Hoofdstuk 1: De rol van inkoop binnen de keten van vraag en aanbod
1.1 Introductie
Inkoop moet een bijdrage leveren aan de doelstellingen van een organisatie.
• Inkoopdoelstellingen = afgeleide van de organisatiedoelstellingen
• Belangrijk dat inkopers de organisatiedoelstellingen kennen
Bedrijven hadden traditioneel enkel omzet- en rendementsdoelstellingen. Publieke instellingen
richtten zich vooral op het beschikbare budget en de kwaliteit.
Vandaag winnen maatschappelijke doelstellingen bij zowel privébedrijven als bij publieke
organisaties aan belang. Bijvoorbeeld op het gebied van milieu en sociale aspecten.
1.2 inkoop in de keten van vraag en aanbod
Organisaties moeten inspelen op tal van ontwikkelingen => keuzes maken
Inkoop binnen organisaties begint met een keuze tussen zelf doen of uitbesteden = belangrijke
strategische beslissing (beginkeuze)
• Insourcing (zelf doen) versus outsourcing (uitbesteden)
• Make or buy beslissing
Goederen of diensten die een organisatie nodig heeft voor haar bedrijfsvoering en niet zelf maakt,
moeten worden ingekocht. M.a.w. er ontstaat een inkoopvraag of inkoopbehoefte.
• Ter info: Bedrijfsvoering = alles wat een organisatie voor haar klanten maakt en alles wat
nodig is om zelf te kunnen functioneren.
➔ Beschrijving inkoop vanuit twee perspectieven:
− Het Propeller Model
− De waardeketen van Porter
,Het Proppeller Model – waarden perspectieven (p21 – 23)
➔ Bedrijven moeten waarde toevoegen
Dit model geeft antwoord op twee vragen:
1) Voor wie wordt waarde toegevoegd?
Klanten, aandeelhouders en de maatschappij
2) Hoe kan een bedrijf hierin succesvol zijn?
Innovatief, duurzaam en marktgericht
1) Voor wie wordt er waarde toegevoegd?
3 perspectieven:
1. Klantwaarde: de waarde die klanten aan een product
of dienst of dienstverlening (“de waardenpropositie”) van een onderneming toeschrijven
2. Maatschappelijke waarde: de waarde die externe belanghebbende, zoals overheden,
actiegroepen, media, beleidsmakers en de samenleving aan de producten en diensten die door de
onderneming worden voortgebracht hechten
3. Aandeelhouderswaarde: dit is de waarde die de aandeelhouders hechten aan de resultaten die
door een onderneming worden behaald en de wijze waarop dat wordt gedaan
Organisaties kunnen op verschillende manieren klantwaarde realiseren, bv. door:
• producten aan te bieden op basis van vooruitstrevende
technologie (bv. batterijtechnologie die een elektrische auto
500 kilometer laat rijden zonder opladen)
• aan een product slimme dienstverlening te koppelen (bv.
app)
• het bieden van producten met een superieure kwaliteit (bv.
Rolex, Rolls Royce, Lexus)
• een goede kwaliteit te koppelen aan een lage prijs (bv. de
huismerken van supermarkten)
Voorwaarde creëren klantwaarde, noodzakelijk om klantwaarde te
kunnen creëren:
= sterke marktgerichtheid
= aftstemming tussen klantwensen, marktmogelijkheden en de
kwaliteiten en capaciteiten van het eigen bedrijf
Klanttevredenheid = belangrijke indicator voor de klantwaarde die door de onderneming wordt
gecreëerd
• Uit zich in klantbinding, bereidheid meer te betalen
,Maatschappelijke waarde: maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een voorwaarde o
als organisatie succesvol te zijn.
Daarbij gaat het om:
• Esthetische normen en waarden (bv. leveranciers die
gebruikmaken van kinderarbeid worden uitgesloten,
gedragscodes, charters)
• Ecologische waarden (CO₂-emissie, de hoeveelheid
afval van een bedrijf, groene logistiek)
• Sociale waarden (worden cao-afspraken
gerespecteerd, krijgen vrouwen en mannen een gelijke
verloning, maken mensen met achterstand tot de
arbeidsmarkt ook een kans)
Aandeelhouderswaarde
Economisch van aard, in geld uit te drukken.
Waarde op basis van de financiële resultaten van het bedrijf:
winstmarge, rendement op geïnvesteerd vermogen (ROI),
winst per aandeel,…
Voorwaarde creëren aandeelhouderswaarde
= dynamisch afstemmen van producten en diensten op de
veranderlijke klantenwensen
Dit wordt bereikt door systematisch aandacht te geven aan
product- en procesinnovatie.
Innovatieve bedrijven blijken in het algemeen financieel
beter te presteren dan minder innovatieve ondernemingen.
➔ Nauwe samenhang tussen de 3 waardenbegrippen =>
evenwicht
➔ Voor inkoop zijn deze drie waardeperspectieven belangrijk
omdat deze steeds vaker worden gebruikt voor het
formuleren van de bedrijfsdoelstellingen.
➔ Inkopers krijgen steeds vaker de opdracht om op alle
perspectieven waarde toe te voegen.
, • Hoe kan inkoop dit doen?
1. De aandeelhouders= door winst te maken (misschien door de inkoopkosten lager te
houden, meer omzet)
2. Maatschappelijk = door bijvoorbeeld duurzame grondstoffen aan te kopen, door
duurzame leveranciers te zoeken
3. Klantwaarde = door leveranciers te selecteren met innovatieve grondstoffen of
innovatieve producten
2) Bedrijven kunnen succesvol zijn in het creëren van waarde door te werken aan:
• Marktgerichtheid: afstemmen van de interne
processen en capaciteit op het tevreden stellen van de
klant nu en in de toekomst
• Duurzaamheid: MVO, PPP,…
• Innovatie: product-en procesinnovatie
= Drijvende krachten
Het Propeller Model – waardenperspectieven
• Parallel werken aan het verbeteren van de klantwaarde, de maatschappelijke waarde en de
aandeelhouderswaarde
Stevige stuwing voorwaarts
Vandaar de naam: Propeller Model
• Marktgerichtheid, innovatie en duurzaamheid = drijvende krachten van de onderneming
Wanneer je teveel waarde hecht aan 1 perspectief dan verlies je de waarde op de andere
twee perspectieven. Het is heel belangrijk om een evenwicht te creëren
Lees dia 22 en 23 hiervoor nog eens duidelijk door. Dit staat niet in het handboek.
De waardeketen van Porter
Porter ziet het voortbrengingsproces als het geheel van activiteiten gericht op ontwerpen,
produceren, verkopen, leveren en onderhouden van een product of dienst voor de afnemers.
Het model is gebaseerd op waardecreatie en de marge die een bedrijf behaalt met activiteiten.
Waarde-activiteiten worden onderverdeeld in:
• Primaire activiteiten
• Ondersteunende activiteiten (ook secundaire activiteiten genoemd)