Samenvatting
Samenvatting filosofie
Samenvatting van Thales (1) tot George Berkeley (25)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
Voorbeeld 4 van de 37 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
FILOSOFIEVERKENNING
Filosofie beschouwt alledaagse dingen (verschijnselen, gedrag, kennis, …) adhv bijzondere technieken
- Nadenken
Wat zijn de verschijnselen? Waarom doe je wat je doet? Van waar komt je kennis? Hoe komt je kennis tot stand?...
- Kernvragen
Wat is werkelijk?
Hoe moeten we leven?
Welke kennis is betrouwbaar?
Wanneer is een redenering correct?
Wanneer is iets mooi?
- Filosofische disciplines
Wat is werkelijk? = ontologie / metafysica / zijnsleer
Hoe moeten we leven? = ethiek / moraalfilosofie
Welke kennis is betrouwbaar? = epistemologie / kennisleer / wetenschapsfilosofie
Wanneer is een redenering correct? = logica / argumentatie
Wanneer is iets mooi? = esthetica
Filosofische werktuigen :
Aforisme, analogie, dilemma, antilogie, reductie, …. " zoals hamer en scheermes
" bedoeling om deze dus ook in alledaagse leven te gebruiken
1
,OVERZICHT
NAAM PRINCIPE PLAATS TIJD
1 Thales Reductie Milete 640 – 545 v.C.
2 Anaximander Principe voldoende reden Milete 610 – 545 v.C.
3 Anaximenes Analogie Milete 585 – 528 v.C.
4 Parmenides Wet van de niet-contradictie Elea ± 475 v.C.
5 Zeno van Elea Reductio ad absurdum Elea 490 – 430 v.C.
6 Eubulides Taalparadoxen Milete ± 350 v.C.
7 Protagoras Antilogie Abdera 485 – 415 v.C.
8 Socrates Dilemma Athene 470 – 399 v.C.
Maieutiek
9 Plato Allegorie Athene 428 – 348 v.C.
10 Aristoteles Essentialisme Stageira 384 – 322 v.C.
Alternativiteit
Taxonomie
11 Pyrrho Epochè Elis 360 – 270 v.C.
12 Sextus Empiricus Regressus ad infinitum Dilemma ? 150 – 230
13 Euklides Axiomatiek Megara 325 – 265
14 Aurelius Augustinus Twijfel Numidië 354 - 430
Poëzie
Mystiek
15 Johannes Scotus Eriugena Linguïsme Ierland 810 – 877
16 Ahmad ibn-Rushd (Averroes) Leer van de dubbele weg Cordoba/Marrakesh 1126 - 1198
17 Thomas van Aquino Scholastische methode Roccasecca 1225 - 1274
18 John Duns Scotus Scheermes Duns, Schotland 1266 – 1308
& Willem van Ockham Surrey, Engeland 1288 - 1347
19 Thomas More Utopie Londen 1478 – 1535
20 Michel de Montaigne Essayisme Bordeaux 1533 – 1592
Aforisme
21 Francis Bacon Inductie Londen 1561 – 1626
Intersubjectiviteit
22 Galileo Galilei Correspondentieprincipe Pisa 1564 – 1642
23 Thomas Hobbes Monisme/Dualisme Westport 1588 – 1679
& René Descartes Mechanisering La Haye / Touraine 1596 – 1650
24 Isaac Newton Universalisering Woolsthorpe 1643 – 1727
25 George Berkeley Redundantie Ierland 1685 - 1753
2
,OUDHEID
Thales (~640/~545) – Milete - REDUCTIE
Griekenland vroeger : groot gebied in Middellandse Zee = West-Turkije + Noord-Egypte + Zuid-Italië
9 Milete
Reductie = op zoek naar Archè = iets dat altijd & overal onveranderlijk aanwezig is / basis wetenschappelijk denken
Bv. studenten : hoe gelijk is iedereen? Zoeken naar gemeenschappelijke factor : mondmaskers? richting?
" blijven zoeken tot je niet verder kan reduceren
Thales kwam vaak in Egypte : de Nijl > oorsprong van alle leven rond de Nijl = water (en daarrond woestijn = dood)
" alles is water, kan niet meer verder gesplitst worden dus
" wij ook ontstaan uit water (water gebroken – sperma - … )
!!! Demokritos (~460/~370) : atomen (a-tomos = niet-deelbaar)
" we willen alles dus herleiden tot natuurkunde
Sociologisch fenomeen : plek in de aula " patronen
!!! let op bij reduceren : dreiging verklaringen te mislopen door alles te verklaren vanuit atomen
= tot op niveau van atomen gaan : fysicalisme
MAAR Sommige dingen kunnen niet tot op het laagste niveau
" demystificatie : alles verklaren waardoor het wat verpest wordt
" moet je alles verklaren? Zoals liefde, sterren, … : heeft iets romantisch en mysterieus
(bv. pupillen : als je iemand aantrekkelijk vind, pupillen groter, … > aantrekkelijk maken, donkere ruimte, hormonen,
pupillen groter, … > maar niet leuk als je dit zegt of weet)
Geen originele teksten van hem meer, maar anekdotes/verhalen
" zonsverduistering, olijfpers, put
Eerste natuurfilosoof : op samenhangende wijze natuur proberen verklaren zonder te verwijzen naar goden of
magische krachten
Stelling van Thales = evenwijdige projectie bewaart de verhoudingen van rechte lijnstukken
" herleiding van de wereld tot wiskunde
Pythagoras (~570/~500)
Stelling : a2+b2=c2
Relatie tussen intervallen van toonladders en wiskundige verhoudingen
Indien rechthoekszijden gelijk zijn, kan de schuine zijde niet uitgedrukt worden als verhouding van de rechthoekszijden
" ontdekking irrationale getallen(i = niet / ratio = breuk / natuurlijke getallen) (kan je dus niet in breuk weergeven)
Natuur kan door beoefenen van de wiskunde worden begrepen
Snaarinstrument met 1 snaar : alleen in gehele getallen verhouding
" geen mooie verhouding = slecht geluid
Kennis uit notenleer via muziek = dus wiskunde
" basis voor toonladder vandaag
Natuur dus begrijpen via wiskunde
Mathofoob = geen liefhebber wiskunde
TOEPASSINGEN REDUCTIE
Argumentatief
Reductie zet aan tot denken naar de diepere waarheid
Onderzoekend
Zet aan tot verder verkennen door op te delen en dieper te graven
Ontwerpend
Wat is fundamenteler? Kun je dit reduceren? Misschien duidelijker dan
Je wil verder zoeken naar verdere verklaring
Methode : begin aan ontwerp wat is hier onderliggend voor mij? (bv. kleur, ritme, vorm, grondstof, …)
" zoeken naar beginconcept en van daaruit verder ontwikkelen
" wat is de archè van dit ontwerp?
3
, Anaximander (~610/~545) – Milete – PRINCIPE VAN VOLDOENDE REDEN
Manier waarop hij redeneert
Aarde moet wel onbeweeglijk zijn
" als er iets beweegt, heeft dat een goede reden bv. stappen om weg te gaan. Doel = weggaan
" aarde heeft geen doel of reden om in bepaalde richting te bewegen (alle richtingen zijn gelijk)
" er gebeurt alleen iets als er een goede reden voor is (er is dus voor de aarde onvoldoende reden om te bewegen)
" er bestaat enkel iets met een reden
Verder uitgewerkt :
- Christian Wolff (1679/1754)
Niets is zonder reden waarom het veeleer bestaat dan waarom het niet bestaat = nihil est sine ratione cur potius sit quam non sit
" alles heeft een reden, anders zou het niet bestaan
- Willhelm von Leibniz (1646/1716)
Alhoewel deze redenen ons meestal niet bekend zullen zijn = Obwohl uns diese Grunde meistens nicht bekannt sein mögen
" alles heeft inderdaad een reden, maar wij kunnen deze niet altijd kennen of eisen te kennen
Archè volgens Anaximander = Apeiron = onbepaalde = datgene wat onderliggend is aan alle dingen, geen kenmerken
of eigenschappen, is alles en tegelijk niks, ultieme oorzaak
Kan alle vormen en soorten van materie aannemen
Alles heeft een reden, en deze is voor alles bepaald, de reden heeft dus ook een reden
" alles heeft dus oorzaak, maar dit materiele zaak is onkenbaar, hij reduceert dus maar laat het ultieme open
! redenen ≠ oorzaken
" Principe van voldoende redenen wil niet zeggen dat er noodzakelijk een oorzaak is
Arthur Schopenhauer (1788/1860)
" voor alles wat je weet, dat je bestaat, dat je verandert, alles wat je doet, … zal er voldoende reden zijn maar niet
noodzakelijk een oorzaak bv. waarom geschenkje? Waarom leef je? … heeft reden, maar niet per se oorzaak
" oorzaak verklaarbaar op moleculair niveau
Bv. oorzaken van mijn leven = conceptie / reden voor mijn leven = liefde van mijn ouders
KRITIEK : David Hume (1711/1776)
Sterk principe MAAR valt niet te bewijzen dat er verband is tussen reden en oorzaak
" geen bewijs dat er een reden is voor de samenhang van de wereld!
principe = stelling dat je niet kan bewijzen, je aanvaard het gewoon
TOEPASSINGEN PRINCIPE VOLDOENDE REDENEN
Argumentatief
Elk onderzoek gelegitimeerd : je leert niets bij door te stellen dat er geen reden is voor iets
Onderzoekend
Alles wat is heeft een reden : ook dat je dus jezelf de vraag stelt waarom iets is
" alles moet dus een verklaring hebben : stimuleert zoektocht naar kennis
Ontwerpend
Jezelf de vraag stellen : waarom? (niet daarom…)
Probleem doet zich herhaaldelijk voor : wat is de reden hiervoor?
Kan toeval zijn, maar als de andere omstandigheden hetzelfde blijven niet = ceteris paribus
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annelieswynants. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen