100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Inleiding tot het recht €5,99
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Inleiding Tot Het Recht
  4.  
  5. Inleiding Tot Het Recht
  6.  
  7. Inleiding tot het recht

Samenvatting

Samenvatting Inleiding tot het recht
 24 keer bekeken  0 keer verkocht

Volledige samenvatting met voorbeelden en exacte cijfers en data (samenstelling parlement/ regering)

Voorbeeld 4 van de 31  pagina's

Document informatie

  • 19 januari 2022
  • 31
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (3)

Verkoper

avatar-seller
Studyeesy

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Inleiding tot het recht
Wat is recht?
 Recht is mensenwerk
 Recht als maatschappelijk fenomeen
 Afspraken op grote schaal worden “recht” als ze gemaakt worden door de
personen/instanties die door de samenleving werden aangeduid als de personen/instanties
die recht mogen maken. Bovendien zullen ze gekenmerkt worden door “afdwingbaarheid”.
Een rechtsregel dient om nageleefd te worden. Wie dat niet doet, kan gedwongen worden om
de afspraken te respecteren en na te leven, desnoods via bestraffing of sanctionering.

Hoe ontstaat recht?
 Complexe samenleving  afspraken  nood aan afdwingbaarheid  ontstaan van het recht
 “Recht is zo oud als de mensheid”
Regels:
Normenstelsel
• Rechtsregels zijn gedragsregels, maar …
• … niet alle gedragsregels zijn rechtsregels.
• Godsdienst, moraal, ethiek, etiquette, huishoudelijke reglementen …
Algemeenheid als criterium
• Telkens opnieuw toepasbaar in vergelijkbare situatie
• Voorbeeld : art. 1382 BW
• Eventueel te interpreteren
• Recht is geen exacte wetenschap
• Recht is erg taalgevoelig
Afdwingbaar:
 Zonder afdwingbaarheid geen recht:
• Dwingen iets te doen
• Verbieden iets te doen
• Straffen – sanctioneren
 Overheidsmonopolie  “justitie” & politie
• Verbod op zogenaamde “eigenrichting”
 Steeds vaker: alternatieve weg via bemiddeling

Basisbegrippen:
 Democratie
o Het volk
 Referendum (bevraging bvb. brexit)
o Representatieve democratie
 Verkiezingen (het volk kiest een vertegenwoordiger voor het parlement)
o Parlementaire democratie
 Wat is de rol van een parlement ?
 Hoe kan een parlement er uit zien ?
o Meerderheid – minderheid – respect (vanaf dat je een meerderheid in het parlement
achter je krijgt kan je besluiten vormen, maar respect voor minderheid!)

1

, De rechtsstaat
o The rule of law (het recht is de aansturende kracht, trekt grenzen)
 Niemand staat boven de wet:
 Tussen burgers
 Ook de overheid
o Scheiding der machten
o Grondrechten
o Onafhankelijke rechters
 Scheiding der machten (idee: taken verdelen binnen de staat, vermeiden dat alle macht bij 1
prs zit, geen willekeur)
o Macht in de staat
 Niet in één persoon/instelling centraliseren
 Over verschillende personen/instellingen spreiden
o Historische evolutie naar spreiding, 3 aspecten aan de uitoefening van de macht:
 Wetgevende functie: de regels maken (parlement)
 Uitvoerende functie: het dagelijks bestuur – toepassing van de wetgeving mogelijk
maken (regering)
 Rechtsprekende functie: conflicten beslechten – wetgeving correct toepassen
(rechtbanken)
o 3 machten toevertrouwd aan verschillende instellingen
 Grondwet
 Parlement – regering – rechtbanken
o Wederzijdse controle
 Vermeiden van conflict tss de spelers, mechanismen waar iedere macht elkaar
controleren bvb. parlement vs. staat

 Monarchie – republiek
o Elke staat heeft een staatshoofd
 Dictatuur – afgedwongen
 Republiek – verkozen (president)
 Voor een beperkte periode
 Door de bevolking (VS) <-> door het parlement (Duitsland)
 Monarchie – erfopvolging
o Rol staatshoofd zeer verschillend, o.a.
 Centrum van machtsuitoefening (vb- president Frankrijk)
 Symbolische functie (vb- president Duitsland)

 Parlement – regering (instellingen waar mensen functie hebben ih systeem rechtsregels)
o Volksvertegenwoordiging (vergadering van volksvertegenwoordigers)
o Dubbele functie
 Politiek = Regering controleren (scheiding der machten) (regering= groep mensen
die dagelijks het land bestuurd)
 Vertrouwensstemming
 Begroting goedkeuren (=budget staat, investeringen)
 Vragen/ interpellaties (=ministers ih parlement ondervragen)
 Onderzoekscommissies (=ernstige gebeurtenissen analyseren)
 Wetgevend = wetten opstellen en goedkeuren
o Hoe samengesteld

2

,  Monocameraal: beslissingen in kamer(parlement)
 Bicameraal: beslissingen in 2 kamers (parlement) bv. Brittanie: the house of lords
and house of commons, bv. Belgie: Federale (het land op zich) + deelstaten
o Hoe is bevolking vertegenwoordigd:
 Representatief stelsel: uitslag vd verkiezingen realistisch weerspiegeld, krijgen zoveel
zetels als stemmen
 Via meerderheidsstelsel: per verkiezingsdistrict 1 zetel vrijgeven, zetel wordt
ingenomen door de verkozen persoon in dat district, grootste partijen nemen dan
veel partijen in het parlement omdat ze meer verkozen vertegenwoordigers hadden
in de districten
o Regering:
 Wetten uitvoeren  uitvoeringsbesluiten
 Beleid = politiek  onder toezicht van het parlement
 Concrete maatregelen
 Begroting opstellen
 Openbare dienstverlening
 Orde handhaven
 Regering moet kunnen steunen op meerderheid in het parlement

 Federalisme – confederalisme
o Hoe wordt binnen de grenzen van een staat de macht uitgeoefend? Één centrale
overheid?
 Natiestaat of eenheidsstaat (vb Frankrijk, Nederland, …)
o Verdeeld tussen centrale overheid en deelstaten?
 Bevoegdheden verdelen: toegewezen vs residuaire (rest) bevoegdheden
 Federalisme: deelstaten krijgen bevoegdheden van centrale overheid (vb USA,
Duitsland, België, …)
 Confederalisme: (deel)staten geven bevoegdheden aan centrale overheid (vbn?
Meestal tijdelijk … bv Servië-Montenegro tss 2003-2006 – USA tss 1781-1789)

 De Europese Unie
o = Europese samenwerking via de oprichting van een supranationaal (boven die landen
heen) beslissingsniveau
o Verschillende verdragen, o.a.
 Verdrag van Rome 1957 oprichting Europese Economische Gemeenschap
 Verdrag van Maastricht 1992 oprichting Europese Unie
 Verdrag van Lissabon 2007 : huidige structuren en afspraken mbt de werking en
bevoegdheden van de EU




3

, Bronnen van het recht
 De hiërarchie van de bronnen
1. Wetgeving:
o Niet zelfde als recht maar een bron van recht
o Geschreven dwingende regels
o Opgesteld door daartoe bevoegde overheid
o Een begrip met meerdere lagen (elk kan wetgeving maken)
 Omdat “de overheid” een meer-lagig begrip is
o Nationaal – lokaal – internationaal
 Binnen deze niveau’s wetgevende en uitvoerende regels
o Omdat er verschillende soorten wetgeving bestaan
 Verdragen – grondwet – wet – decreet – ordonnantie – besluiten
o Voor iedereen toegankelijk (en geacht te kennen!):
 Gepubliceerd in Belgisch Staatsblad
o (enkel wetten van deelstaten en fed regering)
 Verzameld in
o Papieren wetboek/codex
o Digitale databanken, bijvoorbeeld Justel

2. Rechtspraak
o = Wetgeving is algemeen vs. Rechtspraak is het resultaat van een rechtszaak,
vonnis/uitspraak door rechter op individuele basis binnen de rechtbank. (uitspraken
van alle rechtbanken in alle rechtszaken)
o Kan de wet nooit veranderen maar wel een belangrijke toevoeging!
o Toeging van details aan wetten die niet duidelijk of afwezig zijn
 Rechtbanken
o Uitspraak dus enkel van toepassing op bij rechtszaak betrokken partijen=
interpretatie, rechter gaat op zoek naar de bedoeling van de wetgever
indien er geen specifieke wet is voor de “daad”
 Groot gezag hoogste rechtbanken
o Hof van Cassatie bewaakt de correcte toepassing van het recht door de
lagere rechtbanken (altijd gepubliceerd)
o Vaste rechtspraak
o Stimulans toekomstige wetgeving
 Openbaar karakter (maar niet zo systematisch)
o Ontstaat publiekelijk
o (Gedeeltelijke) publicatie via websites, gespecialiseerde tijdschriften, …
 Precedent: voorbeeldzaak voor andere rechters

3. Rechtsleer (de literatuur over recht)
 Alles wat over recht geschreven werd/wordt:
o Handboeken
o (Gespecialiseerde) Tijdschriften
o Overzichten rechtspraak
 Impact op ontstaan/evolutie van het recht: bv. Kritiek door rechtsprofessoren
 Impact op rechtspraak
 Om recht vlotter te kennen/ begrijpen

4

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Studyeesy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€5,99
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd