Samenvatting
Samenvatting Voeding
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Dit document bevat alle slides van prof. Matthys, aangevuld met notities en hoofdstuk vitaminen van metabolisme
[Meer zien]Voorbeeld 9 van de 80 pagina's
Voorbeeld 9 van de 80 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
InhoudHoofdstuk 1: relatie tussen voeding en gezondheid ............................................................................... 7
Nutritionele situatie → gezondheidsconsequenties ........................................................................... 7
Optimale voeding ............................................................................................................................ 7
Ondervoeding .................................................................................................................................. 7
Overvoeding .................................................................................................................................... 7
Malnutritie....................................................................................................................................... 8
Grafieken ............................................................................................................................................. 8
Doden .............................................................................................................................................. 8
Risicofactoren .................................................................................................................................. 8
Link tussen dieet en gezondheidsuitkomsten ..................................................................................... 8
Intermediaire biologische mechanismen → risico op cardiovasculaire aandoeningen ................. 9
Chronisch tekort aan vitamine A (insufficiëntie) ............................................................................. 9
Reactievermogen op voedingsgebied ............................................................................................. 9
Grafiek ........................................................................................................................................... 10
Onderliggende drijfveren van verbeterde nutritionele status ...................................................... 10
Hoofdstuk 2: lichaamssamenstelling ..................................................................................................... 12
Niveaus .............................................................................................................................................. 12
Modellen ........................................................................................................................................... 12
Twee compartimenten model ....................................................................................................... 12
Drie compartimenten model ......................................................................................................... 12
Bepalen van lichaamssamenstelling.................................................................................................. 13
Directe methode ........................................................................................................................... 13
Indirecte methode ......................................................................................................................... 13
Dubbel indirecte methode ............................................................................................................ 15
Hoofdstuk 3: energiebalans .................................................................................................................. 18
Waarom eten we? ............................................................................................................................. 18
Waar halen we onze energie? ....................................................................................................... 18
Voeding en energie ........................................................................................................................... 18
Basaalmetabolisme ....................................................................................................................... 18
Fysieke activiteit ............................................................................................................................ 19
Thermogenese ............................................................................................................................... 19
Energiebalans van de mens ............................................................................................................... 19
1
, Verzadiging .................................................................................................................................... 20
Neuro-endocrien systeem ............................................................................................................. 20
Aanpassingen van energie-inname aan energie-uitgave .............................................................. 21
Energie-equivalentie van gewichtsverandering ............................................................................ 21
Hoofdstuk 4: energie uit balans ............................................................................................................ 23
Overgewicht ...................................................................................................................................... 23
Inleiding ......................................................................................................................................... 23
Fysiologie ....................................................................................................................................... 23
Voeding.......................................................................................................................................... 23
Psychologie .................................................................................................................................... 24
Fysieke activiteit ............................................................................................................................ 24
Aanpak van overgewicht/obesitas .................................................................................................... 24
Gewichtsverlies door dieet en fysieke activiteit ........................................................................... 24
Bedoeling van dieet ....................................................................................................................... 24
Behandeling ................................................................................................................................... 24
Conservatieve methode ................................................................................................................ 24
Impact van gewichtsverlies ....................................................................................................... 25
Vergelijking andere diëten ........................................................................................................ 25
Verschil in samenstelling ........................................................................................................... 25
Periodiek vasten ........................................................................................................................ 26
Fysieke activiteit ........................................................................................................................ 26
Gedragstherapie ........................................................................................................................ 26
Bariatrische chirurgie (weight + medicine) ................................................................................... 26
Nutritionele complicaties na bariatrische chirurgie .................................................................. 27
Ondervoeding .................................................................................................................................... 27
Vormen .......................................................................................................................................... 27
Soorten tgv starvation ................................................................................................................... 27
Effect en metabole veranderingen van langdurig vasten en ziekte/trauma ................................ 28
Een onderschat probleem? ........................................................................................................... 28
Risicogroepen ................................................................................................................................ 29
Oorzaken van malnutritie en ondervoeding ................................................................................. 29
Gevolgen van ondervoeding.......................................................................................................... 29
Behandelingsaanpak...................................................................................................................... 30
Voedingsadvies bij ondervoeding ................................................................................................. 30
2
, Refeeding syndroom (vermijden!) ................................................................................................ 30
Hoofdstuk 5: voedingsaanbevelingen ................................................................................................... 31
3 basisconcepten ............................................................................................................................... 31
Voedingsaanbevelingen .................................................................................................................... 31
Optimal nutrition ........................................................................................................................... 31
Grafiek ........................................................................................................................................... 32
Andere voedingsaanbevelingen .................................................................................................... 32
Bepaling voedingsaanbevelingen .................................................................................................. 32
Beperking....................................................................................................................................... 32
Karakteristieken............................................................................................................................. 33
Doel ............................................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 6: koolhydraten (KH) ............................................................................................................ 34
Indeling .............................................................................................................................................. 34
Verteerbaarheid ............................................................................................................................ 35
Bronnen ............................................................................................................................................. 35
Spijsvertering ..................................................................................................................................... 37
Rol ...................................................................................................................................................... 37
Eigenschappen voedingsvezels ..................................................................................................... 38
Bloedsuikerspiegel......................................................................................................................... 38
Glycemische respons ......................................................................................................................... 38
Beïnvloedende voedingsfactoren.................................................................................................. 39
Glycemische lading (GL) ................................................................................................................ 39
Aanbevelingen ................................................................................................................................... 39
Vezelrijke voeding ......................................................................................................................... 39
Gezondheidsaspecten ....................................................................................................................... 40
Schema’s........................................................................................................................................ 40
Normale conversie van fructose ................................................................................................... 41
De novo lipogenese is een mineure pathway na fructoseconsumptie ......................................... 41
Speciale koolhydraten ....................................................................................................................... 41
Intensieve zoetstoffen ................................................................................................................... 41
Andere KH-gerelateerde componenten ........................................................................................ 41
Hoofdstuk 7: lipiden .............................................................................................................................. 42
Indeling .............................................................................................................................................. 42
Bronnen ............................................................................................................................................. 43
3
, Vertering en absorptie ...................................................................................................................... 44
Transport van lipiden ........................................................................................................................ 44
Exogene pathway .......................................................................................................................... 45
Endogene pathway ........................................................................................................................ 45
Chylomicronen .............................................................................................................................. 45
Lipidensynthese in de lever ........................................................................................................... 45
VLDL ............................................................................................................................................... 45
LDL ................................................................................................................................................. 45
HDL ................................................................................................................................................ 45
Transport van vrije vetzuren ............................................................................................................. 46
Rol ...................................................................................................................................................... 46
Voeding.......................................................................................................................................... 46
Aanbevelingen ................................................................................................................................... 46
Gezondheidsaspecten ....................................................................................................................... 47
Cardiovasculaire aandoeningen .................................................................................................... 47
Kanker............................................................................................................................................ 47
Cholesterol .................................................................................................................................... 47
Hoofdstuk 8: eiwitten ............................................................................................................................ 48
Indeling .............................................................................................................................................. 48
Vertering en absorptie ...................................................................................................................... 49
Absorptie ....................................................................................................................................... 50
Verteerbaarheid ............................................................................................................................ 50
Kwaliteit van proteïnen ..................................................................................................................... 50
AZ-samenstelling ........................................................................................................................... 50
Biologische beschikbaarheid ......................................................................................................... 51
Methoden voor de evaluatie van de eiwitkwaliteit ...................................................................... 51
Rol ...................................................................................................................................................... 52
Aminozuurmetabolisme .................................................................................................................... 52
Synthese van lichaamseiwitten ..................................................................................................... 52
Alternatieven voor aminozuur -N.................................................................................................. 53
Degradatie ..................................................................................................................................... 53
Behoud van lichaamseiwitten ........................................................................................................... 53
Eiwitreserve ................................................................................................................................... 53
Aminozuurpool .............................................................................................................................. 53
4
, Eiwit-turnover................................................................................................................................ 54
Stikstofbalans ................................................................................................................................ 54
Aanbevelingen ................................................................................................................................... 54
Gezondheidsaspecten ....................................................................................................................... 54
Hoofdstuk 9: gezondheidspromotie en preventie ................................................................................ 56
Preventie ........................................................................................................................................... 56
Doelen ........................................................................................................................................... 56
Fasen van ziekte (piramide)........................................................................................................... 56
Food labelling ................................................................................................................................ 57
Food provision ............................................................................................................................... 57
Food price – taks ........................................................................................................................... 57
Food policies .................................................................................................................................. 57
Gedragsverandering en omgeving ................................................................................................ 57
Hoofdstuk 10: micronutriënten............................................................................................................. 59
Mineralen en spoorelementen.......................................................................................................... 59
Homeostatische regeling ............................................................................................................... 59
Indeling .......................................................................................................................................... 59
Mineralen in voeding..................................................................................................................... 60
Tekort of teveel aan mineralen ..................................................................................................... 60
Natrium.......................................................................................................................................... 60
Calcium .......................................................................................................................................... 61
Fosfor ............................................................................................................................................. 62
Kalium ............................................................................................................................................ 62
Chloor ............................................................................................................................................ 62
Zwavel............................................................................................................................................ 63
Magnesium .................................................................................................................................... 63
IJzer ................................................................................................................................................ 64
Zink ................................................................................................................................................ 66
Jodium ........................................................................................................................................... 66
Selenium ........................................................................................................................................ 67
Koper ............................................................................................................................................. 68
Fluor............................................................................................................................................... 68
Vitaminen .......................................................................................................................................... 68
Eigenschappen............................................................................................................................... 69
5
, Indeling .......................................................................................................................................... 69
Functies ......................................................................................................................................... 69
Voeding.......................................................................................................................................... 69
Vetoplosbare vitaminen .................................................................................................................... 70
Vitamine A: retinoïden .................................................................................................................. 70
Vitamine D ..................................................................................................................................... 72
Vitamine E ..................................................................................................................................... 73
Vitamine K ..................................................................................................................................... 73
Wateroplosbare vitaminen ............................................................................................................... 74
Vitamine B-groep........................................................................................................................... 74
Vitamine B1: thiamine ................................................................................................................... 74
Vitamine B2: riboflavine ................................................................................................................ 75
Vitamine B3: niacine...................................................................................................................... 75
Vitamine B5: pantotheenzuur ....................................................................................................... 75
Vitamine B6: pyridoxine ................................................................................................................ 76
Vitamine B8: biotine ...................................................................................................................... 76
Vitamine B11: foliumzuur .............................................................................................................. 77
Vitamine B12: cobalamine ............................................................................................................ 77
Vitamine C : ascorbinezuur............................................................................................................ 77
Supplementen ............................................................................................................................... 78
Geïntegreerde rol van micronutriënten ............................................................................................ 79
Cofactor ......................................................................................................................................... 79
Hart- en bloedvatensysteem ......................................................................................................... 80
Stucturele rol van micronutriënten ............................................................................................... 80
6
, Samenvatting voeding
Hoofdstuk 1: relatie tussen voeding en gezondheid
Nutritie = complex veelzijdig wetenschappelijk domein dat aangeeft hoe stoffen in voedingsmiddelen
zorgen voor essentiële voeding voor behoud van leven
- Voeding wordt geproduceerd en getransporteerd
- Maaltijden bereiden en consumeren
o Textuur
o Smaak
o Metabolisme in het lichaam
- Cellulair, moleculair… niveau, maar ook sociale aspecten → als het niet in de smaak valt bij
de consument, dan heeft het geen nut
Nutritionele situatie → gezondheidsconsequenties
Optimale voeding
- Nutritionele situatie
o Voedselzekerheid
o Gebalanceerd dieet
- Gezondheidsconsequenties
o Gezond
o Normale ontwikkeling
o Hoge levenskwaliteit
Ondervoeding
- Nutritionele situatie
o Voedselonzekerheid
o Armoede
o Politiek onstabiele omgeving
o Oorlog
- Gezondheidsconsequenties
o Verminderde fysieke en mentale ontwikkeling
o Aangetast immuunsysteem
o Stijging in infectieziekten
o Vicieuze cirkel: ondervoeding – onderontwikkeling – armoede
Overvoeding
- Nutritionele situatie
o Overconsumptie van voeding
o Lage fysieke activiteit
o Roken, stress, alcohol
- Gezondheidsconsequenties
o Obesitas
7
, o Metabool syndroom
o Cardiovasculaire aandoeningen
o Diabetes type II
o Bepaalde vormen van kanker
Malnutritie
- Nutritionele situatie (combinatie overvoeding en ondervoeding)
o Voedselzekerheid → overvloed aan aantrekkelijk, ongezonder voedsel → teveel aan
macronutriënten en tekort aan micronutriënten
- Gezondheidsconsequenties
o Stijging in infectieziekten, kanker, cardiovasculaire aandoeningen
Grafieken
Doden
- Aantal doden wereldwijd tgv bepaalde aandoeningen
o Borstvoeding → vaste voeding (die niet alle voedingsstoffen bevat)
o Tumoren
o Musculoskeletale aandoeningen (spiermassa is gerelateerd aan voeding)
o Op jonge leeftijd veel aandacht besteden aan voeding om op latere leeftijd de
positieve effecten hiervan te zien
- Verschillende aandoeningen
o Alzheimer
o Ischemische hartaandoeningen (tgv O2-tekort)
o Prematuren
▪ Ischemische hartaandoeningen
▪ Longkanker
▪ Cerebrovasculaire aandoeningen
Risicofactoren
- Tabak
- Verhoogde bloeddruk
- Alcohol
- Diëten
- Hoge BMI (disbalans door overvoeding)
- Cholesterol (LDL = slecht, HDL = goed)
- Malnutritie (België)
o Tekort aan granen
o Tekort aan groeten
Link tussen dieet en gezondheidsuitkomsten
1. Blootstelling → klinische uitkomst (direct)
2. Blootstelling → voorspelling van klinische uitkomst → klinische uitkomst (indirect)
3. Blootstelling → mogelijke voorspelling van klinische uitkomst → klinische uitkomst (indirect)
4. Blootstelling → indicaties van blootstelling → direct naar klinische uitkomst OF via
voorspelling van klinische uitkomst OF via mogelijke voorspelling van klinische uitkomst
8
, Intermediaire biologische mechanismen → risico op cardiovasculaire aandoeningen
- Lipiden niveaus
o LDL-cholesterol
o HDL-cholesterol
o Triglyceriden
o Lipoproteïne A
- Bloeddruk
- Trombose
- Hartritme
- Endothele functie
- Systemische inflammatie
o Vaak voorkomen bij obesitas
- Insulinesensitiviteit
- Oxidatieve stress
- Homocysteïne niveau
Chronisch tekort aan vitamine A (insufficiëntie)
1. Uitputting vit A in weefsels
2. Metabole en genetische malfunctie
3. Metaplasie (celdifferentiatie abnormaal)
Verminderde groei
Anemie (slechte interactie met Fe)
Verminderde immuniteit
4. Nachtblindheid
5. Xeroftalmie
Reactievermogen op voedingsgebied
- Geen reactievermogen (geen mogelijkheid om te compenseren door supplementen)
o Sikkelcelanemie
o Osteoporose
▪ Niet genezen door vit A of vit D toe te dienen, wel ondersteuning
o Kanker
▪ Meer succes bij chemotherapie indien persoon niet ondervoed is
- Reactievermogen (mogelijkheid om te compenseren door supplementen, volgorde van meer
naar minder mogelijk van boven naar onder)
o Anemie
o Vitamine deficiëntie
o Mineralen deficiëntie
o Toxiciteit
o Laag gewicht bij geboorte
o Verminderde weerstand tegen ziekte
o Arthritis
o Diabetes
o Hypertensie
o Hartaandoeningen
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zGNK. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen