Thema dag 2
002/003
De fysische dosimetrische en stralingsbeschermingsgrootheden te benoemen en in eigen woorden
uit te leggen.
Fysische dosimetrische grootheden:
o Exposie: is een maat voor het aantal ionisaties (hoeveelheid elektrische lading) in
lucht veroorzaakt door een fotonenbundel. Die lading wordt vrijgemaakt omdat de
fotonen energie afgeven aan de atomen(moleculen) in lucht.
o Kerma: is een maat voor de hoeveel energie die de fotonen afgeven aan de atomen,
d.w.z. de energie die zij overdragen aan de elektronen die vrijgemaakt worden bij die
ionisaties.
o Geabsorbeerde dosis: is een maat voor de hoeveelheid energie die die elektronen
dan weer overdragen aan de atomen van de stof of weefsel dat bestraald wordt, de
hoeveelheid energie die ter plaatse geabsorbeerd wordt.
Stralingsbeschermingsgrootheden:
o Equivalente dosis: is een maat voor het relatief biologisch effect van een dosis,
rekening houdend met het de soort (en energie) van de straling. Dus alfastraling
heeft een hogere equivalente dosis. Verschil in biologische werkzaamheid van
verschillende stralingssoorten.
o Effectieve dosis: is een maat voor de relatief biologisch effect van de doses in het
gehele lichaam, rekening houdend met de stralingsgevoeligheid van de soorten
weefsel of organen. Verschil in stralingsgevoeligheid van verschillende organen.
Geeft aan wat het risico voor de patiënt is, nabestaande of kankerinductie.
Waarom zijn de fysische dosisgrootheden niet bruikbaar om het biologisch effect op de mens
weer te geven?
o Deze houden geen rekening met het soort straling, soort weefsel en oppervlakte wat
bestraald is. Hierdoor geven zij de biologische schade niet goed weer.
Globaal de relatie van die grootheden te benoemen; d.w.z. de keten van ionisatiemeting tot
bepalen stralingsbelasting van een mens te beschrijven.
Kerma (K):
o Kinetic Energy Released in Material
o K (kerma) Gy (J/kg)
o Kermatempo Gy/s
o Gedefinieerd voor: Alle materialen, indirect ioniserende straling > alleen fotonen dus
röntgen en gamma.
Geabsorbeerde dosis (D):
o D (geabsorbeerde dosis) Gy
o Dosistempo Gy/s
o Gedefinieerd voor: Alle materialen en alle soorten straling
Exposie (X):
o X (exposie) C/kg
o Exposietempo C kg-1 s-1
o Gedefinieerd voor:
o Lucht, fotonenstraling (tot max versnelspanning 250kV)
Formules:
X bekend, D of K onbekend
Wlucht
o D= ∙X
e
, 1 Wlucht
o K= ∙ ∙X
(1−g) e
g = remstralingsfractie
Wlucht/e = 33,97 J/C
Verband tussen D en K
o D=K ∙(1−g)
Equivalente dosis (H) [Sv] en equivalent dosistempo :
o H=D ∙ Wr
o Wr = stralingsweegfactor
o Gedefinieerd voor: Alle weefsels en alle soorten straling
Effectieve dosis (E) [Sv]:
o E=Σ Ht ∙Wt
o Wt= weefselweegfactor
o Gedefinieerd voor: Het gehele menselijk lichaam en alle soorten straling
Formules:
Equivalente dosis (H):
o Wr = radiation weighting factor
= stralingsweegfactor
o H = Sievert (Sv)
o De geabsorbeerde dosis gecorrigeerd voor de soort straling
o H=D ∙ Wr
Stralingsweegfactor Wr
Equivalente dosis (H):
o Equivalent dosistempo Sv/s
o Gedefinieerd voor: Alle weefsels en alle soorten straling
H
o ' H=
t
Effectieve dosis (E):
o Ht = de equivalente dosis H per lichaamsweefsel ( t= tissue)(Sv)
o Wt = tissue weighting factor = weefselweegfactor
o Een maat voor de stralingsschade in het menselijke lichaam
o E=Σ Ht ∙Wt
Weefselweegfactor Wt
(oude)
, Effectieve dosis (E):
o Effectief dosistempo Sv/s
o Gedefinieerd voor:
o Het gehele menselijk lichaam en alle soorten straling
E
o Effectief dosistempo=
t
004/005
De werking van de volgende gasgevulde detectoren uit te leggen:
Bij gasvormende detectors bestaat het detectormateriaal uit een hoeveelheid gas dat in een vat is
opgesloten. Het vat wordt weergegeven als een gasvolume tussen twee evenwijdige geleidende
platen, de elektroden. Tussen de elektroden wordt een elektrische spanning aangelegd, zodat de
ionenparen uit elkaar worden getrokken. De in het externe circuit opgenomen stroommeter zal het
transport van lading in het gasvolume registreren.
Het algemene principe van een met gas gevulde detector:
Een gasgevulde detector is een detector waar lucht of een edelgas in zit. Dit gas bevat een aantal
atomen en dit gas wordt bestraalt. Links in de tekening zie je ioniserende deeltjes, het gaat niet
alleen om deeltjes bestraling, maar ook om fotonen straling. Dus van links naar rechts:
Straling raakt de detector;
De atomen in het volume van de detector worden geïoniseerd;
Bovenin zie je een kathode en onderin een anode. De vrije elektronen van de geïoniseerde
atomen worden aangetrokken door de positieve anode. De rest ionen hebben een positieve
lading en deze worden aangetrokken door de negatieve kathode;
Daardoor ontstaat er een stroom. Hoe hoger de stroom, hoe hoger de dosis straling die op
de detector terecht gekomen is.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjoleinmullens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.