Samenvatting
Samenvatting van studiewijzer: geschiedenis van de stedenbouw
Document betreft de samenvatting van de studiewijzer van de geschiedenis van de stedenbouw uit het vak Architectuur in context B.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
OPO bar 31 ‘Architectuur in Context B’OLA ‘Geschiedenis van de stedenbouw’
H1: Inleiding
• Definitie van stad, stedenbouw, verstedelijking: definities uit de literatuur; het is van
belang dat je inziet dat er van deze fenomenen (veel) verschillende en soms conflicterende
definities of omschrijvingen mogelijk zijn.
Stad: “The city in its complete sense, then, is a geographic plexus, an economic
organization, an institutional process, a theater of social action, and an aesthetic symbol of
collective unity. The city fosters art and is art; the city creates the theater and is the theater.”
(Lewis Mumford)
Vertaling -> De stad in zijn volledige betekenis is dus een geografische plexus, een economische
organisatie, een institutioneel proces, bestuursvormen/ politiek, een theater van sociale actie en een
esthetisch symbool van collectieve eenheid. De stad koestert kunst en is kunst; de stad schept het
theater en is het theater. (de stad ligt er op die plek om een bepaalde reden (vb. water)).
“ een stad is en grotere plaats waar mensen wonen; gelegen aan grotere verkeerswegen en
met eigen bestuurs-en verzorgingsstructuur.” (Wikipedia)
Stedenbouw: Is de (studie van de) interactie tussen bebouwde omgeving en de politieke,
sociale, technische, wetenschappelijke, culturele,..., aspecten van haar inrichting.
(= een discipline op de grens van de sociale en de exacte wetenschappen, planologie en de
architectuur.)
3 perspectieven:
1. Morfologische invalshoek
2. Socio-culturele invalshoek
3. Stedenbouw als discipline
Verstedelijking: Verstedelijking of urbanisatie is de geleidelijke uitbreiding van intensief
bewoonde gebieden, als gevolg van bevolkingsgroei en veranderingen in het levenspatroon
van de bevolking.
-> verstedelijking is goed als het met mate gebeurd.
• Childe, ‘The Urban Revolution’: belang van de stad in de (evolutie van de) menselijke
beschaving; 3 paradigm shifts die te maken hebben met nederzettingspatroon van de mens.
1. Neolitische revolutie: Van normandische jagerscultuur naar sedentaire, agrarische
bestaansvorm.
2. ‘Urban revolution’: ontstaan van een complex, hiërarchisch maatschappijsysteem
gebaseerd op productie en handel.
3. Industriële revolutie: grootschalige transformaties door mechanische productie en
distributie.
,• Ur: opbouw; basiselementen van de stad: omwalling, burcht/heiligdom, woonweefsel
Het grondplan van Ur bevat alle componenten van de stad zoals ze er tot 19e eeuw uitziet
- een omwalling (Militair)
- nabijheid van water (energie, voedsel)
- een centrale burcht of heiligdom
- een dicht weefsel van straatjes en woningen (vervoer)
Deze 4 componenten zorgen ervoor dat de groei van een stad beperkt wordt (tot aan de
industriële revolutie = de explosieve verstedelijking).
• Principe van de sprawl, ontstedelijking, netwerkstad (zie ook laatste les)
Mensen die het zich kunnen permitteren gaan weg uit de stad en vestigden zich rond en
dicht bij de stad. (= ontstedelijking)
=> hierdoor ontstaat een nevelstad/ netwerkstad
,H2: De Stad in de Klassieke Oudheid
• Definitie en kenmerken van de polis (cf. tekst Kitto); belang ervan als universeel
model van ‘burgerschap’
Polis: een stadstaat, Griekse stadstaat.
Kenmerken:
- Intieme relatie met natuur en geografie
- Kleinschalig (beperkt aantal inwoners)
- Publieke gebouwen structureren het stedelijke weefsel (woningen zijn klein en
eenvoudig)
- Acropolis: tempelcomplex
- Agora: politiek centrum (hart van de democratie)
• Organisch gegroeide steden: plan van Athene met ommuring, agora, acropolis
Organische gegroeide steden =
steden die zelf zijn ontstaan (vb. Athene)
• Geplande steden: achtergrond + voorbeelden
Het stichten van nieuwe steden om de oorspronkelijke steden te ontlasten van
‘overbevolking’.
Wetenschappelijke en filosofische inzichten van: Plato (polis moet kleinschalig blijven) en
Hippocrates (hygiëne).
1. Milete: ruimtelijke en sociaal concept van het plan en vertaling daarvan
Organisatie van de stad = organisatie van de staat
- Sociale zonering: soldaten, arbeiders, boeren
- Functionele zonering: sacraal, privaat, publiek
- Beperking inwonersaantal (10.000)
Introductie van het dambord patroon => er wordt een dambordpatroon
gebruikt (elk perceel is even groot => gelijkheid).
2. Priene: idem + kenmerkende gebouwen
Gebouwd als een ‘modelstad’
- De publieke gebouwen structureren het weefsel en zijn
scenografisch ingeplant
- de acropolis ligt aan de voet van de burcht
- ook hier wordt een dambordpatroon gebruikt
, • Rome onder de keizers: problemen + openbare werken als ‘oplossingen’ (3)
Problemen van de grootstad:
- Overbevolking: slaven, immigratie
- Ontoereikende transportmiddelen (men mocht niet leveren overdag van Julius Caesar)
- Grondspeculatie en woningnood
- luchtverontreiniging, lawaai, criminaliteit
Oplossingen:
- Keizerlijke fora (aanleggen van pleinen/ publieke open ruimte)
- Waterhuishouding (zorg voor aanvoer vers water en afvoer vuil water vb. Pont du Gard)
- ‘Panem et Circenses’ (brood en spelen)
Forum van Trajanus
Is een voorbeeld van Keizerlijke fora (forum: agora + acropolis)
- De keizer wil hiermee zijn rijkdom en macht laten zien
- Politiek, commercieel en religieus centrum
- Plaats voor winkels (shopping center)
• Romeinse stadsplanning: bestaat die?
1. Theorie: volgens Vitruvius
- Theorie, pragmatiek en magie
+ Rationele overwegingen ifv hygiëne (wetenschappelijk inzichten)
+ Magisch: voortekens (vb. slachten van dier en
kijken of de lever er gezond uitziet).
- Radiaal Plan of dambordpatroon?
+ Weten niet wat Vitruvius hier ideaal vond
+ We kunnen enkel baseren op beschrijvingen
2. Praktijk: standaardplan van een Romeinse gestichte stad
- Vierkant omwalt
- Symmetrisch
- Duidelijk centrum op de kruising van 2 assen (hier wordt meestal een
belangrijk gebouw geplaatst)
- Vb. Timgad, Algerije = legerkamp gebruikt als typeplan voor Romeinse stad
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentArch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen