Samenvatting
samenvatting hoofdstuk 3 gaswisseling en uitscheiding 6 vwo biologie voor jou
- Vak
- Niveau
samenvatting hoofdstuk 3 gaswisseling en uitscheiding 6 vwo biologie voor jou
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
scholtenjhw
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3 Gaswisseling en uitscheiding1 Gaswisseling
Ademhalingsstelsel: longen en luchtwegen → neemt gassen op uit de lucht en geeft
gassen af aan de lucht = gaswisseling.
Neusholte bekleed met neusslijmvlies → bovenste laag bestaat uit trilhaarepitheel:
slijmproducerende cellen en trilhaarcellen.
Grote stofdeeltjes: neusharen.
Kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers: slijm op het neusslijmvlies.
Slijm wordt door bewegingen van de trilharen naar keelholten verplaatst → samen
met speeksel doorgeslikt → binnenstromende lucht vochtig gemaakt.
Neusholte verbonden met bijholten = holten in schedelbeenderen (bv. kaakholten)
→ bekleed met slijm (normaal afgevoerd via neusholten)
In strottenhoofd stembanden = stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langskomt.
Wand van luchtpijp en bronchiën: hoefijzervormige kraakbeenringen = de luchtpijp
blijft openstaan.
Vertakking van bronchiën: bronchiolen = kunnen zich door spierweefsel in de wand
verwijden of vernauwen → beïnvloed door autonome zenuwstelsel.
Uiteinde van bronchiolen: longblaasjes (alveoli) = hebben wand van 1 cellaag dik en
aan de binnenkant bedekt met laagje vocht (alveolair vocht) → hier om heen
longhaarvaten.
Partiele zuurstofdruk p O 2 = aandeel van zuurstof in de luchtdruk.
Zuurstof in de longen: alveolaire lucht → alveolaire vocht → bloed in haarvaten.
Verschil in partiele koolstofdioxidedruk p CO2: diffusie van bloedplasma naar
alveolaire vocht → CO 2 afgegeven aan alveolaire lucht.
∆c
Wet van Fick → n=D× A ×
∆x
n = diffusiesnelheid
D = diffusie coëfficiënt [m2/s]
A = diffusie oppervlak [m2]
∆ c = concentratie verschil [mol/m3] of ∆ p = drukverschil [p1-p2]
∆ x = diffusieafstand [m]
→ groot diffusie oppervlak (longblaasjes), kleine diffusie afstand (dunne wanden) en
groot verschil p O2 en p CO2 (verversen van lucht en nieuwe bloedstroom).
, In longhaarvaten worden O2-moleculen gebonden aan hemoglobine in rode
bloedcellen: hemoglobine ( Hb )+O 2 ⇄ oxy h emoglobine ( Hb O2) .
→ door binding van O2 aan Hb blijft er verschil in p O2 in vocht in longblaasjes en in
bloedplasma: meer O2 kan worden opgenomen.
Door concentratieverschil: diffusie van O2 uit de haarvaten naar weefsel.
Hemoglobine = groot eiwit globine en 4 heemgroepen, die een ijzeratoom bevatten.
Verzadigingskromme = weergeeft verband
tussen p O2 van interne milieu en percentage
verzadigde hemoglobine.
Actief weefsel: hogere p CO2 waardoor pH
daalt → evenwicht verschuift naar links →
er komt meer O2 vrij = Bohr-effect.
→ ook temperatuur beïnvloed evenwicht:
hoe hoger temperatuur, hoe meer zuurstof vrijkomt.
Concentratie verschil in CO 2: diffusie van C O2 naar de haarvaten:
Klein deel door bloedplasma getransporteerd.
−¿¿
70% vervoerd als waterstofcarbonaationen ( HC O3 ): ontstaan in rode
bloedcellen en worden opgelost in bloedplasma vervoerd.
−¿¿
+¿+HCO ¿
→ CO 2+ H 2 O ⇄ H 2 CO 3 ⇆ H 3
: de Cl−¿¿-ionen zorgen dat er geen
elektrisch ladingverschil ontstaat
23% in de rode bloedcellen vervoerd: gebonden aan hemoglobine.
Gaswisseling bij insecten: tracheeën = sterk vertakte buizen met stigmata
(openingen).
Groot gaswisselingsoppervlak: sterk vertakte tracheeën.
Kleine diffusieafstand: O2 via vocht en bloed naar de cellen.
Groot concentratieverschil: ventileren van lucht in de tracheeën door
pompende beweging in achterlijf.
Gaswisseling bij vissen: kieuwen = kieuwbogen (kieuwplaatjes en -lamellen) en
kieuwspleten.
Groot gaswisselingsoppervlak: veel kieuwlamellen.
Kleine diffusieafstand: dunne kieuwlamellen.
Groot concentratieverschil: verversen van water tussen de kieuwlamellen en
door stroming van het bloed in bloedvaatjes in kieuwlamellen.
Tegenstroomprincipe = de stroomrichting van water is tegengesteld aan die in bloed
→ meer O2 uit het water naar het bloed.
2 Longventilatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper scholtenjhw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 85443 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen