Hoofdstuk 1: De sociologie als wetenschap
Wat is sociologie?
De sociologie bestudeert mensen en hun gedrag in hun sociale omgeving. Het wordt gezien
als een gedragswetenschap (sociale wetenschap) die bestudeert hoe mensen met elkaar
omgaan in een samenleving en welke gedragspatronen, structuren en bindende opvattingen er
ontstaan en veranderen. Kortom de sociologie bestudeert hoe mensen samenleven.
(Mensen leren op deze manier het verband te zien tussen hun eigen, persoonlijke ervaringen
en problemen en de algemeen maatschappelijke omstandigheden)
De taak van de socioloog
1 De empirisch-analytische taak
Het gaat over het in beeld brengen van en inzicht verwerven over de samenhangen die zich
voordoen (interdependenties) en vat krijgen op de regelmaten en oorzaak-gevolgrelaties. Dit is de
kerntaak van een socioloog
Dit betekent dat de socioloog onderzoekt. Hierbij volgt hij de onderzoekcyclus (zie Figuur 1) die start met
het opstellen van een hypothese en eindigt bij het publiceren van de resultaten.
,→ Onderzoek begint met oriënteren: het verschijnsel of de gebeurtenis wordt gekozen, verkend en
beschreven. Daarna wordt er overgegaan tot het formuleren van een onderzoeksdoel en onderzoeksvraag.
Het onderzoeksdoel en bijbehorende vraag zijn de leidraad voor een literatuurstudie. Vervolgens wordt er
stilgestaan bij hoe er data verzameld kunnen worden. Welke waarnemingen (observaties) en bevragingen
zijn nodig en hoe en bij wie worden ze uitgevoerd. Dit alles wordt concreet gepland (onderzoeksplan)
alvorens de data effectief te verzamelen. Na de uitvoering van het onderzoek is het tijd om de data te
verwerken tot resultaten en er conclusies aan te verbinden (analyseren en concluderen). Tenslotte eindigt
de cyclus met het rapporteren en presenteren van het onderzoek en daarmee ook de evaluatie van het
onderzoek.
→ De houdingen die een socioloog nodig heeft om deze taak goed op te nemen zijn deze van
objectiviteit en van belangstelling voor samenhang.
Aspecten die deze taak bemoeilijken:
• De samenleving is geen vaststaand gegeven
• Kennis van de sociologie beïnvloedt de samenleving = De sociologen maken zelf deel uit van de
samenleving die ze bestuderen en kunnen deze samenleving dus beïnvloeden. Mensen reageren
op de resultaten van sociologisch onderzoek. Hier spelen de self-fulfilling (zelfbevestigende) en de
self-destroying prophecy (zelfvernietigende voorspelling) een rol. Bij beide voorspellingen is het de
reactie van mensen die bepaalt welke voorspelling het wordt
• Sociologen maken zelf ook deel van de samenleving en worden er dus door beïnvloed
,Vb → Self-destroying prophecy = de uitspraak wordt vernietigd door de reactie van de gene tegen wie de
uitspraak is gedaan. Het niet waar maken wat er tegen je gezegd is.
Jij wordt mislukkeling, je kan niks enz – je maakt iets van je leven en bewijst iedereen dat je wel iets kan.
De reacties van mensen op een uitspraak bepalen dus het resultaat.
2 De kritische taak
• De socioloog stelt de bestaande sociale orde in vraag en geeft er kritische informatie over
• Wij perspectief en het zij perspectief = Het wij-perspectief gaat uit van de waarneming, de beleving
en de bedoelingen van de leden zelf van de bestudeerde samenleving of groepering. Dit perspectief
blijft beperkt, aangezien mensen niet meer kunnen vertellen dan wat zij zien en bedoelen en
waarvan ze zich bewust zijn. De onbedoelde gevolgen worden hier niet zichtbaar. Het zij-
perspectief geeft de socioloog het perspectief van een buitenstaander en hierdoor kan hij dingen
zien die de leden van de samenleving niet meer kunnen of willen zien. Juist doordat mensen zijn
opgenomen in de samenleving (er onderdeel van zijn), zijn zij zich van bepaalde dingen niet
bewust.
Het is de bedoeling dat de socioloog een houding aanneemt van afstandelijke betrokkenheid om de
processen in de samenleving te observeren. + waardenvrij zijn, respect hebben.
3 De praktische taak
• De kennis moet nuttig zijn voor de mensen in de samenleving (=gebruik)
• De kennis over de samenleving moet tot bij de mensen raken (=overdracht)
, Hoofdstuk 2: Alles in contingent, maar daarom
niet arbitrair
De aanwezige gedragspatronen in een samenleving zijn voorwaardelijk en incidenteel. Ze zijn contingent.
Dit betekent niet noodzakelijk en ook, niet onmogelijk. Daarbij komt dat al het aanwezige in een
samenleving er wel degelijk door een bepaalde reden is gekomen. Gedragspatronen zijn niet arbitrair.
De ontwikkeling van de samenleving en de aanwezige elementen in die samenleving zijn contingent maar
niet arbitrair.
Contingent = Bijna alles wat in de maatschappij bestaat – de wijze waarop we kijken naar relaties, wat we
mooi vinden, de wijze waarop we ons eten klaarmaken en ons aan tafel gedragen, de wijze waarop we
wonen en ons verplaatsen, de belangen die we hebben en nastreven – had ook anders kunnen zijn. Al die
dingen waarvan we soms aannemen dat zij natuurlijk zijn en verbonden met onze diepste eigenheid,
hadden zich in de loop van de geschiedenis ook anders kunnen ontwikkelen. Ze zijn contingent.
Niet arbitrair =
• De sociale orde in een bepaalde samenleving is niet willekeurig, niet arbitrair.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merve_sultan38. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.