H10: Wondbehandeling – verschillenden wondtypen
Leerdoelen
Je moet de verschillende wondtypen kunnen herkennen, diagnostiseren en kenmerken beschrijven
evenals de evolutie en diagnose van de wonden. Ook moet je een gepaste wondbehandeling kunnen
kiezen, omschrijven en toepassen in functie van de kenmerken en evolutie van de verschillende
wondtypes. Probeer goed in te schatten hoe snel de heling gaat, hoe de doorbloeding is en hoeveel
stamcellen er aanwezig zijn etc.
Even nog herhalen: altijd first life then limb hanteren. Een oude wonde is minimaal 6 uur oud, de
contaminatie is nu zeer hoog en er is vanaf nu een exponentiële toename van de micro-organismen
in het wondbed.
Stappenplan (na stabilisatie patiënt)
1. Verwijderen vreemd materiaal en contaminanten
2. Debridering dood en weinig vitaal weefsel
3. Juiste techniek/optie kiezen
4. Een vitaal vasculair bed voorzien
5. Voorkom verdere contaminatie
6. Adequate wonddrainage
,Tabel met wonddressing op basis van
hoeveelheid exsudaat
Hierin zie je welk type dressing je zou
kunnen gebruiken bij de typen
wonden. Dit is weer op basis van de
hoeveelheid absorptie die nodig is
voor het gevormde wondvocht.
Let op: deze tabel is slechts een
richtlijn om je te sturen, maar je mag
hier zeker wel van afwijken.
We gaan nu alle typen wonden
behandelen. Hierbij gaan we kijken
waar we staan in de beslissingsboom
en wat het plan is voor het
behandelen van de wond: hierbij
gebruiken we het stappenplan!
Schaafwond (excoriatie)
Dit is een wond in epidermis tot maximaal bovenste deel dermis. Het
wordt veroorzaakt door het schaven of wrijven aan een ruw oppervlak.
Het zou echter ook door vlooien kunnen komen: dier gaan zich krabben
en expres tegen zaken aanschuren. Kijk dus altijd of het niet een
onderliggende oorzaak heeft!
Kenmerken
Hiernaast zie je de hoogte bij de rode pijl. In principe zal er niet veel
bloeding zijn, hoogstens wat puntbloedingen als het toch net in de
dermis is gekomen. Er zal snel een fibrinekorst ontstaan, de dermale
papillen (eilandjes) bevatten veel stamcellen en dus zal het snel gaan
helen. Er is weinig kans op infectie en er is ook weinig dood weefsel.
Een schaafwonde is echter wel pijnlijk omdat er vrije zenuwuiteinden bloot komen te liggen
(gele lijnen in figuurtje).
Behandeling
We kunnen gaan spoelen bij een schaafwond: met fysiologisch zout, steriel Ringerlactaat
(beste), maar als dat niet ter beschikking is mag kraanwater ook. Kraanwater heeft echter een te
hoge pH en is hypotoon ➔ cytotoxiciteit. Je kan dit als een van de eerste stappen wel gebruiken,
maar eindig hier nooit mee. Je kan bij je Ringerlactaat eventueel antiseptica doen. Debrideren is niet
nodig.
Topicale behandelen: kan ter ondersteuning van de wondheling:
- Zilver sulfadiazine (flamazine)
- Zinkoxidezalf (Inotyol)
o Vasoconstrictie: zwelling en exsudatie neemt af, ook antimicrobieel
, - Flamigel
- Honingzalf (vaak duurder)
Je ziet in veel zalfjes zilver zitten: werkt antibacterieel.
Op het examen zou het voldoende zijn om te noemen dat je een zalf aanbrengt met zink of zilver
hierin als actief bestanddeel.
Kneuzing
Dit is een beschadiging van de huid en onderhuidse weefsels door stomp geweld. Er bestaan heel
veel verschillende vormen van kneuzingen. Vaak is de huid zelf nog intact, maar kan eventueel nog
gaan openbarsten. Bij openbarsten zal je hele onregelmatige wondranden hebben.
Kenmerken
Onder de huid zijn bloedvaten verpletterd en deze bloedvaten helen nu lastiger wegens lastig
aanbrengen ontstekingscellen. We zien duidelijk een verkleuren van de huid naar blauw (soms door
vacht en pigmentatie lastig te zien). Een kneuzing is zeer pijnlijk want de zenuwuiteinden onderhuids
zijn ook gekneusd en blijven geprikkeld hierdoor. Er zal een zwelling ontstaan van bloed en
wondvocht.
Soorten: ecchymose, hematoom, seroma en druknecrose. Deze vier vormen pak je verschillend aan,
maar er zijn wel overeenkomsten: pijnlijk, kneuzing, bloedverlies.
Kneuzing: ecchymose
Dit is een onderhuids diffusie bloeduitstorting
(subcutis/dermis).
Kenmerken
Er is weinig tot geen zwelling en de huid is nog intact. Er is een
verkleuring van de huid (blauwrood-blauwgroen-geel). Het
bloed zal binnen 2-4 weken geresorbeerd worden en hierna
volgt een spontane heling. Er is ook beperkte weefselschade,
maar de bovenliggende huid kan minder functioneel worden
door minder bloedtoevoer (ischemie).
Hemoglobine is verantwoordelijk voor het blauwrode uitzicht van de kneuzing. Wanneer hier de
haemgroepen in worden afgebroken zal er een shift zijn naar groen/gelig.
Behandeling
Bij een acuut aangeboden ecchymose kan je de schade op een aantal manieren kunnen indammen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper koetjesUA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
