College aantekeningen

Internationaal Recht

4 keer verkocht

Vak
Internationaal Recht 1

Instelling
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Alle lessen van Stefaan Smis uitgetypt, met zoveel als mogelijk exacte bewoordingen. Ook casussen, opdrachten en extra gegevens staan op het einde van het document vermeld. Het document heeft daarbij een duidelijke inhoudstabel en onderverdeling. Dit document is ideaal voor bij het studeren om te s...

[Meer zien]

Laatste update van het document: 3 jaar geleden

Voorbeeld 4 van de 89 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 17 januari 2022
Bestand laatst geupdate op 18 januari 2022
Aantal pagina's 89
Geschreven in 2021/2022
Type College aantekeningen
Docent(en) Stefaan smis
Bevat Alle colleges

€22,99

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Internationaal recht
1 Begrip en aard van het internationaal publiekrecht.....................................................................................3
1.1 Inleiding..........................................................................................................................................................3
1.2 Geschiedenis...................................................................................................................................................4
1.3 Kenmerken van het internationaal recht.......................................................................................................5

2 De bronnen van het internationaal recht..................................................................................................... 6
2.1 Art. 38 van Statuut van het Internationaal Gerechtshof...............................................................................6
2.1.1 Gewoonterecht.......................................................................................................................................7
2.1.2 Verdragen.............................................................................................................................................12
2.1.3 Algemene rechtsbeginselen.................................................................................................................14
2.1.4 Rechtspraak en rechtsleer....................................................................................................................16
2.2 Bronnen die niet opgenomen zijn in Art. 38.................................................................................................17
2.2.1 Besluiten van internationale organisaties............................................................................................17
2.2.2 Eenzijdige handelingen en eenzijdige verklaringen.............................................................................18
2.2.3 Ius cogens en verplichtingen erga omnes............................................................................................19

3 Subjecten van het internationaal recht...................................................................................................... 21
3.1 Rechtspersoonlijkheid..................................................................................................................................21
3.2 Subjecten van internationaal recht..............................................................................................................22
3.2.1 Staten....................................................................................................................................................22
3.2.2 Internationale organisaties...................................................................................................................27
3.2.3 Individuen.............................................................................................................................................28
3.2.4 Volkeren................................................................................................................................................28
3.2.5 De Heilige Stoel.....................................................................................................................................29
3.2.6 Bevrijdingsbewegingen.........................................................................................................................30
3.2.7 Potentiele kandidaten..........................................................................................................................30

4 Staten....................................................................................................................................................... 30
4.1 Totstandkoming en wijziging van staten.....................................................................................................30
4.1.1 Zelfbeschikkingsrecht...........................................................................................................................30
4.1.2 Manieren om een nieuwe staan te doen ontstaan..............................................................................32
4.2 Achterhalen van een nieuwe staat...............................................................................................................34
4.3 Statenopvolging...........................................................................................................................................35
4.3.1 Vedragsstabilitiet..................................................................................................................................35
4.3.2 Nationaliteit..........................................................................................................................................38
4.3.3 Eigendommen, schulden en archieven................................................................................................38
4.3.4 Lidmaatschap van internationale organisaties.....................................................................................39

5 Afbakening van staatsgezag...................................................................................................................... 39
5.1 Verbod op inmengen in interne aangelegenheden......................................................................................40
5.2 Verbod op grensoverschrijdende schade te veroorzaken............................................................................41
5.3 Jurisdictie of rechtsmacht.............................................................................................................................41
5.3.1 Territorialiteit........................................................................................................................................42
5.3.2 Nationaliteit..........................................................................................................................................43
5.3.3 Beschermingsbeginsel..........................................................................................................................43
5.3.4 Universaliteitsbeginsel..........................................................................................................................43

1

, 5.4 Immuniteiten................................................................................................................................................44
5.4.1 Staatsimmuniteiten..............................................................................................................................44
5.4.2 Immuniteiten van personen die de staat vertegenwoordigen............................................................45
5.5 Consulair recht.............................................................................................................................................45
5.6 Diplomatiek recht.........................................................................................................................................46
5.6.1 Immuniteiten........................................................................................................................................46
5.7 Gezag uitoefenen buiten het grondgebied..................................................................................................47
5.8 Verbod op geweld of dreiging in internationale aangelegenheden............................................................47

6 Vrede en Veiligheid................................................................................................................................... 48
6.1 Verbod op het gebruik en dreigen met geweld............................................................................................48
6.2 Collectieve veiligheid....................................................................................................................................48
6.3 Zelfverdediging.............................................................................................................................................49

7 Internationale organisaties........................................................................................................................ 50
7.1 Onderscheid..................................................................................................................................................50
7.2 Institutioneel en materiaal recht..................................................................................................................51
7.2.1 Verschil.................................................................................................................................................51

8 Verdragenrecht......................................................................................................................................... 51
8.1 Vorm van een verdrag..................................................................................................................................52
8.2 Onderverdeling van een verdrag..................................................................................................................52
8.3 Totstandkoming en inwerkingtreding..........................................................................................................53
8.4 België als partij bij een verdrag....................................................................................................................54
8.5 Toepassing....................................................................................................................................................57
8.6 Wijzigen........................................................................................................................................................58
8.7 Opschorting en beëindiging.........................................................................................................................58

9 Bescherming van individuen...................................................................................................................... 59
9.1 Mensenrechten.............................................................................................................................................59
9.2 Plichten.........................................................................................................................................................61

10 Aansprakelijkheid.................................................................................................................................... 62
10.1 Aansprakelijkheid van staten.....................................................................................................................62
10.1.1 Bronnen.............................................................................................................................................62
10.1.2 Definitie..............................................................................................................................................62
10.1.3 Verdedigingsgronden.........................................................................................................................63
10.1.4 Gevolgen............................................................................................................................................64
10.2 Aansprakelijkheid van internationale organisaties....................................................................................65
10.2.1 Bronnen.............................................................................................................................................65
10.2.2 Definitie..............................................................................................................................................65
10.3 De aansprakelijkheid van individuen..........................................................................................................66

11 Rechtshandhaving en conflictbestrijding.................................................................................................. 66
11.1 Eenzijdige maatregelen..............................................................................................................................67
11.2 Diplomatieke methoden.............................................................................................................................67

2

, 11.3 Toezichtsprocedures binnen internationale organisaties..........................................................................68
11.4 Juridische methoden..................................................................................................................................68
11.4.1 Internationaal Gerechtshof................................................................................................................69

12 Doorwerking in de Belgische nationale rechtsorde...................................................................................71
12.1 Monisme en dualisme................................................................................................................................71
12.2 Belgisch systeem........................................................................................................................................72
12.2.1 Receptie van het internationaal recht in de Belgische rechtsorde....................................................72
12.2.2 Instrumenten van doorwerking..........................................................................................................74

13 Casusmethode en opdrachten................................................................................................................. 77
13.1 Casusmethode............................................................................................................................................77
13.2 Opdrachten.................................................................................................................................................87

1 Begrip en aard van het internationaal publiekrecht

1.1 Inleiding

Internationaal recht is het recht dat de verhouding tussen staten en/of andere subjecten
van het internationaal recht regelt. Vroeger gebruikte men de term ‘Volkenrecht’.

3

, Er bestaat een onderscheid tussen internationaal privaatrecht en internationaal
publiekrecht. In deze cursus gaat het over internationaal publiekrecht.

Staten zijn de oorspronkelijke subjecten, zij hebben de volledige internationale
rechtspersoonlijkheid. Andere subjecten hebben afgeleide rechtspersoonlijkheid. Zij
hebben maar rechtspersoonlijkheid in de mate dat staten het gewild hebben.

1.2 Geschiedenis

Zonder soevereine staten is er geen internationaal recht. Wij kijken naar de
eurocentrische oorsprongstheorie en niet naar een Afrikaanse of Aziatische oorsprong.
Het begin van het Internationaal publiekrecht valt samen met het ontstaan van zijn
originele actoren, namelijk de staten. Vanaf een voldoende consolidatie van het begrip
‘staat’ kan men spreken van een recht tussen deze staten.

Een staat is een territoriale eenheid en een gezagsstructuur. Staten bestonden vroeger
ook al, maar een cruciaal verschil met de moderne staten is het gebrek aan een
overkoepelende rechtsorde. De staten hadden zelf niet het hoogste gezag, ze waren
onderworpen aan de heerschappij van de Paus. We kunnen het begin van het
internationaal recht situeren in 1648 bij de verdragen van Westfalen. Deze verdragen
creëerden een nieuwe orde omdat ze gezien kunnen worden als de eerste vorm van
diplomatieke betrekkingen tussen verschillende staten. Het begrip ‘soevereine staat’ in
Europa werd hier opnieuw gedefinieerd.

In Europa heerste de gedachte dat de niet-westerse gebieden niet tot de
statengemeenschap behoorden. Het werd beschouwd als terra nullius, latijn voor ‘land
van niemand’. Hierin zagen de Europese staten de mogelijkheid tot kolonisatie. Het
internationaal publiekrecht werd ontwikkeld als instrument in het belang van deze
Europese staten om de kolonisatie van deze gebieden te rechtvaardigen.

Vanaf de 20ste eeuw streven meer en meer staten naar onafhankelijkheid naar
aanleiding van revoluties in andere landen. De landen willen weg van de ondergeschikte
positie waarin ze zich bevinden. De gebieden worden onafhankelijk op basis van het
beginsel van zelfbeschikking.

De Koude Oorlog gedurende de periode tussen 1950 en 1980 is ook een belangrijk
ijkpunt. De Oost-West confrontatie zorgd voor een immobilisme van het Internationaal
recht, door bijvoorbeeld het blokkeren van de werking van de VN-veiligheidsraad door
het veelvuldig gebruik van het vetorecht door de permanente leden.

Het einde van de Koude Oorlog leidde tot veel gewapende conflicten die op hun beurt
leiden tot het ontstaan van nieuwe staten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld Joegoslavië,
Eritrea en Zuid-Sudan. Deze conflicten heersten zowel tussen staten onderling als binnen
staten zelf, zoals bij conflicten tussen rebellen en staatslegers. Er kwam meer aandacht
voor niet-statelijke actoren in het internationaal recht.

Zowel de omvang als de inhoud van het internationaal recht ondergingen wijzigingen. Er
komt een uitbreiding van het aantal landen die deelnemen aan de Internationale
rechtsorde. Het internationaal recht is ook in diepte geëvolueerd, het treedt namelijk op
in meerdere domeinen. Staten zien in dat ze moeten samenwerken om bepaalde

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenvoorstudenten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €22,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen