Module 1
-> individuele arbeidsverhoudingen
Algemeen recht —> sociaal recht
-> arbeidsrecht -> collectieve verhoudingen
-> socialezekerheidsrecht -> subdomein: sociale bijstandsregeling
Wet:
1.1 algemene arbeidsrechtelijke beschouwingen B. Ratione Materiae -> rol sociale gesprekspartners
- individueel arbeidsrecht: ind AOV wg-wn
- collectief arbeidsrecht: ! Collectief Arbeidsovereenkomsten wet Rechtspraak:
Historiek
- arbeidsreglementering; arbeidsbeschermende regels -> rechtscolleges
19de eeuw: - sociaal handhavingsrecht; afdwinging & sanctionering -> onduidelijkheid
Voorgaand: geen vrijheid, gebondenheid
Hierna: arbeid vrij aanbieden, overheid keek toe —> laissez-faire C. Ratione Loci Rechtsleer:
+ overheid repressief (samenspanningsverbod, werkmansboekje, Nationale arbeidsrecht; eenieder in België -> waardeoordelen juristen
werkrechtersraden) Grensoverschrijdende? Welke regeling? —> Rome-1-verordening -> interpretatie
Kantelpunt 1886: burgeroorlog Rechtsbronnen Eigen rechtsvorming?
Leopold 2: opkomst 1ste sociale wetgeving-> gezondheid&veiligheid -> conventioneel
specifieke groep (kind en vrouw) Algemene hiërarchie der normen —> -> reglementair
1. Internationale normen (directe werking) Juridische waarde?
Contractvrijheid, 1900 eerste wet AOV werklieden; (AOV-wet) 2. Grondwet
3. Wetgevende normen (wet, decreet, ordonnantie) Arbeidsrechtelijke bronnen:
WOI: focus collectiviteit, gestructureerde arbeidsverhoudingen 4. Uitvoerende normen (soorten besluiten) Specifieke hiërarchie —>
-> erkenning vakbondsvrijheid 5. Normen van gedecentraliseerde besturen (provincieraad, Art 51 CAO-wet sociaal recht
gemeenteraad besluit) -> inpassen in algemene hiërarchie
WOII: uitbouw collectief overleg + institutionalisering 1. Dwingende bepalingen
- humanisering (bestaanzekerheid, ontslagrecht) -recente overheerst
2. CAO AVV
- specifieke > algemene
3. CAO NAVV
Jaren ‘70: crisis-> vraag versoepeling arbeidsvoorwaarden 4. Geschr ind AOV
Internationale rechtsbronnen:
—> moeilijkheden overheid flexicurity …
VN: ECOSOC;
Grondrechten kaders! —> belang wilsovereenst
-> artikel 28 stakingsrecht (GEEN directe werking)
—> hiërarchie niet volledig
21ste eeuw: —> staatsrechtelijke principes
IAO: verdrag 87 (GEEN directe werking)
- kluwen, roep naar eenvormigheid —> comodificatie (omzichtigheid)
- trend naar modernisering (aanpassing regelgeving naar hedendaagse)
Raad van Europa: ruimer dan EU (SOMS directe werking)
Toepassingsgebied -> EVRM & HESH
A. Rationae Personae
Europese Unie: VEU, VWEU, HGEU
Arbeidsrecht -> particuliere sector, WN, AOV, ondergeschikt
-> richtlijnen —> secundaire bronnen, geen directe werking
-> verordeningen —> sowieso directe werking
Publieke sector-> ambtenaar -> aanstelling -> éénzijdige wijziging gaat,
amtenarenrecht MAAR opkomst contractuelen in overheidsdienst Nationale rechtsbronnen
Zelfstandigen-> geen arbeidsrecht, geen gezagelement Grondwet:
- artikel 10-11: gelijkheidsbeginsel
Sociaal recht —> verruimd personeel toepassingsgebied - artikel 27: vrijheid van vereninging
- artikel 23: sociale grondrechten (rechtstreeks dwing?)
, Sociale handhavingsrecht 1.2. Arbeidsmarktrecht
A. Rechtscolleges Organisatie van de arbeidsmarkt
I. Organisatie van de rechtelijke macht
A. Algemeen
—> sociaal recht; arbeidshof& arbeidsrechtbank
1. Vrije arbeidsmarkt, markt betaald prijs WN
—>éénvormige interpretatie: Hof van Cassatie
2. Wetgever corrigeert: sociale concurrentie
beperken, ‘70 crisis
II. Arbeidsgerechten
3. Evenwicht zoektocht: moeilijk
—> vroeger werkrechtersraden
—> 1970: arbeidshoven- rechtbanken
B. Beperking van de toegang tot de arbeidsmarkt
EER: samenwerkingsverbanden, vrij verkeer WN
Arbeidsrechtbanken:
(Niet van diensten, detachering)
- materiele bevoegdheid: arbeidsrecht& socialezekerheidsrecht
- territoriale bevoegdheid: exploitatiezetel WG
Niet-EER: geen vrij verkeer, beperkingen zetten:
Verblijf: federale bevoegdheid
Samenstelling:
Tewerkstelling; gewestelijke bevoegdheid
Zetel: 1 beroepsmagistraat + 2 lekenrechterrs
—> single permit & blue card (combi)
OM: arbeidsauditeur
! Sancties illegale toestroming
Procesbevoegdheid:
Afgevaardigde representatieve werknemersorganisaties
Arbeidsbemiddeling
- wisselwerking andere rechtscolleges
- vraag & aanbod samenbrengen
- overheid lang monopolie
B. Inspectiediensten
—> IAOverdrag 181–> toelaten private spelers
- FOD WASO (belangrijkste!)
- FOD sociale zekerheid Recht in verband met werkgelegenheid
- RVA
- departement werk& sociale economie A. Algemene werkgelegenheidsbevord maatregelen
—> nood aan meer reductie - flexicurity
- loon- en arbeidskosten drukken (IPA) —> ! Loonnorm
C. Sociaal strafrecht - arbeidsvoorwaarden versoepelen
- binnen sociaal recht strafr sancties mogelijk - herverdeling arbeid
—> meeste arbeidsrechtelijke regels gesanctioneerd - employability
B. Specifieke werkgelegenheidsbevord maatregelen
- risicogroepen
—> subsidiëring, quota
- federaal maar ook gewestelijk
- opdeciemen
- vermenigvuldiging aantal WN’s
- geen cumulatie straf en administratieve
- arbeidsauditeur —> beslist
, Module 2: Individueel arbeidsrecht
2.1. Arbeidsovereenkomst, begripsomschrijving C. Beoordeling
Essentiële bestanddelen - voor 2002: indiciënmethode
1. Overeenkomst - 2002-2007: kwalificatie partijen
2. Loon - vanaf 2007: verduidelijking gezagsbegrip
3. Arbeid —> arbeidsrelatiewet
4. Gezag
-> wederkerend contract (SE-SN) D. Arbeidsrelatiewet
-> contract onder bezwarende titel Strijd tegen schijnzelfs&loontrekkenheid
—> arbeids en sociale zekerheidsrecht
Meer toetredingsovereenkomst —> AOV-wet, CAO, - kwalificatie partijen —> feitelijke uitoefening—> kan
arbeidsreglement.., leiden tot herkwalificatie
Onderscheid met andere arbeidsrelaties I. algemene criteria:
1. Wil van de partijen
Zelfstandige:
2. Vrijheid organisatie werktijd
- geen gezag
3. Vrijheid organisatie werk
- geen statuut
4. Mogelijkheid uitoefening hiërarchische controle
—> elementen geven doorslag
Ambtenaar:
- geen aov, wel statuut (éénzijdig)
II. Neutrale criteria
- wel gezag
—> alleen onvoldoende voor herkwalificatie
III. Specifieke criteria
Vrijwillger
—> nog niet toegekomen
- wet 03/07/05–> apart regelgevend kader
- kostenvergoeding
EN aantal weerlegbare vermoedens (specifieke sectoren)
- geen AOV
5/9 of meer = AOV
- aansprakelijkheidsbeperking
—> bij vermoeden bewijslast omgekeerd
Band van ondergeschiktheid
EN administratieve commisie
A. Algemeen —> sociale ruling, gaat beslissen kwalificatie
- gezagverhouding (Op voorhand doen tho)
- recht om te bevelen volstaat
- belang arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht
—> voor geven van statuut
- evolutie kwalitatief en kwantitatief
B. Bewijs
Actori incumbit probatio: eisende partij draagt
bewijslast, diegene die doneert moet bewijzen
MAAR wetgever geeft bepaalde (on)weerlegbare
vermoedens
, Algemeen
2.2. Aanwerving
Aanwervingsonderzoek
- niet behoren tot arbeidsrecht
- precontractuele fase - voorafgaande gezondheidsbepaling?
- beperking in aanwervingsvrijheid —> welbepaalde functies
—> verplichte aanwerving bepaalde arbeidskrachten —> uitgevoerd door preventieadvisier-arts
—>discriminatieverbod —> anti-discriminatie-wet —> voorafgaand effectieve tewerkstelling
° federaal maar ook deelstatelijk
° soorten discriminatie - huidige gezondheidstoestand
Discriminatie —> rechtvaardigingsgronden Aanwervingsmelding
1. Open systeem —> legitiem doel, middelen passend en - besloten aanwerven? Initiatieven verplichtingen
noodzakelijk 1. DIMONA-aangifte: RSZ, onmiddelijk
2. Gesloten systeem —> enkel gerechtvaardigd bij wezenlijke 2. LIMOSA-> bij zelfstandigen/detachering (>-< vrij
en bepalende beroepsvereisten (direct onderscheid verkeer EU)
beschermd criteria)
3. Specifiek systeem voor tendensbedrijven —> direct
onderscheid legitiem en gerechtvaardigd
Positieve actie:
1. Kennelijke ongelijkheid
2. Maatregel voor wegwerken ongelijkheid
3. Tijdelijke maatregel
4. Niet onnodig rechten andere inperken
Eisende partij draagt bewijslast MAAR Vermoeden
discriminatie aangetoond? Omkering bewijslast
- burgerrechtelijke en strafrechtelijke sancties op discriminatie
+ specifieke bescherming bij klacht WN en getuigen
Selectiecriteria
- algemene criteria: OR —> advies, WG hier niet aan
gebonden
- bij wederaanwerving door economische/technische
reden —> OR richtlijnen (moeten volgen!)
Verplichtingen van de werkgever
CAO 38 —> aantal verplichtingen +
gedragsregels (soft rules)
CAO bevat ook regels voor sollicitant
, 2.3. Sluiten AOV
Algemene beginselen contractenrecht
AOV; bewijs
—> deze gelden bij het sluiten van een AOV
- consensuele overeenkomst
1. Wilsautonomie ; vrijheid partijen MAAR regelgevend -mondeling/schriftelijk
kader vwdn —> - actori incumbit probatio
Incorporatie (wet) & automatische conversie - civielrechtelijke regels
(normenhiërarchie) —> art 12; getuigenbewijs mogelijk bij gebrek geschrift
—> art 8.11; soepel bewijsrecht, buitengerechtelijke
2. Consensualisme: toestemming en soms bekentenis voortvloeiend uit gedrag partijen
vormvoorwaarden
3. Contract is wet: naleven en verboden eenzijdige
wijzigingen te maken
4. Uitvoering ter goeder trouw
Geldigheidsvereisten
—> 4 algemene vereisten
1. Bekwaamheid ; onderscheid handelings en
rechtsbekwaamheid
2. Toestemming (bedrog, dwaling kan aantasten)
3. Voorwerp; inhoud contractuele verbintenissen
4. Oorzaak; doorslaggevende beweegredenen
! Neigheidssanctie soms afgezwakt tvv WN
Vormvereisten
Onbepaalde duur kan mondeling
Alle anderen via geschrift met handtekening en
2 exemplaren, uiterlijk ogenblik indiensttreding
, 2.4. Soorten AOV & bijzondere types
Duur Deeltijdse arbeid Telewerkers
- arbeidsduur minder dan voltijdse WN
A. AOV onbepaalde duur - vormvereisten: schiftelijk, deeltijdse arbeidsregeling, Strucureel telewerk
- geen tijdslimiet werkrooster - CAO 85 = regelgevend kader
- éénzijdige bëindiging mogelijk (maar dwingende - AOV buiten bedrijfslocatie
rechtsregels) - bescherming deeltijdse WN: - regelmatige wijze, niet incidenteel
-> 1/3 regel (wekelijkse arbeid) - bepaalde categorieën uitgesloten
B. AOV bepaalde duur -> 3-uren regel - overeenskomst: schriftelijk + verplichte vermeldingen
- vooraf bepaalde duur -> bekendmaking werkrooster - terbeschikkingstelling apparatuur
- automatische eindiging vervaldag -> continuïteit loonbetaling
- toch doorwerken —> onbepaalde duur -> discriminatieverbod Occasioneel telewerk
-gelijke behandeling (europese richtlijn) - toevallig voorkomen
Flexijobs - reden van overmacht/ persoonlijke redenen
- opeenvolgende AOV - indien verenigbaar met functie
—> 20 werkdagen - sectorale mogelijkheid
-ingevoerd door wet Peeters WWW
2 uitzonderingen: 1. Schuld WN 2. Wettige reden WG - voorwaarden; 4/5 ergens anders
- voorwaarden
- vormvoorwaarden; raamovereenkomst —>
- weigering WG: schriftelijk
—> 4 opeenvolgende AOV; > 3m en totaal max 2j flexbaanovereenkomst
—> toestemming inspectie sociale wet: >6m, max 3j - voordeel wn; bruto = netto (geen klassieke Uitzendarbeid
sociale zekerheidsbijdragen & belasting) - opvanging tijdelijk personeeltekort
Te verrichten werk - WG wel 25% sociale zekerheidsbijdragen - driepartijen-overeenkomst
—> overeenkomst bepaald werk betalen - WN sluit AOV met uitzendkantoor
- bepaald werk/ specifiek voorwerp Studenten - overdracht gezag —> verboden terbeschikkingstelling
- einde bij voltooiing werk (uitzondering!)
- verbod van opeenvolgende overeenkomsten - specifieke bepalingen AOV-wet
- www —> onbepaald tijd (bij uitzendkantoor) maar
- weerlegbaar vermoeden AOV studenten
eigenlijk zelfde principe, (een mogelijkheid)
Hoedanigheid WN - vormvereisten: schrift, verplichte vermeldingen
- onderscheid arbeiders en bedienden - proefbeding mogelijk
Partijen:
- hand vs hoofdarbeid (feitenrechter) -korte opzeggingstermijnen (3d/1d -7d/3d)
1. Uizendbureau
- eenheidsstatuut maar nog steeds probleem
Handelsvertegenwoordigers 2. Werknemer
Vervangingsovereenkomsten - opsporen en bezoeken cliënteel 3. Inlener
- vervanging bij geschorste WN - onderhandelen en sluiten AOV - misbruik opeenvolgende dagcontracten
- vormvoorwaarden: schriftelijk, redenen, identiteit, - Onder gezag, voor rekening in naam van opdrachtgevers - bëindiging
voorwaarden —> voornaamste activiteit - sanctie verbod TBS
- duur beperkt tot 2j - vaste wedde/ commissieloon —> civielrechtelijk
- einde overeenkomst - delcrederebeding: kredietwaardigheid cliënten garanderen —> strafrechtelijk
—> bepaalde tijd: algemeen principe - bijzondere ontslagvergoeding; uitwinningsvergoeding (want
—> onbepaalde tijd: I. Voor einde vervanging verlies cliënteel) —> minstens 1j (3m)+ elke schijf 5j = 1
(normale ontslagregels) II. Terugkeer WN: verkort maand extra
opzeggingstermijn (WN voert zelfde werk uit!)
