,184 kJ
Behoefte aan voedingsstoffen:
• Langdurig/ ernstig tekort aan essentiële voedingsstoffen → deficiëntieverschijnselen en –
ziekten.
• Overmaat → slecht voor gezondheid en zelfs toxisch → daarom is het belangrijk om vast te
leggen hoeveel een mens nodig heeft om optimaal te functioneren.
Vb. te veel water drinken kan dodelijk zijn.
Bepaald door:
• België= Hoge Gezondheidsraad
• Nederland= Gezondheidsraad
• EFSA= European Food and Safety Autority
• voedsel-en landbouworganisatie (F.A.O.)
• Wereldgezondheidsorganisatie (W.H.O.)
Niet eenvoudig te bepalen:
• AR= average requirement= gemiddelde behoefte (geschat)→ vormt de basis
➔ Niveau van dagelijkse inname dat voldoende wordt geacht om, bij een normale verdeling, de
behoefte te dekken van ca 50 % van de gezonde personen in een populatie, is vaak in meer
of mindere mate een schatting.
o Gebruikt voor vaststelling van de prevalentie van inadequate inname (= een onvoldoende
inname van voedingsstoffen) bij groepen en individuen.
o Gebruikt voor de beoordeling van consumptiecijfers van gezonde groepen.
(=voedingsschema van een groep bekijken of ze een gezonde inname hebben van alle
nutriënten/ voedingsstoffen.)
• RDA ( = recommended daily allowances .....) = PRI (= population reference intake....) = ADH =
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
➔ Niveau van dagelijkse inname dat voldoende wordt geacht voor dekking van de behoeften
van vrijwel alle (97,5 %) gezonde individuen in de populatie, houdt rekening met individuele
variaties in behoeften en beschikbaarheid.
= afgeleid van de gemiddelde behoefte + 2 standaarddeviaties.
Vb. voor voedselaanbevelingen op verpakkingen.
Voedingswaarde en Nutriëntdensiteit
De voedingswaarde van een voedingsmiddel wordt bepaald door:
• Het gehalte aan voedingsstoffen en energie/nutriëntdensiteit (=hoge
nutriëntenenergieverhouding )(→meer micronutriënten)
• De gebruikshoeveelheid (→ je eet gemakkelijk 100g pasta maar geen 100g peterselie)
Nutriëntdense voedingsmiddelen= voedingsmiddelen die een substantiële bijdrage leveren aan de
vitaminen en mineralenvoorziening en tegelijkertijd weinig calorieën leveren zoals:
volkorenproducten, groenten en fruit, magere en halfvolle zuivelproducten, peulvruchten, mager
vlees en gevogelte, eieren, noten en zaden.
Voedingsmiddelen met een lage nutriëntdensiteit → leveren veel energie en weinig tot geen
micronutriënten. Vooral producten uit de restgroep behoren hiertoe.
2
,Voedingswaarde achterhalen:
• Voedingsmiddelentabel:
➔ Nubel (www.internubel.be)
➔ De Nevo-tabel ( = Nederlands voedingsstoffenbestand, uitgegeven door de Stichting
Nederlands voedingsstoffenbestand, 2013), www.rivm.nl/nevo
• Sofware programma’s:
➔ Nutribereken
➔ Evry(www.evry.eu)
• Labo-analyses
• Etiket voedingsmiddel
Koolhydraten
➔ De naam koolhydraat verwijst naar de opbouw:
• Koolstof (C)
• Waterstof (H) = Brutoformule
• Zuurstof (O)
Andere namen voor koolhydraten:
• Gluciden (glucus= zoet)
• Sachariden
• suikers wijst op een bepaalde groep van koolhydraten
meer bepaald mono- en disachariden. Er ontstaat vaak
verwarring rond deze terminologie.
Klassieke indeling koolhydraten:
• Op basis van het aantal koolhydraatbouwstenen.
• Onderscheid complexe en enkelvoudige koolhydraten.
Mono- en disachariden:
Type koolhydraat Aantal bouwstenen Componenten Monomeren
Monosachariden 1 Glucose /
Galactose
Fructose
Disachariden 2 Sucrose/ sacharose (suiker) Glucose en fructose
Lactose Glucose en galactose
Maltose Glucose en glucose
Trehalose Glucose en glucose
➔ Glucose vormt de belangrijkste bouwsteen van di- en polysachariden.
➔ Disachariden ontstaan wanneer 2 monosachariden met elkaar verbonden worden.
Gucose= C₆H₁₂O₆
Fructose= C₆H₁₂O₆ → dubbele binding
3
, Oligosachariden:
= meerdere monosachariden die met elkaar verbonden zijn. (3-9 bouwstenen)
• Dextrine-maltose heeft een minieme zoetkracht, passeert vrij snel de maag, wordt
gemakkelijk afgebroken tot glucose
Vb. sportdrank
• Dextrinen zijn afbraakproducten van zetmeel.
Vb. in de broodkorst, beschuit, meelproducten voor baby’s.
Polisachariden:
= 10 of meer eenheden
→ De meest voorkomende polysachariden bestaan uit honderden monomeren.
• Zetmeel is het reservekoolhydraat van de planten:
− Bestaat uit glucose-eenheden.
− Zetmeel is een verteerbaar koolhydraat omdat het eerst bewerkt wordt, voordat je het eet.
• Glycogeen is de dierlijke tegenhanger van zetmeel.
− Glucose-eenheden opgeslagen in de spieren, lever en het bloed.
− Heel beperkte hoeveelheid en vooral in de spieren.
− Hebben we nodig als brandstof tijdens sportinspanningen.
➔ Glucose wordt in de lever omgezet tot glycogeen.
Voedingsvezels:
= niet eenduidig te definiëren.
Een fysiologische definitie voor voedingsvezels
= koolhydraatpolymeren met 3 of meer monomeer eenheden die niet gehydrolyseerd worden door
endogene enzymen in de dunne darm van de mens.
2 soorten:
• oplosbare voedingsvezels = fermenteerbaar = visceus
fermenteren= De macrobioten in je darmen eten de voedingsvezels op. → verlaagt Ph in darmen
Door fermentatie ontstaat er gasvorming en dit levert een zeer kleine hoeveelheid E op
Visceus= iets naar een andere vorm kunnen brengen (vast → vloeibaar)
• onoplosbare = niet-fermenteerbaar= niet visceuze voedingsvezels
bulking effect= geeft vorm aan stoelgang omdat ze vocht aantrekken.
leveren geen energie
E van 1 gram verteerbare koolhydraten= 4kcal
E van 1 gram verteerbare voedingsvezels= 2 kcal
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper izjo25. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen